Tijdens onze trainingen beginnen we met een eenvoudige startoefening in duo’s. Deelnemers bespreken daarin vragen als: “Denk eens terug aan een situatie in je werk waarin je voldoening had omdat er iets lukte wat belangrijk voor je is”, of “Welke progressie heb je recent bereikt in iets wat belangrijk voor je is?”

Wat vaak opvalt, is wat deelnemers na deze oefening zeggen. Velen beginnen hun antwoord met een disclaimer als: “Het is maar een klein voorbeeldje” of “Het stelt eigenlijk niet zo veel voor.” Maar na het gesprek verandert meestal hun perspectief. De schijnbaar kleine progressie bleek minder klein dan ze dachten: “Het is eigenlijk helemaal niet zo klein. Het is best belangrijk en groot.” Het lijkt alsof ze, door het simpelweg te delen en er dieper op in te gaan, de werkelijke betekenis en impact van hun ervaring herontdekken. Wat aanvankelijk klein en onbeduidend leek, blijkt bij nader inzien een belangrijk moment van voldoening en progressie te zijn geweest.

Het onderzoek achter schijnbaar kleine progressie

Dit fenomeen blijkt structureler dan alleen een interessante observatie tijdens trainingen. Het sluit aan bij wat onderzoekers Teresa Amabile en Steven Kramer ontdekten in een omvangrijke studie, gepubliceerd in hun artikel “The Power of Small Wins” in Harvard Business Review. In hun onderzoek, waarin ze bijna 12.000 dagboeknotities van 238 kenniswerkers analyseerden, kwamen ze tot een belangrijk inzicht wat zij het “progressieprincipe” noemden. Van alle factoren die onze werkbeleving beïnvloeden, blijkt progressie in betekenisvol werk het meest belangrijk te zijn.

Maar het misschien meest verrassende aspect van hun onderzoek gaat over schijnbaar kleine progressie. Ze ontdekten dat 28% van de incidenten die een kleine impact hadden op het project, een grote impact hadden op de werkbeleving van mensen. Schijnbaar kleine stappen vooruit hebben een disproportioneel grote invloed op onze hoe we ons werk waarnemen, hoe goed we ons voelen en hoe goed we gemotiveerd zijn voor ons werk.

Waarom schijnbaar klein?

Hier zijn enkele verklaringen voor waarom deze betekenisvolle progressie klein lijkt:

• Ze maakt deel uit van het dagelijkse werk en wordt daardoor als vanzelfsprekend beschouwd
• Ze leidt niet direct tot het voltooien van een groot project
• Ze wordt zelden formeel erkend of gevierd
• Zowel managers als medewerkers besteden er weinig bewuste aandacht aan

Waarom bij nader inzien groot?

In werkelijkheid is deze schijnbaar kleine progressie echter veel krachtiger dan ze lijkt omdat:

• Ze een buitenproportioneel grote emotionele impact heeft
• Ze autonome motivatie stimuleert, wat duurzamer is dan externe beloningen
• Ze momentum creëert voor meer betekenisvolle stappen
• Ze betekenis geeft aan dagelijks werk dat anders als routinematig zou kunnen worden gezien

Amabile en Kramer vonden concrete voorbeelden in hun onderzoek. Een programmeur schreef in zijn dagboek: “Ik heb die bug opgelost die me bijna een maand frustreerde. Dat zou niet zo’n groot ding moeten zijn in mijn leven, maar ik ben dolblij.” Deze ogenschijnlijk kleine stap had een enorme impact op zijn werkbeleving.

Schijnbaar kleine progressie in actie

Terug naar onze training. Nu wordt het duidelijk waarom onze startoefening zo’n opvallend effect heeft. Wat we in feite doen, is mensen bewust maken van hun eigen schijnbaar kleine progressie – iets wat Amabile en Kramer als cruciaal bestempelen voor een positieve werkbeleving.

De deelnemers die eerst zeggen “het is maar een klein voorbeeldje” en later concluderen “het is eigenlijk best belangrijk en groot” doorlopen precies het proces dat het onderzoek beschrijft. Ze onderschatten aanvankelijk de waarde van hun kleine progressiestappen, maar door er aandacht aan te besteden en ze te bespreken, herontdekken ze de werkelijke betekenis ervan.

Dit verklaart waarom deze simpele oefening zo krachtig is:

1. Door deelnemers te vragen naar momenten van betekenisvolle progressie, richten we hun aandacht op exact die ervaringen die volgens het onderzoek het meest bijdragen aan een positieve werkbeleving
2. Door deze ervaringen te delen en bespreken, worden ze zich bewust van de werkelijke waarde ervan
3. Dit proces versterkt de positieve emoties, autonome motivatie en percepties die verbonden zijn aan deze ervaringen

Wat we dus eigenlijk doen in onze trainingen, is het progressieprincipe van Amabile en Kramer in de praktijk brengen. We helpen mensen hun eigen schijnbaar kleine progressie te herkennen en te waarderen als de krachtige bron van motivatie en voldoening die ze werkelijk is.

Wat kun je morgen al doen?

Spreekt dit je aan? Dan kun je er praktisch mee aan de slag.

► Voor jezelf:

1. Begin een progressie-dagboek: Noteer aan het einde van elke werkdag minstens één moment van progressie, hoe klein ook.
2. Reflecteer bewust: Neem vijf minuten om na te denken over wat je vandaag hebt bereikt, in plaats van alleen te focussen op wat nog gedaan moet worden.
3. Erken kleine progressie: Neem bewust een moment om jezelf te erkennen voor behaalde progressie, hoe klein ook, in plaats van direct naar de volgende taak te haasten.

► Voor je team:

1. Start vergaderingen progressiegericht: Begin teamvergaderingen met een rondje waarin iedereen in duo’s een moment van progressie deelt sinds de vorige bijeenkomst.
2. Introduceer progressiepartners: Nodig teamleden uit om zelf één of meer progressiepartners te vinden met wie ze regelmatig hun bereikte en verder gewenste betekenisvolle progressie kunnen delen en bespreken.
3. Maak progressie zichtbaar: Creëer een digitaal of fysiek bord waar teamleden hun progressiemomenten kunnen delen.
4. Train managers: Leer leidinggevenden hoe ze progressie kunnen herkennen, benoemen en versterken bij hun teamleden.

Door deze eenvoudige gewoonten in te bouwen in je dagelijkse routine, benut je de verborgen kracht van schijnbaar kleine progressie. Het zou me niets verbazen als dat niet alleen jouw motivatie en werkplezier bevordert maar tevens een positieve spiraal in je team en organisatie in gang zet.

Want in die schijnbaar kleine progressiestappen ligt een onverwacht grote kracht die we allemaal kunnen benutten – elke dag opnieuw.

Lees ook:

• Klassiek onderzoek Amabile & Kramer (2011): het progressieprincipe
• The power of small wins
• Voordelen van het zetten van een kleine stap vooruit