Self-handicapping: jezelf belemmeren zodat je eventueel falen kunt wijten aan deze belemmering

Dat geloven dat menselijke capaciteiten en eigenschappen niet of nauwelijks ontwikkeld kunnen worden (dit heet een fixed mindset) meerdere nadelen heeft, is voor lezers van deze site wel bekend. Een van die nadelen is dat deze manier van denken een angst voor uitdagende en moeilijk dingen opwekt. Wanneer je uitdagende dingen doet kun je immers falen en falen kan gezien worden als een gebrek aan natuurlijke aanleg.

Deze angst voor uitdagingen bij mensen met een fixed mindset kan er zelfs toe leiden dat zij zichzelf belemmeren in hun taakuitvoering (Ommundsen, 2001). In de psychologische literatuur heet dit fenomeen self-handicapping (Jones & Berglas, 1978). Self-handicapping komt meestal neer op het vermijden van inspanning of het creëren van obstakels.

Waarom zouden ze dit in vredesnaam doen, vraag je je misschien af? Uit angst voor wat het idee van falen zou kunnen betekenen voor de manier waarop ze zichzelf zien. Als we bijvoorbeeld willen worden gezien als intelligent dan kan het idee van zakken voor een toets erg bedreigend voor ons zijn (als we een fixed mindset hebben).

In dit geval zouden we onszelf kunnen ‘handicappen’ door de avond voor de toets uit te gaan, veel te drinken en laat naar bed te gaan. Als we dan zakken voor de test dan kunnen we het wijten aan ons gedrag van de avond tevoren en niet aan een eventueel gebrek aan intelligentie.

Wanneer we leren om in te zien dat capaciteiten en eigenschappen door inspanning, effectieve leerstrategieën en begeleiding wel kunnen ontwikkelen dan vermindert onze angst voor uitdagingen en falen. En daarmee vervalt de noodzaak om onszelf te belemmeren.

Nieuw boek: Progressiegericht werken