Michael Shermer heeft een nieuw boek geschreven, getiteld The Moral Arc, waarin hij betoogt dat wetenschap en rede de wereld de wereld steeds beter hebben gemaakt en nog steeds beter maken. In welke zin beter? In de zin van rechtvaardigheid, waarheid en vrijheid. Met andere woorden: de wereld wordt steeds rechtvaardiger en vrijer voor steeds meer mensen en we krijgen steeds meer zicht op de werkelijkheid. In het boek legt hij eerst uit wat hij bedoelt met de begrippen moreel en progressie en waarom hij wetenschap en reden, niet religie, ziet als de belangrijkste veroorzakers van deze morele progressie.
Gebieden van morele progressie
Vervolgens gaat hij in op een aantal gebieden waarin morele progressie is bereikt zoals de afschaffing van slavernij, gelijke rechten voor vrouwen en voor homoseksuelen en voor dierenrechten. In het derde deel van zijn boek blikt Shermer vooruit. Zal morele progressie doorgaan? Hij erkent dat we absoluut niet een maximale moraliteit hebben bereikt en dat het beslist niet zeker is dat morele progressie zich zal voortzetten en doet aanbeveling om dit te bewerkstelligen.
Te optimistisch?
Dit boek kun je zien als een vervolg op boeken als The rational optimist van Matt Ridley en The Better Angels of our nature van Steven Pinker. Zijn dit soort auteurs te optimistisch? Denken ze te eenvoudig over moraliteit en progressie? Kun je moraliteit wel wetenschappelijk benaderen? Dat zijn moeilijke vragen. Zelf ben ik geneigd voor een flink deel mee te gaan in Shermers boodschap en te geloven dat morele progressie bestaat, dat we al lang en nog steeds bezig zijn om deze te realiseren en dat wetenschap en rede hier een belangrijke rol in hebben gespeeld en zullen blijven spelen.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/rati.12232
Open Link
► Mastroianni & Gilbert (2023) is een artikel in Nature dat de ‘illusie van moreel verval’ onderzoekt. Mensen geloven vaak dat de maatschappij moreel achteruitgaat, maar zien hun eigen omgeving als moreel constant. Deze wijdverspreide perceptie is waarschijnlijk te wijten aan de negativiteitsbias en het ‘biased memory effect’.
Het besef van deze illusie kan leiden tot meer vertrouwen in de medemens, een grotere weerstand tegen manipulatie, en stimuleert actieve bevordering van ethisch gedrag. Deze ontdekking draagt bij aan ons begrip van menselijke perceptie van moraliteit en heeft implicaties voor het verbeteren van sociale cohesie en veerkracht.