Het vinden van positiviteit is soms het moeilijkst wanneer je het het meest nodig hebt. Hier zijn enkele manieren om het voor elkaar te krijgen.
De negativiteitsbias
De negativiteitsbias houdt in dat we als mensen we gevoelig zijn voor het negatieve. Niet alleen merken we negatieve informatie wat sneller op dan positieve informatie, ook heeft negatieve informatie die we opmerken een sterkere invloed op ons dan positieve informatie die we opmerken. Als we iets negatiefs opmerken, een probleem, een terugval, een obstakel, kritiek op ons functioneren, en dergelijke, dan heeft dit in eerste instantie, begrijpelijkerwijs, een negatief effect op ons. Het is vervelend om met negatieve dingen geconfronteerd te worden. Die negatieve reactie kan zich op allerlei manieren uiten, in de vorm van teleurstelling, angst, woede, moedeloosheid, enzovoorts.
Puzzel: hoe komen we voorbij negatieve emoties?
Helaas is het zo dat dit soort negatieve emoties in veel gevallen belemmerend kunnen werken voor het oplossen van problemen. Veel problemen vergen namelijk dat we creatief kunnen denken en mogelijkheden zien. Zoals onderzoek van Barbara Fredrickson heeft laten zien, zijn het juist positieve emoties die ons creatief maken. Dat plaatst ons voor een puzzel. Problemen roepen negatieve emoties op terwijl probleemoplossing juist makkelijker wordt bij positieve emoties. Daar waar we een zekere positiviteit het meest nodig hebben, is deze misschien wel het lastigst te vinden. Het onderstaande plaatje laat de keten van probleem naar progressie zien. In het midden staat een vraagteken. Dat vraagteken staat op de plek waar we iets nodig hebben dat ons helpt om van negativiteit naar positiviteit te komen.
Wat staat er op de plek van het vraagteken? Met andere woorden: wat zijn goede manieren om onze emoties te transformeren van negatief naar positief? Hier zijn vier technieken die je kunt toepassen:
1. Reframen
Een eenvoudige manier om van negatief naar positief te gaan, is om wat er gebeurd is of gezegd is, anders, positiever te bekijken. Je plaatst wat er gebeurd is in een positief licht. Als iemand je bekritiseert, kan je eerste reactie misschien een negatieve zijn. Je kunt het vervelend vinden dat je bekritiseerd wordt of vervelend vinden dat je het gevoel hebt dat je ergens in te kort geschoten bent. Reframen zou in deze situatie kunnen zijn dat je een andere, positievere betekenis geeft aan de gebeurtenis door te bedenken dat de kritiek misschien behulpzaam voor je kan zijn doordat je er iets van kunt leren. Lees ook: positief herformuleren.
2. De plus achter de min zoeken
Het basisidee achter de techniek van de plus achter de min zoeken, is dat wanneer mensen zich negatief uiten (een klacht, een verwijt, kritiek) er altijd achter die negatieve uiting iets positiefs zit. Dat positieve is iets wat ze waardevol of belangrijk vinden, een waarde, een belang, een principe, een doel, of hoe je het ook wilt noemen. Als het je lukt om de plus achter de min te vinden is het gemakkelijker om positief naar de situatie te gaan kijken. Lees hier meer over hoe je deze techniek precies kunt toepassen.
3. Stellen van de gewenste-situatievraag
Bij deze vraag kantel je je perspectief van het negatieve (dat wat je niet wilt) naar het positieve (dat wat je voor het negatieve in plaats wilt). De gewenste-situatievraag helpt je om zicht te krijgen op hoe je wilt dat je situatie eruit komt te zien. Terwijl je daar meer zich op krijgt veranderen je emoties mee van negatief naar positief (lees meer).
4. Stellen van de vraag naar eerdere successen
Deze vraag helpt om voorbeelden te vinden van situaties waarin het ooit al beter ging in een situatie die lijkt op je huidige probleemsituatie. Wanneer je zo’n voorbeeld van eerder succes vindt, lukt het vaak om daar ideeën voor stapje vooruit op te doen. Voorbeelden van dit type vraag zijn: “Wanneer ging het al iets beter?”, “Wanneer lukte het je al een beetje?” en “Hoe lukte je dat?” (lees meer).
