Als lezer van deze site ken je vast de progressiegerichte cirkeltechniek wel. Ik heb al vaak geschreven hoe eenvoudig en breed toepasbaar de techniek is. Je kunt hem bijvoorbeeld gebruiken bij individuele coaching, bij zelfcoaching, bij teamcoaching, bij evaluatiesessies en bij intakegesprekken. Maar je kunt hem ook prima gebruiken in trainingen. In onze trainingen gebruiken wij de cirkeltechniek om deelnemers met elkaar heel gericht te laten werken aan het ontwikkelen van hun progressiegerichte vaardigheden. Dat doen we onder andere op de volgende manier.
De oefening doen we in drie stappen. De eerste stap is dat alle deelnemers een flip-overvel krijgen en een een A4-tje met post-its uitgereikt waarop progressiegerichte principes en interventies staan geschreven. De deelnemers wordt gevraagd om eerst twee cirkels op het flip-overvel te tekenen, een binnencirkel en een buitencirkel. Daarna is het de bedoeling alle Post-its te gaan plaatsen ofwel in de binnencirkel ofwel in de buitencirkel, waarbij de binnencirkel staat voor: “ik ben tevreden over hoe ik deze interventie/dit principe al begrijp en benut” en de buitencirkel staat voor “deze interventie/dit principe ken ik nog niet of wil ik beter leren toepassen”. Als de deelnemers hiermee klaar zijn (na een minuut of 15) volgt stap 2.
De tweede stap is dat de deelnemers duo’s vormen en dat zij elkaar gaan interviewen over elkaars binnencirkels. Hierbij kunnen ze de onderstaande vragen gebruiken om aan elkaar te stellen:
- Wat staat er in je binnencirkel?
- Wat houdt deze interventie/dit principe in?
- In welke situaties benut je dit al?
- Wat lukt er al goed met betrekking tot deze interventie/dit principe?
- Hoe is het je al gelukt om deze interventie/dit principe in je binnencirkel te krijgen?
- Waar ben je met name tevreden over t.a.v. hoe je deze interventie/dit principe benut?
Deelnemers zeggen vaak dat deze interviewtjes veel opleveren. Door elkaar te bevragen krijgen ze meer zicht op wat de interventies/principes betekenen en hoe deze kunnen worden toegepast. Als de interviews klaar zijn, misschien na een minuut of 30, volgt stap 3.
De derde stap is dat de deelnemers trio’s vormen. Alle deelnemers bedenken welk briefje zij als eerste naar binnen wil halen en nu willen oefenen. Ze bedenken ook hoe ze dit nu in hun trio willen oefenen. Daarna is er voor iedereen ca. 15 minuten de tijd om dit te oefenen. Dit gebeurt op de manier van deliberate practice, ofwel doelbewust oefenen. Kort gezegd betekent dit dat de deelnemers niet een heel gesprek oefenen maar specifiek de stukjes die ze moeilijk vinden. Tijdens het oefenen krijgen ze feedback en hulp en kunnen ze deze stukjes meerdere keren opnieuw oefenen tot het steeds beter gaat. (Meer hierover kun je hier lezen.)
Recent hebben we deze oefening meerdere keren gedaan en we zagen dat de cursisten geconcentreerd zaten vragen te stellen, uit te leggen en oefenen. Het werd als zeer nuttig ervaren.
Onlangs heb ik de cirkeltechniek toegepast tijdens de intake voor een teamcoaching met een relatief klein team. Mooie gelegenheid om het team te zien functioneren met alle dynamiek die daarbij komt kijken. Daarnaast werd er door het team een duidelijke behoefte onderkend om progressie te kunnen maken.
klinkt goed…
In het kader van alle veranderingen binnen de jeugdzorg worden momenteel in veel gemeenten wijk- of gebiedsteams opgesteld. Er zijn landelijk functieprofielen ontwikkeld (door vaak ‘dure’ onderzoeksbureaus) voor werkers in deze teams. En er wordt veel gesproken over: draagvlak creëren, neuzen dezelfde kant op, verander management… enzovoorts. Zelf stuur ik deze teams in een gemeente aan. En eigenlijk vind ik dat het helemaal niet zo moeilijk is om dit te realiseren. Het is zo verleidelijk om gebruik te maken van datgene wat al ontwikkeld is. Maar het is veel leerzamer en levert veel meer op om iets met je team zelf te ontwikkelen (groei!) Met een tijdsinvestering van 8 uur kun je met je team beschikken over eigen opgestelde functieprofielen en een groeilijn. Een voorbeeld. Het functieprofiel waar wij mee gaan werken is door het team zelf opgesteld, niet door een onderzoeksbureau, P&O, managers, gemeente of leidinggevenden. Natuurlijk zijn er kaders vanuit de gemeente en misschien zelfs eisen vanuit de organisaties, maar als deze goed uit te leggen zijn (wat en waartoe) is mijn ervaring dat je ze prima mee kunt geven aan het team. Het gaat om de ruimte die het team krijgt om in dat profiel te kunnen borgen wat zij belangrijk vinden (betekenisvol werk). Afgelopen week heb ik ditzelfde team in vier uur tijd de groeilijn van het team, maar ook hun individuele groeilijn laten bepalen met behulp van de cirkel techniek. Met een simpele toevoeging van stickertjes kun je hen tegelijkertijd een simpele planning laten opstellen; wat heb je nodig voor 1 januari om conform je profiel te kunnen werken en wat kan na 1 januari. Gedurende het dagdeel werk je afwisselend, soms individueel en soms in groepjes van verschillende grootten. Het team leert elkaar zo ook nog eens goed kennen. De teamleden gaven terug dat ze het waardevol en geruststellend vonden om te zien dat ze veel van het nieuwe profiel al beheersen. Maar ook om te merken over hoeveel kennis zij met elkaar beschikken en hoeveel er bij elkaar al te halen valt. De gemeenschappelijke verbeter behoefte kon heel mooi door het team zelf geformuleerd worden door de overeenkomsten eruit te filteren. En tegelijkertijd boden teamleden die op bepaalde onderwerpen al meer kennis hadden zich aan voor het invullen van een stukje deskundigheidsbevordering in een volgende bijeenkomst. Resultaat: een enthousiast, gerustgesteld en gemotiveerd team wat met de inzet van elkaar wil werken aan het vergroten van hun deskundigheid als team. Zicht op wat er nog moet gebeuren en ideeën over hoe dit met elkaar georganiseerd kan worden. Er staan nog 3 dagdelen training gepland en ik hoef eigenlijk alleen nog maar te fasciliteren en te ‘helpen’. En dat alles dankzij een simpele structuur die met behulp van de cirkeltechniek gecreëerd kan worden.
Hallo Wietske, Dat is een interessante toepassing van de cirkeltechniek zeg!
Veel succes,
Coert