We krijgen regelmatig vragen over wat de termen intrinsiek en extrinsiek nu precies betekenen. Hieronder leg ik deze termen, centrale begrippen in de zelfdeterminatietheorie (ZDT), nader uit. Hierbij leg ik eerst het verschil tussen intrinsieke en extrinsieke motivatie uit en vervolgens het verschil tussen intrinsieke en extrinsieke doelen.

Een nieuw artikel van Martela et al. (2019) geeft interessante nieuwe inzichten in wat voor soorten levensdoelen we kunnen stellen en hoe deze samenhangen met ons welzijn. De auteurs gaan in het artikel in op de onderliggende dimensies van aspiraties en op welke individuele aspiraties er zoal zijn. Ook onderzoeken ze wat de relaties tussen verschillende soorten aspiraties zijn met diverse indicatoren van welzijn en onwelzijn. Ze gebruiken in hun onderzoek een variatie aan statistische technieken, variërend van traditionele technieken tot nieuwe en geavanceerde technieken zoals network analysis.

Lees verder »

Een van de belangrijkste theoretische pijlers onder de progressiegerichte aanpak is de zelfdeterminatietheorie (ZDT). De bevindingen uit zelfdeterminatietheorie zijn praktisch goed bruikbaar in veel contexten zoals in de opvoeding, de schoolcontext, werk en leidinggeven en coachen en counseling. Veel mensen (zeker lezers van deze site) hebben al gehoord over de psychologische basisbehoeften aan autonomie, competentie en verbondenheid, maar de zelfdeterminatietheorie omvat meer interessants. We merken vaak dat onze klanten en cursisten geïnteresseerd zijn om meer te leren over zelfdeterminatietheorie. Daarom geef ik hier wat meer uitleg. Daarbij baseer ik me vooral op het werk van Ed Deci en Richard Ryan en de website www.selfdeterminationtheory.org. Zelfdeterminatietheorie richt zich op 6 hoofdonderwerpen. Deze worden hieronder kort besproken.

Lees verder »

Op deze site heb je al eerder kunnen lezen over intrinsieke doelen en extrinsieke doelen. Onderzoek binnen de zelfdeterminatietheorie suggereert dat het kiezen voor intrinsieke doelen een wijzere keuze is dan kiezen voor extrinsieke doelen. Nieuw onderzoek ondersteunt dit.

Lees verder »

De Amerikaanse Droom, het geloof in de mogelijkheid dat iedereen in de VS, ongeacht hun achtergrond, succes kan bereiken door hard werk en vastberadenheid, heeft altijd de aandacht getrokken. Maar wat betekent “succes”? Is het rijkdom, roem en schoonheid – de zogenaamde extrinsieke’ doelen? Of is het misschien het nastreven van persoonlijke groei, relaties, gezondheid, en het geven aan de gemeenschap – de intrinsieke doelen?

Lees verder »

Welke waarden en doelen jonge mensen omarmen heeft veel invloed op de identiteit die zij ontwikkelen, op hoe ze functioneren en op hoe goed zij zich voelen. Als dat zo is, dan is de volgende vraag belangrijk: wat voor soort waarden en doelen zijn goed voor ons en welke zijn minder goed? Grofweg bestaan hier twee soorten antwoorden op waarvoor enig bewijs is maar die wel haaks op elkaar staan: de zelfdeterminatietheorie (Ryan & Deci, 2017) en het persoons-omgevingsfit perspectief (Kristof-Brown et al., 2005).

Lees verder »

“Ooit hoop ik een Porsche te kunnen rijden … dat is mijn grote droom”, zei een vroegere collega ooit tegen me. Ik weet niet of hij zijn droom verwezenlijkt heeft (we zijn elkaar uit het oog verloren) en, zo ja, of zijn leven er beter door is geworden. Iemand anders die ik ken vertelde me ooit dat ze ooit graag les wilde geven wat haar uiteindelijk gelukt is en wat ze leuk vindt. Wat een verschil in dromen …

Lees verder »

Bron: Visser, C.F., (2017). Leren & presteren. Hoe word je beter? Just-in-Time Books. 

