Er is een nieuw handboek verschenen met als titel The complexity of greatness. Beyond talent or practice. (Kaufman, (Ed.), 2013). Het boek gaat over de vraag: wat zijn de oorzaken van ‘greatness’? In dit boek wordt een groot aantal heel verschillende perspectieven aangereikt door auteurs die hun sporen hebben verdiend op hun vakgebied. Een groot aantal mogelijke factoren wordt besproken en groot aantal prestatiedomeinen. Wat uit het boek naar voren komt, is dat het ontstaan van toppresteren veel complexer is dan lang is gedacht en dan nog steeds vaak wordt gedacht.

Jarenlang heeft in de psychologie de zogenaamde nature versus nurture discussie gewoed. Die discussie ging over vraag wat nou belangrijker was voor de ontwikkeling van individuen: genen of omgevingsfactoren. Deze discussie is achterhaald. Dat genen belangrijk zijn en invloed uitoefenen of hoe we zijn en hoe we ons ontwikkelen zal niemand ontkennen. Maar om te denken dat genen simpelweg de veroorzakers van ons gedrag, onze eigenschappen en onze capaciteiten zij, is veel te simpel gedacht.

Wat we nu weten is dat genen voortdurend interacteren met een veelheid aan omgevingsfactoren. Het is die interactie die bepaald hoe we zij en hoe we worden. Het gaat dus niet om nature versus nurture maar om nature via nurture. Het is niet zo dat genetische invloed deterministisch is en zorgt voor onveranderbaarheid van gedrag en eigenschappen. Dit beeld is volstrekt achterhaald. Er is steeds meer bewijs voor het feit dat omgevingsfactoren en gedrag een sterke invloed hebben op de manier waarop en mate waarin genen hun invloed uitoefenen. Wat wij doen, hoe we omgaan met elkaar, hoe we onze leef- en werkomgevingen inrichten en hoe we onszelf en anderen uitdagen hebben een enorme invloed op hoe we ons ontwikkelen.