De mindsettheorie en de zelfdeterminatietheorie zijn twee belangrijke pijlers van progressiegericht werken. Binnen de progressiegerichte aanpak zien wij beide theorieën als belangrijke en elkaar aanvullende raamwerken om inzet, progressie en welzijn te begrijpen (zie onder andere hier). Een nieuw onderzoek kijkt eveneens naar de relaties tussen deze twee theorieën, in het bijzonder naar het samenspel tussen mindset en psychologische basisbehoeften.

Hoe hangen mindsets samen met welzijn?

Mindsets, onze overtuigingen over de veranderbaarheid van persoonlijke eigenschappen, spelen een rol in verschillende aspecten van ons leven, waaronder welzijn. Terwijl eerdere studies vooral hebben gefocust op de effecten van mindsets op leerprestaties, is er nog wat minder bekend over hun impact op welzijn. Recent onderzoek van Cypryańska en Nezlek (2024), onderzoekt hoe de bevrediging van psychologische basisbehoeften een rol speelt in de relatie tussen mindsets en welzijn.

Mindsettheorie: overtuigingen over veranderbaarheid

De mindsettheorie, geïntroduceerd door Carol Dweck, stelt dat onze overtuigingen over de veranderbaarheid van onze eigenschappen – onze mindsets – invloed hebben op ons gedrag en welzijn. Oorspronkelijk zagen onderzoekers de groeimindset en de statische mindset als tegenovergestelde uiteinden van één spectrum. Recent onderzoek suggereert echter een meer genuanceerd beeld:

1. Multidimensionaliteit: Er groeit bewijs dat groei- en statische mindsets mogelijk beter begrepen kunnen worden als afzonderlijke, zij het gerelateerde, constructen.
2. Domeinspecificiteit: Mensen kunnen een groeimindset hebben in één gebied (bijvoorbeeld intelligentie) en tegelijkertijd een meer statische mindset in een ander (zoals persoonlijkheid).
3. Culturele Variatie: De manifestatie en impact van mindsets kunnen variëren tussen culturen, wat vraagt om een meer cultuur-sensitieve benadering.

Zelfdeterminatietheorie: psychologische basisbehoeften en motivatie

De zelfdeterminatietheorie (ZDT), een invloedrijke motivatietheorie, biedt een complementair kader voor het begrijpen van welzijn. ZDT stelt dat het welzijn van een individu afhankelijk is van de bevrediging van drie universele psychologische basisbehoeften:

1. Autonomie: De behoefte om het eigen leven en gedrag te kunnen sturen.
2. Competentie: De behoefte om zich bekwaam en effectief te voelen in het uitvoeren van taken.
3. Verbondenheid: De behoefte aan betekenisvolle relaties en interacties met anderen.

Het onderzoek:

Cypryańska en Nezlek gebruikten een cross-sectioneel design met een steekproef van 428 volwassenen. Deelnemers vulden vragenlijsten in die de volgende constructen maten:

1. Mindsets: Gemeten met de “Kind of Person” schaal.
2. Bevrediging van basisbehoeften: Gemeten met de Basic Psychological Needs Satisfaction Scale.
3. Welzijn: Gemeten met de Mental Health Continuum Short Form en de Satisfaction with Life Scale.

Resultaten

De onderzoekers vonden de volgende resultaten:

• Een groeimindset was significant en positief gerelateerd aan alle maten van welzijn.
• De bevrediging van autonomie en competentie medieerde de relatie tussen een groeimindset en welzijn.
• Verbondenheid speelde geen significante mediërende rol in deze relatie.
• Statische mindsets waren over het algemeen niet gerelateerd aan welzijn, noch direct noch indirect via de bevrediging van basisbehoeften.
• De effecten waren consistent over verschillende maten van welzijn, waaronder emotioneel, sociaal en psychologisch welzijn.