Hoe overwin jij je negativiteit als je progressie wilt boeken?
Hallo Coert,
De negatieve reactie op een probleem heeft duidelijk te maken met ons ‘gekleurd’ bewustzijn. Prof. Noelle Aarts zei het onlangs nog in haar Inaugerele Rede aan de Universiteit Wageningen: “Wat we zien wordt ogenblikkelijk ingekleurd”. Bij een probleem gebeurt dit meestal op een negatieve manier.
Ik gebruik, zoals u misschien wel weet, m’n eigen Cruciale dialoog model. Dit model steunt op zowel Creatieve wisselwerking (Creative Interchange) als op het Dialoog model van de Nederlandse Stichting Dialoog. Het heeft dus de vorm van een Lemniscaat met in het midden het vraagteken. Ook een Probleem is in feite een dubbele cruciale vraag: a) Hoe ziet m’n probleem eruit? en b) hoe los ik het op?
Vooraleer men een probleem ten gronde kan oplossen dient men het uiteraard eerst te begrijpen. Onze negatieve reactie is eigenlijk een ogenblikkelijke respons op de trigger (het probleem). Het komt er dus op aan die negatieve reactie op ‘hold’ te zetten en te starten met het ten gronde begrijpen van het probleem. Dit doet men in de fasen 1 ‘Communicatie’ en 2 ‘Appreciatie’ van het Cruciale Dialoogmodel. Hierbij hebben we ook een dialoog tussen ons helder bewustzijn (Awareness) en gekleurd bewustzijn (Consciousness).
Tijdens die fases van de dialoog kunnen bij het toepassen van het Cruciale Dialoog Model acht technieken toegepast worden.
o Stel de Kern vraag (probleem)
o Pleiten & Bevragen
o Niet-Verbale Communicatie
o Bevestigend Parafraseren
o Nederig Bevragen (cf Ed Schein)
o Vinden van ‘Plussen’ (uw ‘de plus achter de min’ zoeken)
o Integreren van Verschillen
o In vraag stellen van de gehanteerde Mentale Modellen.
Wanneer je die 2 fasen doorworsteld hebt, kom je terug in het midden, bij het vraagteken. Je hebt nu het probleem begrepen (indien in groep hebben we een ‘gedeelde mening’ met betrekking tot het probleem). Hopelijk voel je emotie in de vorm van positieve spanning om aan het probleem iets te doen. Dan wordt wat jij de gewenste situatie-vraag noemt, gesteld. Om die vraag te beantwoorden gebruik ik dan de twee volgende fases van het model: ‘Imaginatie’ en ‘Transformatie’.
Ik weet niet hoe je in comments op je blog figuren kunt plaatsen, vandaar dat ik hier verwijs naar m’n column nav de Rede van Prof. Noelle Aarts: http://www.creativeinterchange.be/?p=446 Daar vind je er die eea duidelijker maken.
Creatively,
Johan Roels
hartelijk dank Johan.
Dag Coert,
Ter aanvulling op de vraag hoe negatieve emoties in positieve emoties kunnen worden omgezet, of minimaal geneutraliseerd waardoor er ruimte ontstaat voor positieve emoties, het volgende.
Hier kan een van de basisprincipes van het stoïcijns denken helpen.
Tussen een gebeurtenis en een negatieve emotie (naar onszelf) zit zonder dat we daarvan ons bewust zijn nog één of twee gedachtes.
Een gebeurtenis heeft vaak een ‘neutraal’ karakter en is an sich niet eenduidig als negatief of positief te duiden. Op de gebeurtenis volgt vaak een gedachte die de werkelijke oorzaak is van de emotie die vervolgens weer daarop volgt.
Door de gedachte bewust te traceren en te beoordelen of die wel feitelijk juist is kunnen we onszelf op een goede manier corrigeren en ons losmaken van de negatieve emotie.
Met vriendelijke groet,
Hans Olsthoorn
Bedankt Hans. Wat jij hier beschrijft is heel herkenbaar. Het is een van de belangrijk uitgangspunten in de rationeel emotieve therapie (RET) van Ellis.