Het Dunning-Kruger effect is het verschijnsel dat mensen die mensen die minder competent zijn op een bepaald gebied zichzelf te positief inschatten terwijl mensen die uiterst competent zijn iets te streng zijn in hun zelfbeoordeling. De verklaring voor dit verschijnsel is dat je kennis nodig hebt over een competentiegebied om je eigen competentie enigszins realistisch te kunnen beoordelen. Het bestaan van het Dunning-Kruger effect is een beetje tegen-intuïtief en paradoxaal. Blijkbaar kun je je eigen gevoel over hoe goed je ergens in bent, niet goed vertrouwen. Dat je het gevoel hebt dat je ergens heel goed in bent, kan misschien zelfs een aanwijzing zijn dat je er dus helemaal niet zo goed in bent.Lees verder »

Mensen nemen de werkelijkheid niet eenvoudigweg waar zoals deze is. In de menselijke waarneming en oordeelsvorming treden allerlei fouten en vervormingen op waardoor we de werkelijkheid anders waarnemen dan zij is. Daarbij komt nog eens dat we ons normaal gesproken niet erg bewust zijn van die waarnemings- en beoordelingsfouten. Tenzij we kennis hebben over die fouten denken we dat wat we zien en horen gewoon de werkelijkheid is. Ook onszelf zien we niet op een realistische manier.

Lees verder »

Het Dunning-Kruger effect komt er, kort gezegd, op neer dat er competentie nodig is om incompetentie te herkennen. Dit brengt met zich mee dat mensen die relatief incompetent zijn minder goed in staat zijn om hun eigen incompetentie te herkennen. Kruger & Dunning (1999) en Dunning et al. (2003) lieten zien dat er bij incompetente mensen sprake is van een zelfoverschattingseffect: mensen met een lage prestatie overschatten hun eigen prestatie. Hoe hoger de prestatie, hoe minder sterk het zelfoverschattingseffect is. Mensen met zeer hoge prestaties onderschatten hun eigen prestaties in deze onderzoeken zelfs. Dit verschijnsel brengt de pijnlijke situatie met zich mee dat zij die het laagst presteren relatief het sterkst geneigd zijn om de noodzaak voor hun groei of verbetering te onderschatten. Een nieuw onderzoek van Pennycook et al. (2017) brengt nog een verdieping aan in deze inzichten.

Lees verder »

Je eigen kennis en vaardigheden kunnen inschatten is een belangrijke vaardigheid. Helaas is het niet gemakkelijk om jezelf accuraat te beoordelen. Dit komt onder andere tot uiting in het Dunning-Kruger effect (DKE). In dit artikel bespreek ik een onderzoek van Rachel Jansen en haar collega’s naar twee mogelijke verklaringen voor het DKE. Tevens leg ik uit waarom het DKE zo tricky is en waarom we intuïtief geneigd zijn om te denken dat vooral anderen er gevoelig voor zijn.
Lees verder »

We begrijpen en nemen de werkelijkheid niet volledig waar zoals die is. Ten eerste belemmeren onze zintuigen ons om grote delen van de werkelijkheid betrouwbaar waar te nemen of überhaupt waar te nemen. Ten tweede heeft de evolutie ons voorzien van cognitieve vuistregels (heuristieken) die snel zijn en ons helpen om te overleven in veel situaties maar die ook slordig en inaccuraat zijn in veel opzichten (lees meer). Hier komt nog eens bij dat we ons in bepaalde (misschien hoge) mate onbewust zijn van deze handicaps. Met andere woorden: we kunnen onwetend zijn zonder het ons te realiseren. Het 2×2 model hieronder beschrijft vier houdingen die we kunnen hebben met betrekking tot onze onwetendheid.

Een onderdeel tijdens een van onze trainingen is dat deelnemers zelf een mini-workshop voorbereiden en geven. Vandaag gaf een van onze deelnemers een interessante mini-workshop over het Dunning-Kruger effect. Ze gebruikte daarbij het onderstaande filmpje: Lees verder »

https://www.youtube.com/watch?v=kcfRe15I47I

Regelmatige lezers van deze site kennen het Dunning-Kruger effect (Kruger & Dunning, 1999). Kort samengevat komt dat effect neer op het volgende: incompetente mensen weten niet hoe incompetent ze zijn. De reden hiervoor is dat om te kunnen beoordelen hoe goed je ergens bent je kennis nodig hebt over het betreffende kennis- of competentiegebied. Mensen die heel weinig weten over een bepaald gebied realiseren zich niet wat er allemaal te weten en kunnen valt en dus missen zij het inzicht in wat zij allemaal niet weten en kunnen. Het Dunning-Kruger effect (lees er meer over in dit artikel) brengt met zich mee dat mensen die niet zo competent zijn hun eigen competentie geneigd zijn te overschatten. Dit verschijnsel wordt wel eens aangeduid met de term confident ignorance, ofwel zelfverzekerde onwetendheid. Je zult begrijpen dat het Dunning-Kruger effect een rem op zowel leren als samenwerken kan opleveren. Er is nu een ander effect ontdekt dat een beetje doet denken aan het Dunning-Kruger effect en dat eveneens een rem op leren en samenwerken kan opleveren.

