Veel mensen maken zich zorgen over de dreigende situatie in de wereld. Naast problemen die al langer spelen, zoals klimaatverandering, de stikstofcrisis en woningnood, is er nu ook het feit dat Donald Trump allerlei ontwrichtende dingen doet. Hij is een handelsoorlog aan het opstarten door importheffingen op te leggen aan grote delen van de wereld, breekt met Amerika’s traditionele bondgenoten en is bondgenoot geworden van Poetin. Omdat Europa geen verenigd leger heeft, voelen velen zich onveilig door de dreiging vanuit Rusland. Hoe hier mee om te gaan als eenvoudige burger?

Gerichte aandacht in het hier en nu

Wanneer je voortdurend nadenkt over grootschalige en soms onbeheersbare gebeurtenissen, loop je het risico vast te lopen in angst of gepieker. Door bewust stil te staan bij de vraag “Wat staat mij hier en nu te doen?”, verschuif je je focus van wat zich buiten jouw invloedssfeer afspeelt naar de zaken waarop je wél invloed hebt. Uit onderzoek blijkt dat zo’n gevoel van persoonlijke controle essentieel kan zijn om je welbevinden te behouden (lees meer).

Waarom persoonlijke controle zo belangrijk is

Binnen de zelfdeterminatietheorie wordt benadrukt dat mensen baat hebben bij de vervulling van hun psychologische basisbehoeften aan autonomie, competentie, en verbondenheid. Een gevoel van persoonlijke controle draagt hier direct aan bij, vooral voor het ontwikkelen van autonome motivatie. Als je weet dat je zelf keuzes kunt maken en invloed hebt op de uitkomst van je inspanningen, groeit niet alleen je motivatie om actief te blijven in uitdagende situaties, maar ook je vertrouwen in je eigen kunnen.

Kleine stappen, grote betekenis

De vraag “Wat staat mij hier en nu te doen?” leidt tot concrete, uitvoerbare acties. Misschien betekent dit dat je vandaag met je buren bespreekt hoe je de buurt groener kunt maken, een petitie ondertekent voor een duurzame maatregel of een kleinschalig initiatief start. Misschien sluit je je wel aan bij een politieke partij. Zulke stappen lijken op het eerste gezicht misschien bescheiden, maar ze vergroten je gevoel van regie. Omdat ze voortkomen uit jouw persoonlijke betrokkenheid, kunnen ze zich stap voor stap uitbreiden tot een positieve invloed op je omgeving.

En je hoeft je niet eens altijd direct te richten op de grote problemen. Soms kan het antwoord op deze vraag juist liggen in je alledaagse verplichtingen. Denk aan het afronden van werk- of studietaken, het doen van huishoudelijk werk of het onderhouden van waardevolle contacten met familie en vrienden. Ook dat soort handelingen versterken je gevoel van controle en helpen je actief te blijven, wat bijdraagt aan je autonome motivatie en welbevinden.

Een positieve, duurzame focus

Het blijft belangrijk om op de hoogte te blijven van wat er in de wereld gebeurt, maar door jezelf regelmatig af te vragen ‘Wat staat mij hier en nu te doen?’, kun je voorkomen dat je wegzinkt in machteloosheid of onrust. Deze vraag helpt je om nieuws en ontwikkelingen kritisch te volgen zonder erdoor verlamd te raken. Je vergroot je handelingsperspectief en behoudt een actieve betrokkenheid bij wat er speelt, zonder je terug te trekken uit zorgwekkende of onzekere situaties.

Door te focussen op je directe omgeving en de dingen die wél in je macht liggen, benut je een belangrijke psychologische bron: het besef dat jouw eigen handelen er écht toe doet. Zo werk je niet alleen aan je eigen veerkracht, maar lever je ook een bijdrage aan positieve stappen in de samenleving—zelfs wanneer de wereldsituatie in eerste instantie intimiderend of ontwrichtend lijkt.

Lees meer:

• Persoonlijke controle: belangrijke psychologische bron in zware tijden
• Beyond God and Government: The Role of Personal Control in Supporting Citizens’ Well-Being in the Face of Changing Economy and Rising Inequality
• Illusie van machteloosheid: we hebben meer invloed dan we denken