Voel je je schuldig terwijl je doet wat werkt?

Regelmatig kom ik een wat apart verschijnsel tegen namelijk dat mensen weten dat iets werkt maar ondanks dat toch een stevige schroom ervaren om het te doen. Deze schroom heeft te maken met een soort schuldgevoel. Hmm… weten dat iets werkt maar het toch niet doen omdat je je er schuldig over voelt terwijl je het doet? Klinkt vreemd, nietwaar? Ik zal een voorbeeld geven. Het laatste halfjaar of zo heb ik meerdere artikeltjes geschreven over hoe goed lichaamsbeweging is voor mensen. Ik heb het vooral over lopen, wandelen, gehad. Het beste voorbeeld van zo’n artikel is mijn bespreking van het boek van Erik Scherder. Op dat artikel heb ik vele reacties gekregen, meestal enthousiaste. Afgelopen week had ik het met iemand over dit artikel en deze vrouw zei: “Ik geloof wel dat lopen goed voor je is en ik raad het zelfs anderen wel eens aan! Maar zelf doe ik het toch niet. Als ik tijdens mijn lunchpauze ga lopen, voel ik me schuldig. Ik ben heel Calvinistisch in die dingen. Ik heb het gevoel alsof ik niet hard genoeg werk als ik midden op de dag een stukje ga wandelen.

Cursisten ruimte geven

Zelf heb ik al trainer ooit ontdekt dat je tijdens een training cursisten regelmatig veel ruimte moet geven om zelf te oefenen. Dit betekent dat je er niet de hele tijd ‘bovenop’ moet zitten als trainer. Toen ik dit net ontdekt had voelde ik me ook wel eens schuldig. De cursisten waren aan het werk en ik stond gewoon te wachten. Ik had het gevoel dat ik niet hard genoeg werkte. Hetzelfde soort schuldgevoel dus als de dame in het bovenstaande voorbeeld. Zo zijn er vele voorbeelden te noemen van vergelijkbare dingen die werken maar schuldgevoel kunnen opwekken. Denk maar aan precies op de afgesproken tijd stoppen met je overleg. Of regelmatig even een rustpauze inlassen tijdens je werk. Of nee zeggen tegen een vraag.

Dat deze dingen schuldgevoel opwekken is misschien begrijpelijk maar meestal geheel misplaatst. Begrijpelijk, omdat je intentie is om je best te doen en te helpen en deze dingen lijken daar bij oppervlakkige beschouwing haaks op te staan. Maar misplaatst omdat ze er feitelijk helemaal niet haaks op staan.

• Wandelen tijdens je lunchpauze kun je interpreteren als een teken van luiheid maar die interpretatie is te simpel. Na een wandeling komt je opgeladen en creatief terug op je werkplek en kun je er weer met meer kracht en creativiteit tegenaan.
• Hetzelfde geldt voor het nemen van regelmatige korte onderbrekingen in je werk wat je kan helpen je om per saldo productiever te worden.
• Als trainer er niet de hele tijd bovenop zitten is geen teken van onbetrokkenheid maar een teken dat je snapt dat cursisten ruimte nodige hebben met elkaar om zelf dingen uit te proberen en bespreken.
• En op de afgesproken tijd stoppen met je overleg betekent niet dat ongemotiveerd bent en te beroerd om een stapje extra te zetten. Beginnen en stoppen op de afgesproken tijden met overleggen draagt bij aan een effectieve vergaderdiscipline die rust en ruimte geeft voor alle betrokkenen. Ze weten precies waar ze aan toe zijn en kunnen hun verdere agenda goed afstemmen op de afgesproken tijden.

Dat je je soms schuldig voelt terwijl je iets doet waarvan je snapt en merkt dat het wel degelijk werkt is misschien begrijpelijk maar waarschijnlijk misplaatst. Vermoedelijk is je schuldgevoel gebaseerd op een verkeerde, te simpele, aanname over effectiviteit.

Vraag: is er iets waarvan jij weet dat het werkt maar je schuldig voelt om het te doen? Op welke aanname is je schuldgevoel gebaseerd? Is die aanname valide?