Lees verder »

In dit artikel haalde ik Charles Darwin aan die ooit de uitspraak deed: “Onwetendheid wekt vaker vertrouwen dan kennis.” Ik onderschreef dat artikel en droeg als verklaring het Dunning-Kruger effect aan. De verklaring, in het kort is, dat je competentie nodig hebt om je eigen competentie relatief betrouwbaar in te kunnen schatten. Iemand met een lage competentie op een bepaald gebied heeft niet door hoe laag zijn of haar competentie is. In een ander artikel beschreef ik dat onwetendheid zelfs heel goed samen kan gaan met arrogantie terwijl veel deskundigheid goed gepaard kan gaan met bescheidenheid. Het Dunning-Kruger effect is natuurlijk niet alleen van toepassing op anderen maar ook op onszelf. David Dunning (foto), één van de naamgevers van het effect. zei het volgende:

Lees verder »

Tijdens deze Corona-pandemie krijgen we enorm veel informatie over ons heen over het virus. We worden frequent geïnformeerd door de overheid en door experts. Daarnaast zijn er veel mensen die niet direct als expert te betitelen zijn die toch stellige meningen verkondigen over het virus en hoe het zich verspreidt en over de vraag welke maatregelen en wel of niet moeten worden genomen. Hoe moeten we hier over denken?Lees verder »

Hoe je kijkt naar je eigen progressie is bepalend voor hoe competent en gemotiveerd je je zult voelen. Een manier van werken die hier niet bijzonder geschikt voor is, is zelfbeoordeling via een cijfer. Er zijn tenminste drie redenen waarom dit soort zelfbeoordelingen glibberig en onbetrouwbaar is: (1) het Dunning-Kruger effect, (2) the curse of knowledge, (3) en de hogere lat.

Lees verder »

Lees ook: Aannames in progressiegericht werken

Binnen progressiegericht werken gaan we uit van een aantal aannames over mensen, over progressie, over inspanning en over effectiviteit in gesprekken. De aannames die we over mensen hebben, zouden als volgt kunnen worden samengevat:

1. We hebben autonomie, competentie en verbondenheid nodig.
2. Het is goed om te geloven dat we onszelf kunnen ontwikkelen.
3. De menselijke natuur is flexibel.
4. Onze intuïtie is minder betrouwbaar dan we denken.

Hieronder volgt een toelichting op elk van deze aannames:

Lees verder »

Leven we inmiddels in een rechtvaardige maatschappij waarin we allemaal gelijke kansen hebben? Behoren discriminatie op grond van geslacht, etniciteit, sekse, seksuele geaardheid, handicap, leeftijd, etc., nu definitief tot het verleden? Zijn individuen die discriminatie in onze maatschappij aan de orde proberen te stellen daarom slechts zeurpieten, aanstellers of aandachtszoekers? Of hebben zij wel degelijk een punt en zijn mensen die het bestaan van discriminatie ontkennen juist glasharde leugenaars? Kaidi Wu & David Dunning (2020) hebben een artikel geschreven dat behulpzaam kan zijn in het denken over deze vragen. Ze hebben het over een speciaal soort cognitieve blinde vlek. Zij betogen in hun artikel dat leden van sociaal dominante groepen zich weinig bewust zijn van de sociale privileges die ze hebben.

Lees verder »

Een onrealistische en belemmerende overtuiging waar ik vaak over geschreven heb is de statische mindset (Dweck, 2006). In een statische mindset geloven we dat bepaalde capaciteiten en eigenschappen niet of nauwelijks ontwikkelbaar zijn. Vanwege die overtuiging spannen we ons dan ook niet in om er beter in te worden en worden we er dan ook niet beter in. Een groeimindset is realistischer en werkt beter. In een groeimindset geloven we dat we onze eigenschappen en capaciteiten wel kunnen veranderen. Deze manier van denken inspireert ons om ons in te spannen en door te zetten en maakt de kans groter dat we inderdaad vooruit komen (lees meer over de mindsettheorie). Tegelijkertijd gaat een groeimindset hand in hand met een duidelijk besef van onze eigen beperktheid. Hoe kan dat?

Lees verder »

We kunnen ons eigen oordeel over onze eigen kennis niet altijd goed vertrouwen. In bepaalde opzichten overschatten we onze eigen kennis systematisch. In andere opzichten onderschatten we onze eigen kennis systematisch. Wat je weet en wat je weet over wat je weet zijn twee verschillende dingen. In dit artikel probeer ik duidelijkheid te scheppen over dit verwarrende onderwerp.