De perceptie van progressie kan heel motiverend zijn en ons een gevoel van voldoening geven. Dit geldt voor de korte en de lange termijn. Het kan heel bevredigend zijn om het gevoel te hebben dat je vooruitgang boekt in de richting van een kortetermijndoel of om te merken dat je ergens een beetje beter in wordt. Ook kan het heel fijn zijn om te merken dat je lange termijn progressie boekt, bijvoorbeeld in een opleiding.

De heuvelmindset

Wanneer we jong zijn, lijkt progressie overal aanwezig te zijn. Als kinderen zijn we er aan gewend om elke dag nieuwe dingen te leren. Als jonge volwassenen vinden we het normaal dat onze loopbanen zich in een stijgende lijn bewegen. Maar het kan zijn dat we denken dat progressie afvlakt als we in de dertig zijn en dat we een piek bereiken rond ons veertigste jaar. We beginnen duidelijk signalen op te merken van lichamelijke achteruitgang en bepaalde verstandelijke capaciteiten kunnen ook minder beginnen te worden, zoals ons vermogen om namen te onthouden. Welke mindset hebben we met betrekking tot deze verschijnselen? Zien we de eerste helft van ons leven als een heuvel beklimmen en de tweede helft als het afdalen van die heuvel?  Deze mindset kan impliceren dat de eerste levenshelft het goede deel is waarin alles tot bloei komt terwijl de tweede helft het mindere deel is waarin we beginnen te verwelken.

De levenslange progressie mindset

Is een andere mindset voorstelbaar? Is het voorstelbaar dat ons hele leven een stijgend traject is tot we sterven? Terwijl het onmiskenbaar waar is dat sommige functies beginnen af te nemen vanaf een bepaalde leeftijd kunnen andere functies sterker worden tot op hoge leeftijd. Naarmate we ouder worden, worden we vaak sterker in emotieregulatie en we krijgen meestal een positievere en optimistischere kijk op het leven. Ook schijnt het zo te zijn dat we beter worden in patroonherkenning en het nemen van beslissingen door onze sterkere tacit knowledge (lees meer hierover). In aanvulling hierop kun je ook nog een andere reden zien die de levenslange progressie mindset geloofwaardig maakt. Al worden capaciteiten minder dan hoeft dit ons nog niet te weerhouden van het boeken van verdere progressie. We kunnen nog steeds verder komen, langzamer misschien, maar toch.

Kunnen we blijven groeien?

Kortom, wat is een productievere mindset: de heuvel-mindset of de levenslange progressie mindset? Is het voorstelbaar dat mensen blijven bouwen, groeien en vooruitgaan totdat ze sterven? En zou dat wenselijk zijn?