Progressiebehoeftevraag: wat wil je dat er beter wordt?

Zo gauw de nuttigheidsvraag beantwoord is, in een coachingsgesprek, stellen progressiegerichte coaches de progressiebehoeftevraag. Dit is de vraag: wat wil je dat er beter wordt? Vandaar dat de vraag ook de verbeterbehoeftevraag genoemd wordt. Deze vraag is belangrijk voor de onderwerpbepaling van het gesprek. Praten over de progressiebehoefte bakent af wat er wat de cliënt betreft beter zou moeten worden en wat niet. Hierdoor geeft het praten over de progressiebehoefte richting aan het verdere gesprek. 

Twee soorten progressiebehoeftes: min of plus

Cliënten kunnen grofweg op twee manieren antwoorden op de progressiebehoeftevraag. Ten eerste kunnen ze hun progressiebehoefte beschrijven in termen van een probleem dat ze nu hebben en waar ze van af willen. Ten tweede kunnen ze hun progressiebehoefte beschrijven in termen van een doel dat ze willen bereiken. In de eerste situatie is er dus sprake van iets negatiefs, een min, waar ze vanaf willen. In de tweede situatie is er sprake van iets positiefs, een plus, waar ze naar toe willen.

Soorten problemen: binnen de persoon of in de situatie

Als in een gesprek cliënten hun progressiebehoefte meteen in termen van een doel kunnen beschrijven, in positieve termen dus, dan kun je als coach hier direct op voortbouwen. Dit kun je doen door naar de gewenste-situatievraag te gaan. Maar in een meerderheid van de gevallen beantwoorden cliënten de progressiebehoeftevraag in negatieve termen. Met andere woorden, ze beschrijven een probleem waar ze last van hebben en vanaf willen. Dit kan iets binnen de persoon zelf zijn, zoals een slechte gewoonte of een gebrek aan bepaalde vaardigheden. Maar het kan ook iets in de situatie zijn waarin de persoon moet functioneren. Een belemmerende omstandigheid, een conflictueuze relatie met een collega, het ervaren van tegenslag of obstakels, enzovoorts.

Praten over het probleem is ook nuttig

Het is niet erg wanneer cliënten in eerste instantie in negatieve termen praten over wat ze willen bereiken. Gegeven de negativiteitsbias is dit normaal. Wanneer je als coach in de beleving van cliënten te snel doorschakelt naar de gewenste-situatievraag, kunnen zij het gevoel krijgen dat ze niet over problemen mogen praten. Ze kunnen dit interpreteren als het niet mogen praten over waar het wat hen betreft echt om gaat.

Cliënten serieus nemen

Cliënten geduldig de gelegenheid bieden om te praten over waar ze last van hebben, geeft hen het gevoel dat ze serieus genomen worden. Door goed door te vragen, wordt stap voor stap duidelijk waar cliënten last van hebben en waarom ze dit willen veranderen. Als dit heeft plaatsgevonden is er een prachtige voorbereiding tot stand gebracht voor het praten over de gewenste situatie. De progressiebehoefte beschrijft de min waar cliënten nu tegen aanlopen. De gewenste situatie beschrijft de plus die ze daarvoor in de plaats willen.

Breng het probleem binnen invloedssfeer van de cliënt

Als cliënten hun progressiebehoefte in eerste instantie buiten zichzelf beschrijven, kun je als coach via je vragen helpen om deze binnen de invloedssfeer van de cliënt te brengen. Als cliënten bijvoorbeeld zeggen dat ze last hebben van een autoritaire opstelling van hun leidinggevende, kun je vragen stellen als: hoe heb jij hier last van? Deze vraag helpt ze zich te krijgen hoe deze omstandigheid hen belemmert om te doen wat ze zouden willen doen. Als dat eenmaal benoemd is, kun je meestal doorschakelen naar de gewenste-situatievraag.

Voorbeeldformuleringen

Hier zijn enkele voorbeeldformuleringen voor de progressiebehoeftevraag:

1. Wat zou je willen dat er anders wordt?
2. Wat zou je willen dat er beter wordt?
3. Waaraan zou je iets willen veranderen?
4. Waar zou je graag verbetering in willen bereiken?
5. Waar zou je graag wat in vooruit willen komen?
6. Waar zou je graag progressie in willen boeken?
7. Wat is de reden dat je dat wel anders zou willen zien?
8. Wat is de reden dat je graag wilt dat dat beter wordt?
9. Hoe heb je er last van?
10. Hoe belemmert het je?

Meer over progressiegericht werken