Kortgeleden bekritiseerde ik een artikel van Alfie Kohn waarin hij Carol Dweck bekritiseerde. Of Kohn de groeimindset niet goed begrijpt en niet goed op de hoogte is van onderzoek, of bewust misleidt, weet ik niet. Maar wat hij zegt, klopt niet. Ik wil één kritiekpunt van hem hier even apart onder de aandacht brengen omdat het essentieel is. Kohn suggereert dat het stimuleren van een groeimindset individuen impliciet de boodschap geeft dat we de condities waar we mee geconfronteerd worden gewoon maar moeten leren accepteren en ons eraan moeten aanpassen, en ze moeten zien als een uitdaging die we moeten overwinnen, in plaats van ze te veranderen. Ik zal uitleggen waarom dit niet klopt.

Wanneer het verschil tussen een statische mindset en een groeimindset het belangrijkst is

Het verschil tussen een statische mindset en een groeimindset is het belangrijkst en best zichtbaar wanneer individuen in situaties zitten waarin ze geconfronteerd worden met dingen die ze moeilijk vinden. Wanneer leerlingen in een klas dingen doen waarin ze al bekwaam zijn, zullen kinderen met een statische mindset en een groeimindset zich niet of nauwelijks verschillend voelen en ze zullen ook nauwelijks verschillend presteren. Wanneer er echter moeilijke nieuwe stof wordt behandeld, ga je het verschil zien. Dan wordt de mindset vooral belangrijk. Bij kinderen met een meer statische mindset wekt deze situatie meer angst en vermijdingsgedrag op. Kinderen met een groeimindset worden actiever en realiseren zich dat ze goed hun best moeten doen om deze moeilijke stof te gaan beheersen.

Groeimindset en onderwijsverbetering gaan hand in hand

Waar Kohn gelijk in heeft, is dat de mindsetliteratuur een belangrijke sleutel ziet in de manier van denken en doen van de individuele leerling in het overwinnen van moeilijkheden. Maar hij heeft helaas de klok horen luiden zonder te weten waar de klepel hangt. De groeimindset stelt helemaal niet dat we iedere moeilijkheid die op ons afkomt kritiekloos moeten accepteren. Waar ik in mijn artikel al op wees, is dat het bevorderen van een groeimindset je op geen enkele manier belemmert om tegelijk te werken aan onderwijsverbetering. In tegendeel, stel ik, onderwijsverbetering tot stand brengen vergt op zich al een groeimindset.

Ook bij uitstekend onderwijs blijft de groeimindset belangrijk

Maar belangrijker nog, hoe goed je onderwijs ook wordt, het principe van de groeimindset blijft essentieel. Ook in een onderwijssetting die bijna perfect is (probeer het je maar even voor te stellen) is het zo dat effectief leren met zich meebrengt dat je effectief omgaat met stof die je moeilijk vindt. Ook in die hemelse onderwijssetting blijft een statische mindset een nadeel en een groeimindset een voordeel.

Valse tegenstelling

Kohn presenteert een vals dilemma: kies of voor een goed onderwijs aanbod of voor het bevorderen van een groeimindset. We moeten natuurlijk voor beide kiezen.