Toppers in allerlei disciplines kennen de kracht van deliberate practice. Zij oefenen doelgericht met uitdagende taken, krijgen feedback en blijven herhalen tot fouten uit hun presteren verdwijnen. Door dit jarenlang te blijven doen blijven zij progressie boeken en door prestatieplafonds heen breken. Maar deliberate practice werkt niet alleen als je de top in een discipline wilt bereiken. De aanpak werkt op welk niveau je nu ook staat. Maar veel mensen benutten de kracht van deliberate practice nauwelijks of niet. In een nieuw onderzoek van Eskreis-Winkler et al. (2016) is gekeken hoe leerlingen ertoe gebracht konden worden om deliberate practice toe te passen en wat het effect hiervan op hun presteren was.
De taak: wiskundesommen
Het onderzoek bestond uit 5 delen. Eerst ontwierpen zij een deliberate-practice-taak (DPT) die bestond uit een uitdagende reeks van online wiskunde opgaven. De sommen werden zo aangeboden dat iedere leerling steeds uitgedaagd bleef. Ook kregen de leerlingen steeds onmiddellijke feedback en kregen ze gelegenheid om steeds te blijven oefenen wat niet goed ging door nieuwe sommen te krijgen aangeboden. In het eerste deel van het onderzoek bleek dat de taak geschikt was voor deliberate practice en dat hoe langer leerlingen hadden geoefend, hoe beter hun prestatie was. Ook bleek dat de tijd die leerlingen besteedden aan oefenen samenhing met de verwachtingen die zij hadden. Naarmate leerlingen meer geloofden in het nut van deliberate practice, en naarmate zij beter bestand waren tegen de frustratie die bij deliberate practice hoort, bleven zij langer door oefenen en presteerden zij beter.
De interventie: informatief en motiverend
Vervolgens ontwierpen de onderzoekers een interventie om leerlingen te stimuleren om deliberate practice toe te passen. De interventie bestond uit een informatief deel en een motiverend deel. In het informatieve deel kregen de leerlingen uitleg over de uitgangspunten van deliberate practice: (a) focus op zwaktes, (b) feedback krijgen, (c) 100% concentratie en (d) herhalen tot je het kunt. In het motiverende deel kregen leerlingen te horen dat het belang van inspanning (en met name deliberate practice) op leersucces vaak onderschat wordt. Ook kregen zij te horen dat je frustratie en verwarring bij deliberate practice moet interpreteren als een teken dat je bezig bent met een nuttige oefenactiviteit. De instructie werd afgesloten met een zeggen-is-geloven-oefening waarin de leerlingen een brief moesten schrijven aan een andere leerling waarin ze deliberate practice aanraadden.
Resultaten en discussie
De vier onderzoeken werden gedaan met leerlingen op verschillende niveaus en in verschillende klassen. In alle onderzoeken deden leerlingen die de interventie hadden gekregen het beter dan leerlingen in de controlegroep. Ze gingen meer geloven in het nut van deliberate practice, ze oefenden langduriger en hun prestaties gingen meer vooruit. Deze eenvoudige interventie beïnvloedde dus de overtuigingen, het gedrag en de resultaten van leerlingen op alle niveaus waarop hij werd uitgeprobeerd.
Deliberate practice is niet alleen geschikt voor hen die de wereldtop willen bereiken. Het is geschikt voor ons allemaal. Om het te kunnen gebruiken hebben we kennis nodig over wat deliberate practice is, hoe het werkt en wat het oplevert. Voorts hebben we goede oefentaken nodig waarbij we uitdaging, feedback en herhaling krijgen aangeboden. Is daaraan voldaan, dan staat ons niets meer in de weg om te profiteren van de kracht van deliberate practice.
Goed om dit weer te lezen. Ik blijf het wel lastig vinden om het zelfstandig praktisch vorm te geven. Hoe kom je, bijvoorbeeld bij het aanleren van progressie gericht werken, aan goede oefentaken incl. feedback, zonder dat je direct deelneemt aan een training.
Hoi Adriaan, Bedankt voor je vraag. Ik denk dat de vraag heel belangrijk is. Je kunt natuurlijk niet voortdurend aan trainingen blijven meedoen dus je hebt manieren nodig om zelf effectief te oefenen. Hier zijn een paar voor-de-vuist-weg ideeën:
1) oefenen met collega’s. Kies een oefendoel: iets wat belangrijk en moeilijk voor je is. Vraag de ander, als jouw ‘tegenspeler’/gesprekspartner jou precies te geven wat je wilt oefenen/lastig vindt. Probeer een stukje. Vraag feedback (wat ging goed, welke verbetersuggestie heb je). Probeer het opnieuw. Blijf goed opletten wat werkt en bouw dat uit. Ook perspectiefwisselingen werken bij dit soort oefenen vaak heel goed (https://progressiegerichtwerken.nl/de-kracht-van-perspectiefwisselingen/)
2) zelfstandig oefenen met schriftelijk materiaal: gebruik dialogen (zoals in onze boeken te vinden zijn. Lees wat de cliënt/medewerker zegt en dek de tekst eronder af. Bedenk wat jij als coach/leidinggevende zou zeggen. Laat dan pas je hand naar beneden gaan om te lezen wat de coach of leidinggevende in de case heeft gedaan. Dialogen op deze manier analyseren is vaak een beetje confronterend omdat je merkt dat het moeilijk is om te bedenken wat de progressiegerichte professional zegt. Maar is het erg leerzaam. Wat ook erg leerzaam kan zijn is om zelf een voor jou relevante progressiegerichte dialoog te schrijven.
3) zelfstandig oefenen door kennis te repeteren en toetsen. Veel cursisten zeggen er veel aan te hebben om bijvoorbeeld de 7 stappen uit hun hoofd op te zeggen. Een ander voorbeeld: leg aan jezelf uit wat voor soorten gewenste situatievragen er zijn. Of leg aan jezelf uit hoe je doorvraagt over de gewenste situatie. Of: schrijf op hoe je de cirkeltechniek gebruikt of hoe werkt positief nee zeggen? Hoe beter je de techniek in je systeem hebt hoe minder je tijdens je gesprekken over techniek hoeft na te denken en hoe meer je je aandacht dus kunt richten op wat er in het gesprek gezegd wordt.
4) breng jezelf in de positie van uitlegger. Als je een progressiegerichte collega hebt, kun je een oefening doen die we ‘bestellen van uitleg’ noemen. Het werkt als volgt. Jij bedenkt een onderwerp dat je nog niet helemaal begrijpt of overziet en je vraagt aan je collega dit onderwerp aan jou uit te leggen. Tegelijk mag je collega bij jou uitleg bestellen over een onderwerp dat hij of zij nog niet helemaal overziet. Vervolgens krijgen jullie beiden enige tijd om het onderwerp te bestuderen (via boeken, website, etc) en je uitleg voor te bereiden. Vervolgens geven jullie over en weer jullie uitleg.
Het zijn maar enkele ideeën. Waarschijnlijk zijn er nog meer vormen te denken. Wat je ook bedenkt, zorg voor doelgerichtheid en uitdagendheid (oefen iets specifieks wat je lastig vindt), zorg voor een of andere vorm van feedback en voor herhaling.