Het nemen van afstand  na een stressvolle gebeurtenis kan helpen om je beter te voelen en om betekenis te zien in de gebeurtenis. Het ervaren van betekenis in je leven (meaning in life) hangt samen met het positieve ervaringen zoals welbevinden, fysieke gezondheid, proactieve coping en een lager risico op suïcidaliteit. Betekenis kan algemeen (betrekking hebben op je hele leven en hoe je denkt over de wereld) of situationeel (betrekking hebbend op specifieke situaties, zoals stressvolle gebeurtenissen) zijn. Onderzoek heeft laten zien dat de techniek van zelfdistantiëring kan helpen om betekenis te vinden in stressvolle gebeurtenissen. Door van een afstand te kijken naar de situatie wordt het gemakkelijker om je minder te laten overweldigen door de emotionerende details van de situatie. Dit helpt je om je meer te richten op de essentiële kenmerken van de situatie en daardoor om de situationele betekenis van de situatie te kunnen zien.

Temporele en spatiële zelfdistantiëring helpen bij het vinden van betekenis

Wang et al. (2019) onderzochten hoe zelfdistantiëring bij een stressvolle gebeurtenis ook kan helpen om globale betekenis te scheppen. Ze vergeleken de effecten van twee soorten zelfdistantiëring (temporeel en spatieel) met een self-immersed perspectief (door de eigen ogen naar de situatie kijken alsof hij nu plaatsvindt). Temporele zelfdistantiëring  is het je voorstellen dat je kijkt naar de stressvolle situatie vanuit de toekomst (10 jaar later). Spatiële zelfdistantiëring is het je voorstellen dat je kijkt naar de stressvolle situatie vanaf ruimtelijke afstand (een andere locatie).

In een eerste onderzoek (N=67) lieten ze deelnemers zich eerst een stressvolle gebeurtenis voor ogen halen en daarna enkele vragen beantwoorden over meaning in life. Vervolgens lieten ze hen reflecteren op de situatie vanuit één van de drie perspectieven (self-immersed, temporal, spacial). In de self-immersed conditie trad er geen verbetering op in betekenis maar in beide zelfdistantiëringscondities wel (zie fig. 1).

Zelfdistantiëring vermindert negatief affect en vergroot positief affect

In een tweede onderzoek (N=69) werd een vergelijkbare procedure gevolgd aangevuld met een meting van positief en negatief affect. Studie 2 leidde tot vergelijkbare resultaten als die van studie 1 (zie fig. 2). Daarnaast werd gevonden dat het negatieve affect in de zelfdistantiëringscondities lager was en het positieve affect hoger (zie fig. 3). Ten slotte voerden ze een mediatoranalyse uit. Hieruit bleek dat positief affect een mediator was in de relatie tussen zelfdistantiëring en meaning in life maar negatief affect niet.

Conclusie en bruikbaarheid

Bij het nadenken over een stressvolle gebeurtenis helpt het om afstand te nemen. Dit kun je doen door je voor te stellen dat je van een fysieke afstand kijkt naar jezelf in de stressvolle situatie of vanuit een situatie in de toekomst. Dit type afstand nemen vermindert je negatieve gevoelens en vermeerdert je positieve gevoelens. Deze positieve gevoelens helpen bij het ontdekken en scheppen van betekenis naar aanleiding van de gebeurtenissen in de situatie.

Deze kennis is ook bruikbaar voor mensen in helpende beroepen, zoals coaches, therapeuten, docenten en in allerlei andere situaties waarin we anderen willen helpen. We kunnen hen uitnodigen om van een afstand te kijken naar de situatie waarin zij zich bevinden. We kunnen deze uitnodiging tot zelfdistantiëring inbouwen in de vragen die we aan hen stellen. Bijvoorbeeld: “Stel je eens voor dat we een aantal jaren verder zijn en dat je vanuit die situatie terugkijkt op wat er nu gebeurd is. Hoe denk je dat die toekomstige-jij de betekenis van deze gebeurtenis zou beschrijven?” Maar ook de al bekende perspectiefwisselingsvragen kunnen helpen om te zelfdistantiëren.