Dankbaarheidsinterventies beperkt effectief bij angst en depressie

Een bekend type interventies dat voortkomt uit de positieve psychologie zijn dankbaarheidsinterventies. Dit zijn interventies die ontworpen zijn om positieve kwaliteiten, situaties en mensen in je leven meer te gaan waarderen. Verschillende onderzoeken hebben gesuggereerd dat deze interventies je psychologisch welbevinden kunnen verbeteren (bijv. Seligman et al., 2005). Daarom zijn ze vaak aangeboden en aanbevolen als zelfhulptechnieken (zie o.a. Duckworth et al., 2005). Recent zijn er echter aanwijzingen gevonden dat de gevonden verbeteringen in welbevinden verklaard kunnen worden door placebo-effecten (Wood et al., 2010, Davis et al., 2016). Een nieuw onderzoek ondersteunt deze scepsis.

Dankbaarheidsinterventies hebben weinig effect op depressie en angst

Onderzoekers Cregg & Cheavens (2020) voerden een meta-analyse (k = 27, N = 3675) uit om de werkzaamheid van dankbaarheidsinterventies te bepalen in het verminderen van angst- en depressiesymptomen. Dankbaarheidsinterventies bleken een klein effect te hebben op depressie en angst zowel vlak na de interventie (g = − 0.29, SE = 0.06, p < .01) als bij follow-up metingen (g = − 0.23, SE = 0.06, p < .01). Opvallend was dat bij onderzoeken waarbij naast een experimentele conditie alleen een wachtlijst conditie was, het effect van dankbaarheidsinterventies middelgroot was, terwijl bij onderzoeken met een actieve controle groep het effect klein was. De auteurs stellen vast dat dankbaarheidsinterventies weinig effectief zijn voor het bestrijden van angst en depressie.

Ondersteuning voor vermoeden placebo-effect

Moderatoranalyses laten zien dat er ook nauwelijks bewijs is dat mensen onder bepaalde omstandigheden of mensen met bepaalde eigenschappen meer baat hebben bij dankbaarheidsinterventies. Ze zijn het  eens met o.a. Davis et al. (2016) die vermoeden dat de gevonden effecten grotendeels te danken zijn aan placebo-effecten (i.i.g. voor angst en depressie).

Reflectie

De auteurs geven mensen met depressieve klachten of angst het advies om interventies toe te passen waarvoor een sterker bewijs voor hun werkzaamheid bestaat. Zelf denk ik het volgende: hoewel dankbaarheidsinterventies geen sterke werkzaamheid hebben, lijken ze ook geen kwaad te kunnen.

Ook is het belangrijk om de effectgrootte af te zetten tegen de kosten en omvang van de interventie. Een klein effect kan toch nog de moeite waard zijn als de interventie heel goedkoop en gemakkelijk kan worden uitgevoerd. En dat is bij dit soort interventies het geval.

Wel ben ik het ermee eens dat bij serieuze klachten als angst en depressie niet alle hoop wordt gevestigd op een type interventies zoals dit en dat zeker gekeken wordt naar interventies met een sterker bewijs voor werkzaamheid.