Leiden van één stap van achteren

‘Leiden van één stap van achteren’ is een term die bedacht werd door de Engelse therapeuten Cantwell & Holmes (1994). Het beschrijft aardig hoe we als progressiegerichte coaches werken. De frase bevat twee termen, het leiden en het één stap van achteren. Hieronder leg ik uit hoe dit werkt.

Eén stap van achteren

Hiermee wordt bedoeld dat we het referentiekader van de cliënt centraal stellen in onze gesprekken. We nodigen de cliënt uit om te bepalen waar het gesprek over moet gaan en wat het moet opleveren. We bieden alle ruimte aan cliënten om te zeggen wat ze maar willen zeggen. We laten cliënten goed merken dat we hen aandachtig volgen in alles wat zij zeggen. Dit doen we door goed aan te sluiten als ze iets gezegd hebben en door af en toe een samenvatting te geven. In zo’n samenvatting gebruiken we de sleutelwoorden van de cliënt.

We stellen ons voor dat we meelopen vlak achter cliënten aan zodat we zien wat zij zien. We zorgen ervoor dat niet sneller gaan lopen dan cliënten zodat die niet het gevoel krijgen dat wij hen inhalen en plotseling te snel gaan. Als we dat zouden doen, zouden we hen in een volgende rol drukken en zouden ze het gevoel verliezen dat zij de inhoud en het tempo van het gesprek kunnen bepalen.

Achter cliënten blijven lopen betekent dat we terughoudend zijn in het geven van tips en oordelen. Zo gauw we een tip of oordeel voelen opkomen leggen we dit even terzijde en keren we terug naar het perspectief van de cliënt.

Leiden

Maar we volgen niet alleen, we leiden ook op een subtiele manier. Dit doen we in de eerste plaats door de vragen die we stellen en de structuur in onze gesprekken. De CPW-7-stappenaanpak is zo’n vragenstructuur die  geschikt is om cliënten te helpen om te gaan van een probleem naar een idee voor een stapje vooruit. Via een dergelijke structuur blijven cliënten het gevoel hebben dat zij de inhoud en het tempo kunnen blijven bepalen. Maar tegelijkertijd helpen de vragen (en de structuur van de vragen) cliënten om stap voor stap beter zicht te krijgen op wat ze willen bereiken, wat al goed werkt en heeft gewerkt en wat een goede volgende stap voor hen zou kunnen zijn.

In de tweede plaats leiden we door subtiele manieren waarop we de informatie teruggeven die we cliënten hebben horen zeggen. Voorbeelden van hoe we dit doen zijn normaliseren, positief herformuleren, directe procescomplimenten en complimenteuze vragen.

Tikje op de schouder

Af en toe kan het gebeuren dat we iets minder subtiel willen leiden. Het kan bijvoorbeeld zijn dat we denken dat het misschien beter is om als coach even uit de rol van ‘helpen’ te stappen en over te gaan naar de rol van ‘trainen/adviseren’ (lees dit voor een uitleg over deze termen). Als dat zo is schakelen we niet abrupt over maar vragen we even mandaat van de cliënt, bijvoorbeeld als volgt: “Er schiet mij een idee te binnen. Vind je het interessant om dat even te horen?”

In termen van de metafoor van Cantwell en Holmes, zou je kunnen zeggen dat we de cliënt een vriendelijk tikje op de schouder geven tijdens het lopen. Dit vraagt op rustige manier om de aandacht van de cliënt waardoor we onze suggestie kunnen doen.

Revalidatie

Dit proces van leiden van één stap van achteren lijkt op wat in lichamelijk revalidatiebehandeling ook wel wordt toegepast.  (Walter & Peller (1992) beschrijven hoe een verpleegster elke dag ging wandelen met patiënten die nog heel zwak waren en onzeker over hun vermogen om te lopen. Ze nam hen bij de arm en begon met hen in de gang van het ziekenhuis te lopen. Ze kwam erachter dat als ze vlak achter de patiënt bleef lopen, terwijl ze diens arm ondersteunde alles goed ging. Maar als ze haar tempo iets versnelde begonnen patiënten onzeker te worden te zeggen dat het te snel ging.

Voordelen

De kracht van leiden van één stap van achteren is dat cliënten rustig de tijd krijgen om hun eigen perspectief op hun situatie te ontwikkelen. Het nauwgezette aansluiten van de coach zorgt ervoor dat cliënten zich heel serieus genomen voelen. Het zorgt voor een gevoel van verbondenheid met de coach.

Door de aansluiting en vragen van de coach krijgen ze steeds meer zicht op wat ze willen bereiken en hoe ze dat kunnen gaan doen. Het voordeel is dat ze hun eigen doelen formuleren en ook zelf ontdekken wat hun stapjes vooruit kunnen zijn. Dit vergroot hun gevoel van autonomie en competentie sterk en daarmee hun motivatie om aan de slag te gaan.