Hoe de relatie tussen mindset en welzijn verloopt via basisbehoeften

Een opvallend aspect van de bevindingen is de mediatie van psychologische basisbehoeften tussen groeimindset en welzijn. Dit betekent dat de relatie tussen een groeimindset en welzijn niet alleen direct is, maar ook indirect verloopt via de bevrediging van autonomie en competentie. Met andere woorden, een groeimindset leidt tot een hogere mate van bevrediging van autonomie en competentie, wat op zijn beurt leidt tot een hoger welzijn. Het mechanisme van invloed kan als volgt worden uitgelegd:

• Groeimindset → Autonomie: Mensen met een groeimindset geloven dat ze kunnen veranderen en groeien. Dit kan leiden tot een groter gevoel van controle over hun leven en ontwikkeling, wat de behoefte aan autonomie bevredigt.
• Groeimindset → Competentie: Het geloof dat vaardigheden ontwikkeld kunnen worden, motiveert mensen om meer te leren en te oefenen, wat leidt tot een groter gevoel van bekwaamheid en dus de bevrediging van de behoefte aan competentie.
• Autonomie en Competentie → Welzijn: Volgens de zelfdeterminatietheorie zijn gevoelens van autonomie en competentie essentieel voor psychologisch welzijn. De verhoogde bevrediging van deze behoeften leidt dus tot een hoger welzijn.

Dit mediatie-effect biedt een dieper inzicht in hoe en waarom een groeimindset kan leiden tot een hoger welzijn. Het suggereert dat het niet alleen de mindset zelf is die direct bijdraagt aan welzijn, maar dat de mindset een cascade van psychologische processen in gang zet die uiteindelijk resulteren in verhoogd welzijn.

Twee verrassende bevindingen

• Verrassend genoeg speelde verbondenheid geen significante mediërende rol. Dit roept vragen op over de specifieke relatie tussen mindsets en sociale aspecten van welzijn.
• De bevinding dat statische mindsets over het algemeen niet gerelateerd waren aan welzijn is ook opmerkelijk. Dit impliceert dat het niet zozeer de afwezigheid van een statische mindset is die bijdraagt aan welzijn, maar specifiek de aanwezigheid van een groeimindset. Deze bevinding vind ik verrassend gezien eerder onderzoek. Zie o.a. Seo et al. (2021), Lurie et al. (2022), en Lipsey et al. (2024))

Conclusies en Implicaties

Deze bevindingen hebben implicaties voor zowel theorie als praktijk:

1. Theoretische Integratie: Er is behoefte aan een geïntegreerd kader dat mindsettheorie, ZDT en welzijnsonderzoek samenbrengt voor een holistischer begrip van menselijke ontwikkeling.
2. Interventie-Ontwerp: Interventies gericht op het bevorderen van een groeimindset zouden baat kunnen hebben bij een expliciete focus op het versterken van gevoelens van autonomie en competentie.
3. Klinische Toepassingen: In therapeutische settings zou het cultiveren van een groeimindset, gekoppeld aan interventies die basisbehoeften bevredigen, kunnen leiden tot verbeterde behandelresultaten.
4. Implicaties voor onderwijs: In onderwijscontexten suggereert dit onderzoek dat het bevorderen van een groeimindset hand in hand zou moeten gaan met het creëren van omgevingen die autonomie en competentie ondersteunen.
5. Toekomstig Onderzoek: Er is behoefte aan longitudinale studies om causaliteit beter te begrijpen, en aan onderzoek dat contextuele factoren, zoals cultuur en socio-economische status, meeneemt.

► Concluderend biedt dit onderzoek waardevolle inzichten in de complexe relatie tussen mindsets, psychologische basisbehoeften en welzijn. Het werpt licht op het samenspel van mindset en psychologische basisbehoeften in het ontstaan van welzijn. Tegelijkertijd roept het op tot verder onderzoek om de nuances van deze relaties beter te begrijpen en te vertalen naar effectieve interventies in verschillende contexten.