Het spanningsveld tussen eerlijkheid en schade in gesprekken

In persoonlijke ontwikkeling, conflictoplossing en maatschappelijke vooruitgang spelen moeilijke gesprekken een centrale rol. Deze gesprekken kunnen variëren van ouders die gevoelige onderwerpen als de dood en racisme bespreken tot professionals die ongemakkelijke waarheden moeten overbrengen.  Een recente publicatie van Emma Levine, onderzoeker op het gebied van eerlijkheid aan de Universiteit van Chicago, die zij samen met enkele collega’s schreef, werpt nieuw licht op de complexe dynamiek van lastige gesprekken.

Eerlijkheid in Moeilijke Gesprekken

De auteurs definiëren moeilijke gesprekken als discussies waarbij de zender gelooft dat eerlijkheid schade kan toebrengen aan de ontvanger of de relatie, maar uiteindelijk ten goede komt aan een groter goed. Maar wat betekent het eigenlijk om eerlijk te zijn? Volgens de onderzoekers bestaat eerlijkheid uit drie componenten:

1. Het zoeken naar de waarheid (“establishing truth”).
2. Die informatie overbrengen (“sharing truth”).
3. Het communiceren van die informatie op een manier die echt begrip bij de ontvanger bevordert (“expressing truth”).

Dit betekent dat oprechte eerlijkheid verder gaat dan louter het vermijden van bedrog. Iemand is mogelijk niet volledig eerlijk als hij of zij een belangrijk gesprek vermijdt, misleidende taal gebruikt of relevante informatie buiten beschouwing laat.

Het Eerlijkheid-Schade Conflict Model

Centraal in het artikel staat het “Honesty-Harm Conflict” (HHC) model. Dit model onderzoekt de complexe afweging tussen het veroorzaken van onmiddellijke schade en het bevorderen van langetermijngroei en begrip. Hierin wordt de ethiek van misleiding onderzocht in relatie tot het voorkomen van onnodige schade. Het belangrijkste inzicht van het onderzoek is het gebied van “necessary harm”, waar eerlijkheid direct ongemak met zich meebrengt, maar langetermijnvoordelen belooft. Deze uitdagingen van moeilijke gesprekken draaien om het spanningsveld tussen onmiddellijke schade, toekomstige voordelen van eerlijkheid en de verweven persoonlijke en relationele gevolgen.

Het Want-Should Conflict

In moeilijke gesprekken ervaren mensen vaak een “want-should” dilemma. Hierbij botsen kortetermijnwensen met langetermijndoelstellingen. Mensen kunnen kiezen voor onmiddellijke bevrediging (of in dit geval het vermijden van direct ongemak) ten koste van uitgestelde beloningen. Twee centrale conflicten komen naar voren:

1. Kortetermijn vs. Langetermijngevolgen: Moeilijke gesprekken gaan vaak gepaard met onmiddellijke schade, zoals ongemak of gekwetste gevoelens, maar kunnen op de lange termijn voordelen opleveren, zoals leren en groeien.
2. Concrete vs. Abstracte Gevolgen: Terwijl kosten concreet, onmiddellijk en gemakkelijk te visualiseren zijn, zijn voordelen, zoals persoonlijke groei, abstract en moeilijker te definiëren.

Proposities van het Eerlijkheid Schade Conflict (HHC) Model

De auteurs formuleren de volgende proposities van het model:

1. Zenders verwachten persoonlijke kosten te ervaren wanneer ze moeilijke gesprekken voeren in de mate waarin ze verwachten dat de gesprekken sociale schade zullen veroorzaken.
2. Zenders ervaren moeilijke gesprekken als “want/should” dilemma’s
3. Zenders letten meer op directe schade dan op instrumentele waarde bij het (spontaan) vaststellen (3a), delen (3b) en uiten (3c) van de waarheid in moeilijke gesprekken.
4. Zenders zijn meer geneigd om moeilijke gesprekken in de toekomst te voeren dan in het heden.
5. Zenders zijn meer geneigd moeilijke gesprekken te voeren wanneer ze abstract denken in plaats van concreet.
6. Zenders zijn eerder geneigd om eerlijk te communiceren wanneer ze in tekst communiceren dan wanneer ze via spraak communiceren
7. Zenders zijn eerder geneigd om eerlijk te communiceren met doelwitten waar ze zich ver van verwijderd voelen.
8. Zenders die minder gevoelig zijn voor sociale schade zijn meer geneigd om eerlijk te communiceren
9. Voorwaardelijk aan zenders die moeilijke gesprekken aangaan en eerlijk communiceren, zullen doelwitten minder profiteren wanneer gesprekken worden gevoerd via tekst dan via spraak, door doelwitten die ver weg zijn en door zenders die minder gevoelig zijn voor sociale schade.

