In progressiegerichte gesprekken wordt vaak gewerkt met de nuttigheidsvraag die bedoeld is om erachter te komen of en hoe het gesprek tot dan toe nuttig is geweest voor de ander. Soms twijfelen mensen welke formulering ze dan het beste kunnen kiezen:

1. Was dit nuttig?
2. Wat was er nuttig?

Bij de eerste formulering realiseert de ander zich dat hij of zij nee kan zeggen, met andere woorden dat het niet nuttig was. Bij de tweede formulering wordt de vraag OF het nuttig was overgeslagen en wordt direct gevraagd WAT er nuttig was. Soms denken mensen dat het slimmer is om meteen de tweede vraag te stellen omdat je de ander dan niet op het idee brengt dat hij of zij kan antwoorden dat het niet nuttig was. De gedachte is da de ander daardoor wellicht eerder het idee zal hebben dat het nuttig was.

Ik pleit ervoor om eerst altijd de eerste vraag te stellen: Was het nuttig? Met andere woorden: ik pleit ervoor om ze ook de Nee-optie te geven. Het geven van de optie om nee te zeggen is eerlijk en werkt vaak goed. Je gesprekspartners kunnen niet het idee krijgen dat je hen op getructe wijze probeert te laten zeggen dat zij het nuttig vonden terwijl dit misschien niet echt zo was. Het is belangrijk om vast te stellen dat het niet erg is als het antwoord nee is. Als mensen zeggen dat het niet nuttig was heb je immers de gelegenheid om verder te onderzoek wat voor hen nuttig zou kunnen zijn.

Mijn suggestie: ontzeg mensen niet de nee-optie. Als ze zelf even hebben kunnen stilstaan bij de vraag of het nuttig was en als ze deze vraag goed hebben kunnen beantwoorden praten ze op een overtuigdere manier verder.