Depressiviteit kan zwaar zijn. Maar psychologen spreken van een verschijnsel met de naam depressief realisme. Ze zeggen vaak dat depressieve mensen realistischer zijn in de inschatting van hun persoonlijke en sociale wereld dan niet-depressieve mensen. Niet-depressieve mensen zouden onrealistisch optimistisch denken over zichzelf en hun omstandigheden.

Ook bij veel niet-psychologen is dit idee bekend geraakt. Het leek een soort troost: depressiviteit is weliswaar heel vervelend maar daar staat tenminste tegenover dat depressieve mensen realistischer zijn. Is het waar? Amelia Dev en collega’s onderzochten het.

De theorie van depressief realisme

De theorie van depressief realisme is gebaseerd op onderzoek van Alloy & Abramson’s (1979). Hun paper heette Judgment of contingency in depressed and nondepressed students: Sadder but wiser?

De theorie stelt dat depressieve personen minder vatbaar zijn voor optimistische vooringenomenheid, en dus realistischer zijn bij het beoordelen van prestaties en van de mate waarin zij invloed hebben op hun omstandigheden.

Replicatieonderzoek van Dev et al.

Dev et al (2022) repliceerden het onderzoek van Alloy & Abramson en brachten bovendien enkele methodische verbeteringen aan.

De onderzoekers vonden geen bewijs dat depressieve symptomen gepaard gaan met een realistischere kijk op eigen prestaties en invloed.

Conclusie

Ik had lang geleden al gehoord over de depressief realisme gedachte, het sadder but wiser idee, dus. Het heeft me indertijd gepuzzeld. Wat zegt het dat depressieve mensen realistischer zijn? Zegt het dat de werkelijkheid negatiever is dan de niet-depressieve persoon denkt? Is niet depressief zijn in die zin dus fout?

We kunnen dit soort overpeinzingen parkeren. Het nieuwe onderzoek laat zien dat we het idee van depressief realisme los kunnen laten.