Voordelen van verveling

Verveling ervaren we wanneer prikkels uit de buitenwereld ons niet voldoende uitdagen of interesseren. Als we ons vervelen, wordt onze aandacht dus niet vanuit de buitenwereld opgeëist en worden we teruggeworpen op onze eigen gedachten.

Verveling vermijden is gemakkelijk

We houden er niet van om ons te vervelen. Zo gauw we de emotie verveling voelen, willen we er het liefst zo snel mogelijk vanaf. Tegenwoordig zijn er meer mogelijkheden dan ooit tevoren om verveling te onderdrukken of ontvluchten. We kunnen ons eenvoudig en direct afleiden via snoep, drank, en allerlei vormen van entertainment. De opkomst van de mobiele telefoon en social media is met name een favoriete manier om afleiding te zoeken zo gauw we ons vervelen.

Nadelen van het vermijden van verveling

Maar het vermijden van verveling heeft verschillende nadelen. In dit artikel noemde ik al de nadelen van het gebruik van dopamineboosters zoals sociale media en genotsmiddelen. Ik legde erin uit dat het vermijden van dit soort dopamineboosters en het opzoeken van saaiheid verstandig kan zijn.

Er zijn nog andere redenen om verveling niet uit de weg te gaan. Net als andere emoties is het vermogen om verveling te voelen waarschijnlijk een geëvolueerde eigenschap die een functie heeft. Door verveling te ervaren en te reflecteren naar aanleiding van onze verveling kunnen we komen op ideeën om iets aan onze omstandigheden te verbeteren. Misschien worden we structureel te weinig uitgedaagd in ons werk en vervelen we ons daarom. Door het gevoel van verveling te onderdrukken via (bijvoorbeeld) sociale media, ontstaat geen energie voor verandering om onze omstandigheden te verbeteren.

Wat er in ons brein gebeurt als we ons vervelen

De laatste jaren is er steeds meer bewijs gekomen dat het ervaren van verveling inderdaad nut kan hebben. Zo gauw onze aandacht voor wat er om ons heen verslapt en we ons beginnen te vervelen, wordt een bepaalde circuit in ons brein actief dat het default mode network (DMN) heet.

Terwijl dit gebeurt, dwalen onze gedachten af en zijn we aan het dagdromen. We kunnen dan nadenken over onszelf, over andere mensen en onze relatie met hen en over het verleden en de toekomst. Het kan bijvoorbeeld zijn dat we in onze gedachten bepaalde situaties herbeleven of dat we ons in gedachten toekomstige hypothetische situaties voorstellen. Ook lijkt het zo te zijn dat we op DMN momenten meer toegang tot onbewuste delen van ons brein hebben.

Drie voordelen van verveling

Dit soort dagdromerij blijk drie soorten belangrijke voordelen te hebben. Het eerste voordeel is dat het helpt om te komen tot een langetermijnplanning voor ons leven. Dat komt voort uit het denken over onszelf, onze relaties, ons verleden en onze toekomst. Het tweede voordeel is dat het onze creativiteit ten goede komt. Onderzoekers lieten proefpersonen eerst saaie taken verrichten en vervolgens een creatieve taak. Zij voerden deze taak beter uit dan proefpersonen uit de controlegroep die niet eerst een saaie taak hadden uitgevoerd. Het derde voordeel is dat verveling sociaal gedrag en altruïsme kan oproepen.

Conclusie

Niemand houdt ervan om zich langdurig te vervelen. Liever doen we dingen die we nuttig en leuk vinden. Maar de les van wat ik hierboven heb beschreven lijkt wel te zijn dat het ook goed is om verveling te leren omarmen.

Probeer, als je je verveelt, deze verveling niet meteen weg te drukken door afleiding te zoeken. Onderga de verveling in het besef dat deze je belangrijke voordelen kan brengen. Het kan je helpen plannen te maken in je leven, het kan je creatiever maken en het kan je socialer maken.

Het lijkt zelfs verstandig te zijn om verveling af en toe op te zoeken. Moet je een creatieve taak vervullen, dan zou het je misschien kunnen helpen om van tevoren iets saais te doen. Ook kan het opzoeken van verveling je helpen om minder afhankelijk te worden van dopamineboosters (lees hier waarom).