Progressiegericht werken? Ken het niet, kan het niet, wil het niet…

Progressiegerichte gesprekken zijn vaak nuttig. Ze verlopen meestal in een prettige sfeer en leveren doorgaans goede ideeën op voor volgende stappen. Na afloop van progressiegericht gesprekken en sessies voelen deelnemers zich vaak competent, optimistisch en verbonden met elkaar.  Progressiegerichte technieken zijn bruikbaar in allerlei situaties zoals helpende gesprekken, sturende gesprekken, conflicthantering en teamsessies. Hieronder bespreek ik drie redenen waarom mensen progressiegerichte technieken (nog) niet gebruiken.

Ik ken het niet…

Een legitieme reden om progressiegerichte technieken niet te gebruiken is dat je ze niet kent. Het komt veel voor dat mensen zich sterk richten op de inhoud van wat besproken moet worden en weinig of geen kennis hebben over gespreksvoering. Hoe ze het gesprek voeren is nogal eens gebaseerd op intuïtie. Maar kennis over progressiegerichte technieken kan een meerwaarde hebben want puur handelen op basis van intuïtie werkt niet altijd goed. Veel ineffectieve manieren van helpen en sturen bijvoorbeeld voelen intuïtief voor veel mensen wel degelijk goed aan.

In een helpend gesprek kan je intuïtie je bijvoorbeeld ingeven dat je de ander een spiegel voor moet houden of tips moet geven gebaseerd op jouw eigen ervaring. Vaak werkt dit echter niet goed. De ander kan zowel jouw spiegel als je tips afwijzen. In sturende gesprekken kan het bijvoorbeeld goed voelen om mensen te zeggen wat ze verkeerd doen in de hoop dat dit leidt tot verbetering. In de praktijk werkt dit echter vaak averechts. Een andere intuïtief goed voelende misgreep is om iemand te proberen te helpen om te voldoen aan jouw verwachting. Als de ander hier echter geen hulpvraag over heeft, is de kans klein dat deze aanpak gaat werken.

Ik kan het niet…

Een tweede reden waarom mensen progressiegerichte technieken niet of weinig gebruiken is dat ze denken dat ze het niet kunnen. Dat is begrijpelijk. Als je denkt dat je iets niet kunt is het weinig logisch om het toch te doen. Het is ook niet raar als mensen denken het niet te kunnen.

Progressiegerichte gesprekstechnieken zijn aan te leren vaardigheden. Maar als je ze nooit goed aangeleerd hebt kun je ze waarschijnlijk niet goed toepassen. En hoewel progressiegericht werken in veel situaties helemaal niet zo moeilijk is, vergt het wel enige studie en oefening om het onder de knie te krijgen.

Ik wil het niet…

Een derde reden waarom mensen progressiegerichte technieken niet of weinig gebruiken is dat ze het niet willen. Dit niet-willen kan verschillende achtergronden hebben. Het zou kunnen dat je het niet wilt omdat je er niet van overtuigd bent dat het echt werkt. Een leidinggevende zou bijvoorbeeld kunnen denken dat een vriendelijke, begripvolle bejegening van medewerkers ertoe zou kunnen leiden dat ze over hem heen zouden gaan lopen.

Een andere reden waarom mensen soms progressiegerichte technieken niet willen toepassen is iets complexer. Een leidinggevende zei ooit: “Ik realiseer me dat die vriendelijke progressiegerichte houding beter werkt in gesprekken met mijn medewerker maar ik wil het niet op die manier doen. Ik wil gewoon boos zijn op hem. Waarom zou ik zo vriendelijk moeten zijn en zo bewust moeten nadenken over hoe ik het gesprek met hem moet voeren? Die medewerker doet dat toch ook niet! Waarom moet ik altijd de verstandigste zijn?”

Dit soort weerstand is geworteld in het idee dat progressiegerichte technieken alleen in het voordeel van jouw gesprekspartner zijn en niet in het jouwe. Maar dat is een misverstand. Als jij je in het gesprek laat meeslepen door jouw boosheid en verwijten gaat maken is dit niet alleen vervelend voor jouw gesprekspartner. Het zal ook vervelend voor jouzelf worden. De kans is namelijk groot dat je gesprekspartner defensief of boos wordt door jouw gedrag. Dit zal het gesprek voor jouw stroever en moeizamer maken. Misschien zal het gesprek ook nog een heel vervelende nasleep krijgen en zal je er veel extra werk aan overhouden. Progressiegericht werken doe je niet alleen voor de ander. Je doet het ook voor jezelf.