Je weet wat je kwijtraakt, maar niet wat je vindt

De oudejaarsconference werd verzorgd door Micha Wertheim. Geheel zoals we van hem mochten verwachten, was het complex, verwarrend en verrassend. Aan het eind zong hij het lied “Je weet wat je kwijtraakt, maar niet wat je vindt”. Dit lied resoneert met de tijd waarin we leven, een periode van toenemende verandering en onzekerheid.

Onze neiging tot conservatisme

Het lied pleit voor een open benadering van verandering, een thema dat relevant is voor de tijd waarin we leven. Het belicht de menselijke neiging om aan het vertrouwde vast te houden, vaak uit angst voor het onbekende. Dit idee vindt weerklank in enkele bekende psychologische biases:

• De status quo bias is de psychologische neiging om de dingen liever bij het oude te laten, zelfs als alternatieve opties gunstiger kunnen zijn.
• De rosy retrospection bias houdt in dat mensen geneigd zijn om naar het verleden te kijken door een ‘roze bril’, waardoor ze de positieve aspecten idealiseren en de negatieve vergeten.
• Loss aversion is het concept dat het verlies van iets zwaarder weegt dan de potentiële winst van hetzelfde.

Verandering is de realiteit

In onze tijd is ingrijpende verandering echter een constante realiteit. De veranderende bevolkingssamenstelling zet ons aan tot het herzien van culturele gewoontes en tradities en tot het herdefiniëren van wie ‘wij’ zijn en hoe ‘wij’ zijn. Technologische vooruitgang transformeert onze werkplekken en het dagelijks leven. Existentiële dreigingen, zoals klimaatverandering, dwingen ons tot een heroverweging van ons energieverbruik en onze eetgewoontes. Deze veranderingen zijn noodzakelijk en onvermijdelijk.

Omarmen van verandering

Wertheim heeft gelijk in zijn observatie. We zijn ons vaak bewust van wat we verliezen – zoals de afnemende populariteit van tradities zoals het Sinterklaasfeest, de monarchie, religieuze denkwijzen en tradities, traditionele denkwijzen over geslachtsrollen, gender en seksualiteit- en we zijn misschien geneigd ons hieraan vast te klampen.

Ons conservatisme wordt gevoed door een impliciet pessimisme over wat de toekomst brengt. Maar in plaats van ons te verzetten tegen deze veranderingen, kunnen we overwegen om ze te omarmen. Het is wijs om te accepteren dat we zullen veranderen, en dat het bekende plaats kan maken voor iets dat nu nog niet volledig te overzien is maar mogelijk beter zal blijken te zijn.

Je weet wat je kwijtraakt, maar niet wat je vindt

Ik denk dat de boodschap van “Je weet wat je kwijtraakt, maar niet wat je vindt” is: sta open voor verandering en laat de angst voor het onbekende niet de overhand krijgen. In een wereld die constant in beweging is, biedt het omarmen van verandering kans op progressie, ook op het ontdekken van nieuwe mogelijkheden en betere alternatieven voor wat we achterlaten.

Realistische benadering

Het omarmen van verandering is een realistische benadering van de dynamische wereld waarin we leven. Het stelt ons in staat om ons aan te passen en te groeien. Dit is geen naïef optimisme; het is een erkenning van de realiteit dat stagnatie vaak leidt tot achteruitgang, terwijl aanpassing en innovatie vaak leiden tot verbetering en vooruitgang. Door verandering te omarmen, openen we onszelf voor nieuwe ideeën, verbeterde methoden en een betere toekomst.