3×3 Vragen om meer uit eerdere successen te halen

Het analyseren van eerdere successen is een van de meest effectieve progressiegerichte technieken. Maar progressiegerichte professionals worstelen soms wat met het vinden van de juiste vragen om eerdere successen boven tafel te krijgen en te analyseren met hun cliënten. Daarom beschrijf ik hieronder 3×3 vragen om meer uit eerdere successen te halen.

Eerdere-successenvraag: krachtig en verrassend

De eerdere-successenvraag is een van de meest verrassende en krachtige technieken in progressiegericht coachen. Bij deze vraag nodig je je cliënt uit om zich een voorbeeld voor de geest te halen van een situatie waarin het al iets beter ging. Met andere woorden: een situatie waarin het de persoon al in enige mate lukte om voor elkaar te krijgen wat ze willen bereiken.

De techniek is krachtig omdat het vinden en analyseren van een dergelijk eerder succes ervoor zorgt dat de persoon zich competenter gaat voelen, optimistischer wordt en ideeën opdoet voor stapjes vooruit.

De techniek is verrassend omdat je misschien niet zou verrassen dat er al voorbeelden van eerdere successen te vinden zijn, zeker wanneer de huidige situatie problematisch is. Toch zijn eerdere successen vrijwel altijd te vinden als je rustig doorvraagt. Omdat eerdere-successen vrijwel altijd te vinden zijn is het belangrijk de vraag te richten op de situatie die voor je gesprekspartner relevant is. Hoe meer het eerdere succes te maken heeft met het probleem dat de persoon nu ervaart en het doel dat hij of zij wil bereiken, hoe krachtiger het bespreken van dit eerdere succes is (lees meer).

1. Vooraf: 3 vragen om een eerder succes boven tafel te krijgen

Er zijn drie technieken om eerdere successen boven tafel te krijgen in je gesprekken. Soms is het voldoende om alleen vraag 1 te stellen. Vaak is ook vraag 2 nodig en soms ook vraag 3 om een goed voorbeeld naar voren te halen.

1. De Openingsvraag: Heb je al eens een situatie meegemaakt waarin het al iets beter ging? (meer voorbeelden kun je hier lezen).
2. De Doorzoekvraag: vaak vinden cliënten de eerdere-successenvraag niet zo gemakkelijk en lukt het hen niet direct een voorbeeld te vinden. Dan helpt het om iets te zeggen als: “Ik kan me voorstellen dat je daar niet direct een goed voorbeeld van kunt vinden. Het is ook best een moeilijke vraag. Zou je nog even de tijd rustig de tijd willen nemen om te kijken of je een voorbeeld kunt vinden van zo’n situatie?”
3. De Kleiner-maakvraag: Als het de cliënt nog niet lukt, kun je de cliënt vragen naar een kleiner voorbeeld, bijvoorbeeld als volgt: “En heb je al eens een situatie meegemaakt waarin het al een klein beetje beter ging?”

2. Tijdens: 3 vragen om het eerdere succes te bespreken

Er zijn drie vraagtechnieken om gevonden eerdere successen te bespreken en analyseren met je cliënt:

1. Waaraan gemerkt?: Waaraan merkte je dat het beter ging? Deze openingsvraag helpt de cliënt om te gaan beschrijven wat er goed ging in de situatie. De waaraan-merkte-je-het formulering nodigt uit tot een concrete en visuele beschrijving van de situatie.
2. Welk voordeel?: Wat was hier het voordeel van? Deze vervolgvraag helpt de cliënt om te beschrijven in welke zin de situatie beter was en wat deze opleverde.
3. Hoe gelukt?: Hoe kreeg je het voor elkaar? Of: hoe lukt het je om deze situatie zo goed te laten verlopen? Door deze vraag help je de cliënt inzicht te krijgen in de relatie tussen zijn of haar eigen handelen en wat er goed ging in de situatie.

3. Achteraf: 3 vragen om de brug naar toekomstig succes te bouwen

Nadat het eerdere succes is besproken, kun je je cliënt helpen om de brug te bouwen tussen dit eerdere succes en succes in de toekomt via de volgende drie vragen:

1. Of het nuttig was: Was het nuttig om deze situatie te bespreken? Als je goed hebt doorgevraagd over het eerdere succes is de kans heel groot dat de cliënt het bespreken ervan nuttig heeft gevonden. Toch vragen we eerst of het bespreken nuttig was in plaats van hoe dit nuttig was (lees hier waarom).
2. Wat er nuttig was: Wat vond je vooral nuttig? Vaak helpt het goed om mensen aan jou te laten uitleggen wat er nuttig was in het bespreken van het eerdere succes. Dit versterkt niet alleen hun beleving van autonomie, het antwoord dat ze geven is ook nog eens vaak verrassend en interessant.
3. Hoe het bruikbaar is: Hoe kun je dat wat je nuttig vond gebruiken? Of: op wat voor idee ben je gekomen voor een stapje vooruit?