Kunnen we altijd progressie boeken? Winston Churchill zei ooit: “Elke dag kun je progressie boeken.” Het idee dat je elke dag kunt benutten om vooruitgang te bereiken spreekt me aan. Ging gisteren niet goed dan heb je vandaag in ieder geval een nieuwe kans om een stapje vooruit te zetten. Door deze manier van denken wordt het voorstelbaar om te geloven dat hoe slecht je situatie er ook uitziet je altijd kunt beginnen om progressie te boeken.
Is er wel een alternatief?
En wat voor andere productieve keuze kunnen we eigenlijk maken? Ook al zijn onze omstandigheden beroerd, er breekt toch een nieuwe dag aan en we moeten kiezen hoe we onze dag gaan invullen. Gaan we proberen onze omstandigheden iets te verbeteren of doen we dat niet? Zijn we veroordeeld tot de slechte situatie en kunnen we niet anders dan deze steeds slechter laten worden of is progressie denkbaar? En wat zou progressie kunnen betekenen? Progressie in een beroerde situatie kan betekenen dat we een betere manier vinden om om te gaan met de moeilijk omstandigheden. Zo kunnen we er wellicht minder last van hebben. Of we maken een klein begin met het structureel verbeteren van onze omstandigheden en vinden zo, stap voor stap, dag voor dag, weer langzaam de weg terug naar een goede situatie.
Wat is de rol van fatalisme?
Vaak denken we dat we geen progressie kunnen boeken omdat de omstandigheden bijzonder lastig zijn of omdat we te maken hebben met onoverkomelijke beperkingen en grenzen. Maar hoe kunnen we weten of de gedachte dat progressie onmogelijk is terecht is? Want soms is vooral de gedachte dat progressie onmogelijk is die ons beperkt. Pessimisme en fatalisme kunnen ertoe leiden dat we passief blijven. Als we denken dat progressie niet mogelijk is, is het onlogisch om met veel inzet en volharding toch te gaan proberen progressie te bereiken. En doordat we ons niet inspannen vergroten we de kans dat progressie inderdaad niet zal optreden. Ons pessimisme kan een selffulfilling prophecy zijn.
Vraag
Denk je dat mijn vermoeden dat progressie, al is het maar microprogressie, altijd mogelijk is, klopt? Zo ja, waarom denk je dat? Zo nee, kun je een situatie beschrijven waarin progressie naar jouw idee onmogelijk is?
Las net een gesprek online tussen twee mensen, waarvan één een kankerpatiënt die uitbehandeld is. Weegt nog maar 41 kilo, heeft nauwelijks energie. Dat is volgens mij zo’n situatie waarin er geen progressie is.
Het interesseert mij buitengewoon in hoeverre er in schijnbaar hopeloze situaties toch progressie mogelijk is. Liever spreek ik eigenlijk over ontwikkeling. In de volkskrant van 18 aug staat een interview met Chris Veraart die de neergang ervaart met MS. Hij omschrijft: “Ik moet leren om van minder meer te maken”. Mijn vrouw heeft ME in een mate die nogal invalidiserend is. Behulpzaam is telkens de vraag te stellen ” Hoe kan ik ondanks deze beperking toch xxxxxx in bepaalde maten realiseren?” Als we deze vorm van denken ook als progressie kenschetsen, denk ik dat je vermoeden grotendeels klopt, maar toch??
Ik vermoed ook dat mensen die zich op de een of andere manier een groeimindset hebben eigen gemaakt, zich meer blijven ontwikkelen juist ook in levens fases die je als terugslag of neergang kunt omschrijven. In hoeverre je van ontwikkeling of progressie kunt spreken bij bijv. dementie, of andere ruïnerende aandoeningen zou ik neet weten. Het kan voor patiënten van dit soort aandoeningen erg vervelend zijn als we dan nog over progressie praten. Bergip tonen en samen zoeken naar wat er nog wel kan en dat dan ook doen, is denk ik een betere remedie. Dan spreek je eigenlijk weer over een progressie die je samen boekt. Dat spreekt me weer erg aan. Misschien klopt je vermoeden toch wel…
Of je nu spreekt van progressie, ontwikkeling of beter kunnen omgaan met de situatie. Het gaat er om dat je keuze hebt. En in de meeste situaties hoe naar ze ook zijn heb je een keuze. Ik zeg met opzet in de meeste situaties. Want er zijn situaties waarin de persoon mentaal zelf niet meer in staat is keuzes te maken. Hierbij denk ik aan mijn demente schoonmoeder. Mijn schoonvader daar en tegen maakt wel kleine stapjes vooruit in hoe hij met de situatie van zijn vrouw om kan gaan.
Hallo Gea, Ik denk dat ik daar wel in mee kan gaan. Om te kunnen spreken van progressie moet de persoon zelf nog – in bepaalde mate- ervaren dat hij of zij kan kiezen.
Fijn dat je schoonvader in ieder geval stapjes vooruit kan blijven zetten in deze situatie (die me wel zwaar lijkt)