Geen progressiegarantie

Progressie bereiken in wat belangrijk voor ons is, is heel motiverend. Ik heb het zowel over individuele progressie, progressie in je eigen leven, als over collectieve progressie, progressie op groepsniveau of samenlevingsniveau. Wat lastig kan zijn is dat progressie lang niet altijd gemakkelijk te zien is. Wanneer we er niet goed op letten zien we het gemakkelijk over het hoofd. Bovendien is het niet altijd duidelijk of we een ontwikkeling moeten interpreteren als progressie. Er is, denk ik, een inherente reden waarom progressie moeilijk te zien is. Door progressie te boeken, komen we op een hoger niveau terecht waarin nieuwe, hogere eisen aan ons worden gesteld. Die hogere eisen kunnen we interpreteren als een teken van achteruitgang in plaats van vooruitgang.

 Trainingen Progressiegericht Werken 

Meer progressie dan we ons realiseren

Er is, denk ik, vaak meer progressie dan we ons realiseren. Mijn ervaring met individuele cursisten en cliënten met wie ik werk geeft hiertoe aanleiding. Wanneer ik in gesprekken met hen vragen stel over eerdere successen en en over welke progressie ze al hebben bereikt en wanneer ik daar rustig over doorvraag (om deze reden) merk ik vaak dat zij verrast zijn om te ontdekken dat ze al meer progressie bereikt hebben dan ze zich realiseerden. Ook op collectief niveau is dit vermoedelijk het geval. Terwijl nogal wat mensen lijken te denken dat de wereld er slechter voor staat dan ooit tevoren is dit waarschijnlijk niet waar. De wereld staat er wellicht beter voor dan ooit tevoren. In ieder geval zijn er veel dingen die aantoonbaar beter aan het worden zijn. Kijk maar eens naar het werk van Hans RoslingSteven Pinker en Andrew Mack, Zack Beauchamp, en Max Roser.

Verbeteringen bij velen onbekend

Veel mensen weten niet dat er op allerlei fronten in de wereld progressie plaatsvindt. Ze denken te weten dat de wereld er slechter voor staat dan het geval is en dat veel dingen erger worden terwijl ze beter aan het worden zijn. Dit is kwalijk. Een beleving van falen en regressie is namelijk demotiverend. Het kan je inspanningen ondermijnen om aan verdere progressie te werken. Ook kan onterechte gealarmeerdheid er toe leiden dat je je inspanningen op de verkeerde dingen richt of grijpt naar te drastische middelen.

Veel resterende en nieuwe problemen

Beweer ik dat alles op aarde rozengeur en maneschijn is? Zeker niet. Terwijl op veel plaatsen veel belangrijke dingen beter aan het worden zijn, is het ook zo dat er veel lokale ellende is. Ik heb het over ellende die hartverscheurend kan zijn. Ja, het is waar dat, terwijl veel dingen beter aan het worden zijn, andere dingen slechter aan het worden zijn. Bovendien is het een feit dat alles in ons menselijk bestaan eindig is. Uiteindelijk gaan we allemaal dood. En uiteindelijk vergaat zelfs de mensheid en ons hele zonnestelsel (toegegeven, dat duurt nog erg lang). En dit is nog niet alles. Ik zei al dat de vraag of er progressie is vaak ten dele een interpretatiekwestie is. Hoewel het leven van de meest moderne mensen comfortabeler en beter is dan dat van mensen honderden en duizenden jaren geleden is het ook zo dat er nieuwe problemen bestaan die vroeger niet bestonden. Er zijn nieuwe ziektes, nieuwe dreigingen en ons potentieel voor zelfvernietiging is groter dan ooit. Er zijn allerlei scenario’s denkbaar waardoor de mensheid eerder zou kunnen uitsterven dan we hopen.

Geen progressiegarantie

Meer dan ooit moeten we als mensen kunnen leven met onzekerheden. We komen meer over de wereld te weten en een flink deel van wat we ontdekken is dat wat we vroeger dachten, niet klopt. De toekomst kan beter worden maar zeker weten doen we dat niet. We hebben geen progressiegarantie. Dit schrijvend moet ik denken aan woorden van Karl Weick. In 1984 zei hij: “It seems useful to consider the possibility that social problems seldom get solved because people define these problems in ways that overwhelm their ability to do anything about them.” En in 1988: “To be wise is to proceed anyway, knowing that your knowing is fallible and that whatever you do will shape what you face…..”

Wat vind je van dit artikel?
  • Interessant (4)
  • Bruikbaar (0)