Docenten vergroten de agentische betrokkenheid van leerlingen

We gaven een training progressiegericht werken aan een groep docenten van een middelbare school. We vroegen hen om terug te denken aan en praten over een situatie die zij recent in een klas hadden meegemaakt die hen voldoening had gegeven. Hun gesprekjes leidden tot enkele interessante voorbeelden.

Welke onderwerpen?

Een eerste docent vertelde dat hij nu al vele jaren lesgeeft over dezelfde stof en eens iets anders wilde proberen dan zijn eigen programma afdraaien. Daarom besloot hij de klas te vragen welke onderwerpen zij graag behandeld zouden wilden zien. Uit de klas kwamen verschillende verzoeken voor onderwerpen en de docent behandelde deze onderwerpen. Dit gaf veel voldoening omdat hij zag dat de leerlingen het leuk vonden en goed meededen.

Druk van het controleren eraf

Een tweede docent vertelde dat ze in klas altijd het huiswerk controleerde. Mede geïnspireerd door gesprekken over autonomie-ondersteunend lesgeven besloot ze de de druk van het controleren er eens af halen. Ze merkte dat de leerlingen actief werden en zelf vragen gingen stellen.

Wat willen jullie dat ik anders ga doen?

Een derde docent vertelde over een klas die zij (net als meerdere collega’s) als lastig ervoer. Ze wist niet goed wat ze aan moest met de klas en besloot het gesprek aan te gaan met de klas. Ze deed daarin twee dingen. Het eerste was dat ze vroeg aan de leerlingen wat zij wilden dat zij als docent anders ging doen. Dit leidde tot meerdere suggesties die zij allemaal opschreef. Daarna zei ze dat zij ook een verwachting van de klas had, namelijk dat ze hun boek bij zich zouden hebben en dat ze stil zouden zijn wanneer zij als docent aan het woord was. Ze merkte dat haar interventie leidde tot verbetering. De sfeer werd rustiger en beter en de leerlingen deden beter mee met de les. Ze zei dat het fijn vond om te ervaren dat ze weer plezier had in het lesgeven aan deze klas.

Agentische betrokkenheid

Alle drie deze docenten hadden de leerlingen invloed gegeven in hoe de lessen plaatsvonden. Dit deed me denken aan het begrip agentische betrokkenheid. Dit betekent dat leerlingen zelf een bijdrage leveren aan het creëren van een ondersteunende leeromgeving voor zichzelf. Dit kunnen ze doen door zelf onderwerpen aan te dragen, voorkeuren uit te spreken, vragen te stellen, suggesties te doen, etc. Agentische betrokkenheid blijkt te leiden tot meer voldoening en beter leren. Docenten kunnen zelf dingen doen die ertoe leiden dat leerlingen meer agentisch betrokken zijn. De drie voorbeeldjes hierboven laten dat mooi zien.