Visualisatie van het Eerlijkheid-Schade Conflict Model

Het onderstaande model vat het bovenbeschreven model samen:

Blauwe pijlen geven aan dat een bepaalde moderator leidt tot meer aandacht voor de voordelen van moeilijke gesprekken en/of meer eerlijkheid. Rode pijlen geven aan dat een bepaalde gespreksleider leidt tot een grotere focus op het vermijden van de kosten van moeilijke gesprekken en/of minder eerlijkheid.

Bevorderen van Eerlijkheid in Moeilijke Gesprekken

De studie van Levine en haar collega’s biedt een reeks benaderingen die mensen kunnen helpen om de balans te vinden tussen deze twee vaak tegenstrijdige behoeften:

• Psychologische Afstand en Abstract Denken: Een manier om mensen te helpen eerlijker te zijn in moeilijke gesprekken, is door hen aan te moedigen om het gesprek vanuit een breder, meer abstract perspectief te bekijken. Dit wordt “psychologische afstand” genoemd. In plaats van zich te concentreren op de onmiddellijke gevolgen of de potentiële negatieve reacties van de luisteraar, kan men proberen om het grotere geheel te zien. Dit helpt bij het herkennen van de langetermijnvoordelen van eerlijkheid. Bijvoorbeeld, het denken aan de mogelijkheid dat een eerlijk gesprek kan leiden tot een diepere, meer betekenisvolle relatie op de lange termijn, kan iemand motiveren om door de tijdelijke ongemakken heen te kijken.
• Timing: Wanneer je een moeilijk gesprek gaat voeren, kan het moment waarop je dat doet invloed hebben op hoe het wordt ontvangen. Het kan soms beter zijn om het gesprek uit te stellen tot een moment waarop beide partijen kalm zijn en bereid zijn om te luisteren. Dit geeft ook tijd om over het onderwerp na te denken en een manier te vinden om het op een zorgvuldige en empathische manier te presenteren.
• Abstractie: Bijvoorbeeld, jezelf voorstellen in de schoenen van de ander of het probleem beschouwen vanuit een derde persoonsperspectief kan helpen bij het vinden van een meer evenwichtige en eerlijke manier om je boodschap over te brengen.
• Communicatiemodus: De manier waarop we communiceren en de aard van onze relatie met de luisteraar spelen ook een belangrijke rol in hoe eerlijkheid wordt bevorderd. Bijvoorbeeld, directe communicatie zoals face-to-face gesprekken kunnen leiden tot meer empathie en begrip, terwijl indirecte methoden zoals appen mogelijk meer ruimte laten voor misinterpretatie.
• Aard van de relatie: Tegelijkertijd is de aard van de relatie belangrijk. Het kan makkelijker zijn om eerlijk te zijn tegenover een vreemde dan tegenover een geliefde, vanwege de angst om de relatie te beschadigen.

Samenvatting

Moeilijke gesprekken zijn essentieel voor zowel persoonlijke groei als het opbouwen van sterke relaties. Levine en haar team presenteren het Honesty-Harm Conflict (HHC) model als een vernieuwende benadering die inzichten biedt in waarom we vaak waarheidsgetrouwheid vermijden die sociale schade zou kunnen veroorzaken. Terwijl eerlijkheid begrip en groei bevordert, neigen zenders ernaar om de directe behoefte om schade te voorkomen boven langetermijnvoordelen te prioriteren.

Dit onderzoek opent nieuwe perspectieven op het beheersen van uitdagende gesprekken in diverse situaties, waarbij de balans tussen eerlijkheid en mogelijke schade centraal staat.