Hoe goed we leren en presteren, hangt mede af van hoe goed we denken. Maar wat is goed denken? Is dit hetzelfde als intelligentie? Weten we, als we een intelligentietest bij iemand hebben afgenomen, hoe goed die persoon kan denken? Het antwoord is “nee”. Goed denken is veel breder dan intelligentie. Intelligentietests zijn slechts incomplete instrumenten om de kwaliteit van denken van mensen te meten. Als goed denken breder is dan intelligentie, hoe zou je het dan kunnen definiëren? Ik doe dat aan de hand van de volgende vier dimensies:

Lees verder »

Jiseul Sophia Ahn & Johnmarshall Reeve (2020) geven in een nieuw onderzoek meer inzicht in hoe onze waarden zich tijdens onze jeugd ontwikkelen. Ze maken daarbij gebruik van het onderscheid uit de zelfdeterminatietheorie (ZDT) tussen intrinsieke waarden en extrinsieke waarden.Lees verder »

In het boek, The Rationality Quotient, legt Keith Stanovich, hoogleraar psychologie in Toronto, uit wat rationaliteit is. Hij beschrijft twee conceptualisaties van rationaliteit, een smalle en een brede theorie (een onderscheid dat is gemaakt door de politicoloog Jon Elster, 1983). Lees hieronder wat deze begrippen inhouden en waarom ze belangrijk zijn. 

Lees verder »

Zelfconcordante doelen, doelen die passen bij je interesses en waarden, hebben veel voordelen. Hoe krijg je ze?

Het is niet alleen belangrijk dat mensen doelen stellen maar ook wat voor doelen zij stellen. Binnen de zelfdeterminatietheorie is het begrip zelfconcordante doelen geïntroduceerd. Zelfconcordante doelen zijn doelen die goed passen bij de ontwikkelende interesses en waarden van de persoon. Bij zelfconcordante doelen staan mensen helemaal achter de doelen. Zij zijn er dus autonoom gemotiveerd voor.

Lees verder »

Het soort doelen dat je hebt bepaalt mede hoeveel wilskracht je nodig hebt om ze te bereiken.

Als je doelen wilt bereiken is het belangrijk dat je in staat blijft om je te concentreren op de activiteiten die je helpen om progressie te boeken in de richting van die doelen. Dit is niet alleen zo bij het bereiken van doelen op je werk (hoe krijg ik dat artikel op tijd af?) maar ook in je persoonlijk leven (hoe kan ik gezond eten?). Het je blijven richten op die activiteiten die nodig zijn voor het behalen van die doelen vergt dat je je aandacht kunt sturen. Deze vaardigheid wordt in de psychologische literatuur vaak aangeduid met het vermogen tot zelfregulatie.

Lees verder »

Filosofen hebben zich al eeuwenlang bezig gehouden met de vraag wat een goed leven is. Nauw verwant aan deze vraag is de vraag hoe we onze tijd goed kunnen besteden. Welke tijdsbestedingen beschouwen we tijdens de activiteit of achteraf als goed besteed en welke juist als verloren tijd of erger? Nadenkend over deze vragen kwam ik tot een denkkadertje, een 3×3 model van plezier en nut, dat wellicht behulpzaam kan zijn om hier wat (beginnen van) antwoorden op te formuleren. Lees verder »

Er wordt vaak beweerd dat je dingen moet opofferen om iets te bereiken. En dat klinkt ook logisch. Maar om wat voor opofferingen gaat het dan en om wat voor doelen? Welke prijs betaal je mogelijk voor je opofferingen? Deze vragen onderzochten Holding et al. (2019). Ze probeerden er in een onderzoek bij studenten achter te komen wat de effecten van verschillende soorten opoffering waren op hun welbevinden en bereikte progressie. Ook probeerden ze erachter te komen wat de redenen van studenten waren om opofferingen te doen. De resultaten die ze vonden zijn interessant en bruikbaar.

Lees verder »

Coert Visser (2011)

Heidi Grant Halvorson, PhD, is een experimenteel sociaal psycholoog en de auteur van Succeed: How We Can Reach Our Goals. Zij studeerde summa cum laude af in de psychologie aan de University of Pennsylvania en promoveerde aan de Columbia University, zich specialiserend in de psychologie van doelen stellen en motivatie. Haar onderzoek heeft zich gericht op het begrijpen van hoe mensen reageren op tegenslag en uitdagingen en hoe deze reacties beïnvloed worden door het type doelen dat zij stellen. Zij heeft artikelen gepubliceerd over onderwerpen zoals presteren, zelfregulatie, overtuigen en welbevinden. Ze was ook de co-redacteur van het wetenschappelijke handboek The Psychology of Goals. In dit interview praat ze over enkele van de meest fascinerende inzichten met betrekking tot hoe we op een wijze manier doelen kunnen stellen en hoe we die doelen kunnen bereiken.