Onderzoek heeft laten zien dat mensen zichzelf nogal eens overschatten. Deze zelfoverschatting kan tot problemen leiden in het functioneren en in de samenwerking met anderen. Vaak wordt gedacht dat deze neiging om de eigen kwaliteiten te rooskleurig in te schatten een universele neiging is. Nieuw onderzoek laat echter zien dat dit niet het geval is. Vooral mensen met een statische mindset zijn vatbaar voor zelfoverschatting.
De menselijke neiging tot zelfoverschatting
Onze eigen inschattingen van onze kwaliteiten zijn vaak niet betrouwbaar. Veel onderzoeken hebben laten zien dat mensen vaak de neiging hebben om hun eigen kwaliteiten en eigenschappen te positief in te schatten. Dit wordt in de Engelstalige literatuur aangeduid als overconfidence wat meestal wordt als overmoedigheid, al is zelfoverschatting in dit verband waarschijnlijk nog een betere vertaling.
Er zijn verschillende verklaringen in omloop voor zelfoverschatting. Eén verklaring is het Dunning-Kruger effect: als je weinig weet over een bepaald gebied, weet je niet hoeveel kennis je mist, waardoor je geneigd bent jezelf te overschatten. Een andere verklaring is dat mensen zichzelf overdreven positief inschatten om zich goed over zichzelf te kunnen voelen (dit type verklaring is geassocieerd met het concept self-enhancement).
Overplacement: jezelf als beter dan anderen zien
Een nieuw artikel werpt een nieuw licht op zelfoverschatting. Joyce Ehrlinger, Ainsley Mitchumb en Carol Dweck (2015) onderzochten de effecten van mindset op zelfoverschatting. De vorm van zelfoverschatting die zij onderzochten, om te precies te zijn, is overplacement. Dit is de neiging om jezelf als beter dan anderen te zien in een bepaald opzicht.
Statische mindset hangt samen met meer zelfoverschatting
De onderzoekers deden drie studies over dit onderwerp. Studie 1 liet zien dat mensen met een statische mindset over intelligentie zichzelf significant meer overschatten dan mensen met een groeimindset. In studie 2 besteedden deelnemers die een statische mindset aangeleerd kregen over intelligentie minder aandacht aan moeilijke problemen dan deelnemers die een groeimindset aangeleerd kregen. Tevens vertoonden deze deelnemers die een statische mindset over intelligentie aangeleerd hadden gekregen meer zelfoverschatting. Dit bleek samen te hangen met het feit dat ze minder aandacht aan moeilijke problemen besteedden. In studie 3 bleek dat wanneer de aandacht van deelnemers met een statische mindset op moeilijke aspecten van de taak gericht werd hun zelfoverschatting afnam.
Groeimindset: meer open voor uitdagingen en accuratere zelfbeoordeling
Samengevat wijs dit onderzoek erop:
- dat mindset een voorspeller is van de mate waarin mensen zichzelf overschatten
- dat het zelfoverschattingseffect in behoorlijke mate verklaard wordt door hoe mensen denken over intelligentie.
- dat zelfoverschatting deels in stand blijft door moeilijke aspecten van taken te weinig aandacht te geven
- dat een groeimindset-kijk op intelligentie ertoe leidt dat mensen meer open komen te staan voor het ervaren van moeilijke uitdagingen en als gevolg daarvan een meer accurate inschatting van zichzelf kunnen maken
Interessant onderwerp, zeker iets om over na te denken… Qua tekst heb ik een opmerking. Het woord onderschatten in de eerste zin klopt m.i. niet, moet overschatten zijn. (Hoewel ik denk dat er juist ook veel mensen zijn die zichzelf onderschatten.)
bedankt, ik heb het aangepast
Interessant onderzoek, onlangs nog een goed voorbeeld hiervan meegemaakt in de vorm van een rechterlijke uitspraak die niet verder kwam dan een oordeel uit te spreken over het meest eenvoudige onderdeel van een huurrechtzaak, het contract, zonder te kijken naar het feit dat het ging om een zaak waarin het een woning betrof.
Je vraagt je dan wel of het dan niet nodig wordt dat deze informatie over statische – en groei mindset breder bekend moet worden in Nederland, zodat we burgers worden die kwaliteit belangrijk vinden in plaats van hoe we bij anderen overkomen.