Hoe kun je effectief omgaan met lastig gedrag? 

Hoe kun je effectief omgaan met lastig gedrag? Amy Gallo is auteur van het boek Getting Along: How to Work with Anyone (Even Difficult People). In een artikeltje over dat boek staat dat Gallo 8 soorten lastige mensen identificeert. Het artikel concentreert zich op één van die lastige soorten, de passief-agressieve, en beschrijft do’s en don’ts om hier effectief mee om te gaan. Ik heb enkele kritische kanttekeningen bij haar typologie maar vind haar aanbevelingen interessant.

De 8 types lastige mensen volgens Gallo

Hieronder geef ik Gallo’s beschrijving van de 8 lastige types weer:

1. De passief-agressieve: lijkt te voldoen aan de behoeften van anderen, maar verzet zich vervolgens passief tegen het uitvoeren ervan.
2. De onzekere baas: kan een micromanager zijn die je de stuipen op het lijf jaagt met onophoudelijke kritiek. Of hij kan een paranoïde bemoeial zijn die je elke beweging in twijfel laat trekken. Ze kunnen zelfs opzettelijk je carrière schaden als ze je als een bedreiging zien.
3. De pessimist: wijst voortdurend op alle manieren waarop iets kan mislukken. Het lijkt er soms op dat ze nooit iets positiefs kunnen zeggen.
4. Het slachtoffer: heeft het gevoel heeft dat iedereen op hem uit is. Neemt geen verantwoordelijkheid voor eigen gedrag, wijst snel met de vinger naar andere mensen als het misgaat.
5. De allesweter: is ervan overtuigd dat hij de slimste persoon in de kamer is, slokt zendtijd op en deinst er niet voor terug anderen te onderbreken. Ze vertellen je graag wat goed is, zelfs als ze het duidelijk mis hebben.
6. De kwelgeest: is iemand die zijn weg naar de top heeft verdiend, waarbij hij meestal offers heeft gebracht – om vervolgens anderen onder hem te mishandelen. Het kan een oudere collega zijn van wie je verwacht dat hij een mentor is, maar die je het leven zuur maakt.
7. De bevooroordeelde: begaat bewust of onbewust microagressies. Wat ze ook denken dat hun bedoeling is met deze opmerkingen, hun gedrag is ongepast en schadelijk.
8. De politicus: is er op uit om zijn eigen carrière te bevorderen – maar ten koste van jou. Natuurlijk is politiek bedrijven op kantoor vaak onvermijdelijk, maar deze persoon is gefixeerd op vooruitgang en neemt geen gevangenen.

Mijn kanttekeningen

Hoe Gallo tot haar typologie gekomen is, weet ik niet. In het artikel zegt ze er niet meer over dan: “Tijdens het onderzoek voor mijn nieuwe boek, “Getting Along,” identificeerde ik acht soorten moeilijke mensen.” Ik hoop niet dat ik haar tekortdoe, maar vermoed dat de typologie gebaseerd is op anekdotisch bewijs en niet op grondig wetenschappelijk onderzoek. Maar los daarvan is er nog iets anders wat me sceptisch maakt.

Typologieën spreken mensen vaak aan omdat ze zo overzichtelijk zijn. De typologie van Gallo is kleurrijk en roept direct associaties op met situaties waarin we zelf ook mensen als lastig hebben ervaren. Maar, zoals ik in dit artikel uitleg, dit soort categorisch denken over mensen heeft nadelen en risico’s: “Mensen in hokjes indelen is vaak onnodig en onterecht. Je reduceert het individu tot een kenmerk. Bovendien is het vaak onlogisch om mensen in hokjes in te delen.” Mensen “passen” vaak niet netjes in een hokje, willen niet in een hokje geplaatst worden en gedragen zich lang niet in alle situaties zoals het hokje het definieert.

Beter: lastig gedrag

Natuurlijk bestaat er gedrag van andere mensen dat voor ons lastig of complex kan zijn. Maar het zou meer genuanceerd en minder bezwaarlijk zijn om te spreken van lastig gedrag, of gedragspatronen dan van lastige types. Dit zou recht doen aan het feit dat mensen zich in verschillende situaties heel verschillend kunnen gedragen en ook aan het feit dat mensen zich kunnen ontwikkelen.

Een tweede nuancering is dat wat voor ons lastig overkomt, voor de ander niet bedoeld hoeft te zijn als lastig. Mensen kunnen zich met de beste bedoelingen kritisch opstellen. Wij ervaren dat dan misschien als lastig, zij denken wellicht dat ze een goede reden voor hun gedrag hebben.

Effectief omgaan met passief-agressief gedrag

De rest van het artikel gaat over hoe we effectief om kunnen gaan met passief-agressief gedrag van anderen. In dit deel zegt ze enkele behartenswaardige dingen.

1. Niet labelen: Bestempel ze niet als “passief-agressief”. Gallo pleit tegen het labelen van de persoon omdat dit het waarschijnlijk bozer en defensiever zal maken wat de communicatie zal bemoeilijken. [Zoals hierboven uitgelegd ga ik een stapje verder en zeg dat we niet alleen hen niet passief-agressief moeten noemen maar het ook niet als zodanig moeten zien.]
2. Focus op de inhoud, niet op de verpakking: Focus op de echte zorg of vraag die verborgen zit achter de snedige opmerkingen. Richt je op de echte zorg of vraag die schuilgaat achter de hatelijke opmerkingen. Dit helpt om een manier vinden om het werkelijke probleem aan te pakken op een manier die voor iedereen werkt. [goed advies wat aansluit bij Zie boosheid als een alarmbel]
3. Zoek uit wat de ander belangrijk vindt: Probeer uit te vinden: Wat vinden ze belangrijk? Wat willen ze bereiken? [uitstekend advies wat helemaal aansluit bij De plus achter de min zoeken]
4. Vraag aandacht voor wat er gebeurt: Vraag aandacht voor wat er gebeurt. Houd je aan feiten – de dingen die je zeker weet – zonder emotie of overdrijving. Leg vervolgens uit hoe hun acties jou hebben beïnvloed. Tot slot, doe een duidelijk verzoek.

Reflectie: Ik vermoed dat deze suggesties niet alleen nuttig zijn voor het omgaan met passief-aggressief gedrag.