Wetenschap, democratie en kapitalisme, enkele lang gekoesterde systemen binnen de meest geavanceerde samenlevingen, in termen van gezondheid, welvaart, vrijheid en gelijkheid, worden meer en meer bekritiseerd. Ik erken dat er enkele ernstige problemen zijn rondom deze systemen maar ik denk niet dat we hen zelf als het probleem moeten zien.

Kritiek op wetenschap, democratie en kapitalisme

Alle drie deze systemen zijn de afgelopen jaren stevig bekritiseerd. De wetenschap wordt bekritiseerd in reactie op gevallen van wetenschappelijke fraude, systematische corruptie van het wetenschappelijke proces en de ontdekking dat vele wetenschappelijke bevindingen niet repliceerbaar zijn gebleken. De democratie wordt bekritiseerd in reactie op de Brexit, het Oekraine-referendum en de opkomst van autoritaire populisten. Critici zeggen dat de democratie niet stabiel is en dat het onwijs is om alle burgers te laten meebeslissen over complexe onderwerpen. Het kapitalisme wordt bekritiseerd voor het ondermijnen van gelijkheid, vrijheid, wetenschap en democratie.

De systemen wetenschap, democratie en kapitalisme hebben veel progressie gebracht. Wetenschap op haar best heeft geholpen om inzicht in de werkelijkheid te verkrijgen en heeft geholpen om vele innovaties mogelijk te maken die onze leven beter hebben gemaakt. De democratie op haar best heeft samenlevingen geholpen om stabieler en vreedzamer te worden door bevolkingen macht te geven in plaats van alleen de heersers. Kapitalisme op zijn best is een systeem dat handel en specialisatie mogelijk heeft gemaakt waardoor welvaart, wederzijdse afhankelijkheid en stabiliteit binnen en tussen landen vergroot is.

We moeten niet deze systemen bestrijden maar de factoren die hen corrumperen

Ik denk dat we deze systemen niet als de kern van het probleem moeten zien maar de krachten die deze systemen corrumperen. Er is geen betrouwbaardere methode om waarheid te ontdekken dan de wetenschap. Wanneer factoren zoals geld en macht het wetenschappelijke proces ondermijnen moeten we ons vertrouwen in wetenschap niet laten varen maar haar beschermen tegen deze ondermijnende factoren. In landen als de VS wordt de democratie momenteel ernstig bedreigd door het grote geld dat een behoorlijk greep heeft op veel politici en op de dominante politieke partijen. We moeten niet ons vertrouwen in de democratie opgeven maar haar beschermen tegen deze corrumperende factoren. Het kapitalisme heeft zich deels ontwikkeld tot een systeem dat sociale progressie meer ondermijnt dan ondersteunt. Bij gebrek aan een beter systeem moeten we niet het kapitalisme als idee bestrijden maar het beschermen tegen de krachten die hebben geleid tot de excessen die we recent gezien hebben. Dit vergt onder andere een veel betere regulering (zie hier).

We moeten niet denken dat wetenschap, democratie en kapitalisme voltooide en helder gedefinieerde systemen zijn die goed of slecht zijn maar als ‘works in progress’. We moeten deze systemen verder ontwikkelen en ontdekken wat er voor nodig is om ze beter te laten werken en om ze te beschermen tegen ondermijnende krachten.