Het verschil tussen democratie-ondersteunend en democratie-ondermijnend

De opkomst van Donald Trump in de Amerikaanse politiek was zorgwekkend. Trump vormde een bedreiging voor de democratische rechtsorde en internationale relaties. Helaas is deze dreiging nog volop aanwezig. In de laatste jaren zijn ook in andere landen politici met antidemocratische uitgangspunten populair en machtig geworden. Is de Nederlandse situatie ook zorgwekkend? Zal de nieuwe regering democratie-ondersteunend of democratie-ondermijnend zijn?

Trainingen Progressiegericht Werken

 Zorgen over de democratische rechtsorde

Internationaal zien we een trend van de opkomst van antidemocratische partijen, zoals Trump in de VS en populistische partijen in Europa, die sceptisch staan tegenover media en de rechterlijke macht. Ook in Nederland gebeurt dit. Ironisch genoeg werd de opkomst van Forum voor Democratie op een gegeven moment zeer populair, maar is nu gelukkig gedecimeerd. Maar reden voor zorg over de democratische rechtsorde is er helaas nog steeds.

Hoe veilig is de democratie in handen van de nieuwe regering?

Hoe veilig is de democratische rechtsorde in handen van de nieuwe Nederlandse regering, bestaande uit PVV, VVD, BBB en NSC?

  • Geert Wilders, leider van de PVV, heeft de Tweede Kamer “nepparlement” genoemd en journalisten “tuig van de richel“, wat twijfel zaait over zijn toewijding aan democratische waarden. Vaak weigert hij media te worod te staan. Ook over de rechterlijke macht heeft hij herhaalde denigrerende uitspraken gedaan: rechters zouden laf zijn en politiek gemotiveerd. Nog een veeg teken: zijn eigen partij kent slechts één lid (hijzelf) en is dus ook niet democratisch.
  • Controversiële beleidsvoorstellen van de PVV zijn “in de ijskast” gezet, wat de bezorgdheid niet wegneemt. Een ijskast is namelijk bedoeld om te conserveren voor later gebruik. Had Wilders ‘prullenbak’ gezegd, dan was er misschien meer reden voor hoop.
  • Wilders is inmiddels een vertrouwd gezicht en hij schijnt in het persoonlijk contact humoristisch en mild te kunnen zijn. Misschien denk je daarom dat de zorgen overdreven zijn. Maar kijk dan eens naar de recente gebeurtenissen omtrent mensen die namens de PVV naar voren geschoven zijn. Er waren onder andere: fraudeaantijgingen (Gom van Strien, Ronald Plasterk), het verspreiden van feitelijk onjuiste complottheorieën (Marjolein Faber, Reinette Klever), en een  ‘veiligheidskwestie’ (Gidi Markuszower).

Dit soort omstandigheden en affaires geven weinig reden tot vertrouwen.

Wilders’s misleidende framing

Wilders framet kritiek op deze incidenten als chagrijn van zuur links. Rhetorisch handig, zoals we van hem gewend zijn. Maar misleidend.

► Het gaat niet om het verschil tussen links of rechts of tussen conservatief en progressief. Het gaat om het verschil tussen democratie-ondersteunend en democratie-ondermijnend.

Zorgen dat het goedkomt

Hoewel er reden voor zorg is, zijn er ook redenen voor optimisme:

  • De meerderheid van de Nederlandse politieke partijen is gecommiteerd aan de democratische rechtstaat.
  • Europese wetten en verdragen zetten een rem op hoe ondermijnend de nieuwe regering mogelijk te werk zou kunnen gaan.
  • Dat partijen als de VVD en NSC deze regering mogelijk maken, schat ik in als een taxatiefout maar binnen deze partijen zijn er volop kritische tegengeluiden. Deze partijen kunnen op elk moment op de rem trappen als er anticonstitutionele of antidemocratische voorstellen worden gedaan.

De zorgen over de democratie zijn terecht. We moeten niet geloven dat het vanzelf wel los zal lopen. We moeten zorgen dat het goed gaat.

 

► Update 28/06/24: NSC’er Ronald Voorn stopt vanwege zorgen over het democratisch ethos van enkele PVV-kandidaat-bewindspersonen.

 

Lees meer:

Wat vind je van dit artikel?
  • Interessant (3)
  • Bruikbaar (1)