Over enkele dagen vinden de Amerikaanse presidentsverkiezingen plaats, met mogelijk ingrijpende consequenties. Donald Trump is een voormalig president die herhaaldelijk openlijk de democratische rechtsstaat heeft aangevallen. Hij maakt een serieuze kans om opnieuw verkozen te worden. Dit artikel is een dringende waarschuwing tegen Trump en vergelijkbare politici. Het onderzoekt waarom we als samenleving vaak falen om de opzettelijke slechtheid van sommige individuen te herkennen. Onze blindheid voor slechtheid kan gevaarlijke gevolgen hebben voor zowel individuen als de maatschappij.

De projectie van goedheid

Veel mensen zijn geneigd om het gedrag van anderen te interpreteren door de lens van hun eigen morele waarden. We gaan er vaak van uit dat anderen dezelfde basisprincipes delen, zoals eerlijkheid, hulpvaardigheid, empathie en respect voor democratische normen. Deze neiging, die ik projectie van goedheid noem, houdt in dat we onze eigen positieve intenties en morele standaarden op anderen projecteren.

• Zuiver altruïsme: bestaat het?

Hoewel dit vertrouwen sociale interacties kan vergemakkelijken, kan het ook leiden tot een blindheid voor slechtheid. Omdat we verwachten dat anderen handelen vanuit goede bedoelingen, vinden we het moeilijk te bevatten dat sommige individuen bewust en met opzet immoreel handelen. Ze streven hun eigenbelang na ten koste van anderen en de samenleving.

Deze blindheid maakt ons kwetsbaar voor manipulatie en misleiding door immorele personen, vooral wanneer zij streven naar posities van macht. Het is daarom essentieel om ons bewust te zijn van onze neiging tot projectie van goedheid. Door alert en kritisch te blijven, kunnen we immoreel gedrag herkennen zonder ons vertrouwen in de mensheid te verliezen.

De D-factor: wetenschappelijke inzichten in opzettelijke slechtheid

Recent wetenschappelijk onderzoek introduceert het concept van de D-factor. Dit is een overkoepelende term voor negatieve persoonlijkheidskenmerken zoals narcisme, machiavellisme en psychopathie. Deze eigenschappen delen een gemeenschappelijke kern: het bewuste streven naar persoonlijk voordeel ten koste van anderen. Individuen met een hoge score op de D-factor hebben een gebrek aan empathie en een cynisch wereldbeeld. Ze kiezen er doelbewust voor om manipulatief en schadelijk te handelen.. Ze minachten sociale normen en rechtvaardigen hun acties door te geloven dat het bevorderen van hun eigenbelang gerechtvaardigd is, ongeacht de negatieve impact op de maatschappij.

• De D-factor: negatieve kanten van menselijk gedrag

Een voorbeeld

Om een klein voorbeeld te geven van de opzettelijke slechtheid van Trump, verwijs ik naar beweringen van Jeffrey Epstein over Donald Trump. Epstein beweerde dat Trump een uitgekiende strategie had om seks te hebben met de echtgenotes van zijn vrienden. Volgens Epstein nodigde Trump zijn mannelijke vrienden uit op zijn kantoor in Trump Tower om te praten over hun seksleven. Tijdens deze gesprekken zou Trump persoonlijke en intieme vragen stellen, zoals: “Vind je het leuk om seks te hebben met je vrouw? Hoe vaak heb je seks met haar?” Vervolgens daagde hij hen uit om sex te hebben met een vrouw die hij speciaal zou laten langskomen. Wat de vrienden niet wisten, was dat Trump had geregeld dat hun echtgenotes in het geheim meeluisterden via de luidsprekertelefoon. Epstein stelde dat Trump deze informatie vervolgens gebruikte om de echtgenotes te benaderen. Doordat de vrouwen hoorden dat hun echtgenoten intieme details deelden en mogelijk bereid waren vreemd te gaan, ontstond er woede en gekwetstheid. Trump zou deze emoties hebben uitgebuit door zichzelf aan te bieden als vertrouweling en uiteindelijk als minnaar. Hij profiteerde van de kwetsbare situatie die hij zelf had gecreëerd.

• Listen To The Jeffrey Epstein Tapes: ‘I Was Donald Trump’s Closest Friend’

Het gevaar van immorele leiders

Het onderschatten van de bewuste slechtheid van immorele individuen kan verstrekkende gevolgen hebben. Vooral wanneer zulke individuen zich aangetrokken voelen tot machtsposities. Brian Klaas, onderzoeker in Londen en columnist bij de Washington Post, heeft hierover geschreven in zijn boek Corruptible: Who Gets Power and How It Changes Us. Hij onderzoekt waarom slechte mensen zo vaak in posities van macht terechtkomen en hoe we kunnen voorkomen dat zij deze posities misbruiken.

Klaas stelt dat macht niet alleen kan corrumperen, maar ook verkeerde types aantrekt. Mensen met honger naar macht bieden zich graag aan voor machtsposities. Deze individuen, vaak met zogenoemde dark-triad persoonlijkheden, zijn bij uitstek goed in het verkrijgen van macht en tegelijk gevaarlijk in machtsposities. Ze zijn bedreven in het manipuleren van anderen, kunnen charmant overkomen wanneer het hen uitkomt en liegen en bedriegen om hun zin te krijgen.

• Macht trekt het verkeerde soort mensen aan

Waarom we blijven onderschatten

Onze neiging om het goede in mensen te zien draagt bij aan een gevaarlijke onderschatting van immorele leiders. Het is onvoorstelbaar, ongemakkelijk, en beangstigend om te erkennen dat iemand bewust en met voorbedachten rade handelt op manieren die haaks staan op onze eigen waarden. Deze cognitieve dissonantie maakt het moeilijk om de ernst van de situatie in te zien en passende maatregelen te nemen.

• Toxisch leiderschap: vaak van tevoren herkenbaar

Blindheid voor slechtheid doorbreken

Om de invloed van immorele leiders te beperken, moeten we onze blindheid voor slechtheid doorbreken. Educatie en bewustwording zijn cruciaal om te begrijpen hoe een kleine minderheid doelbewust eigenbelang boven het algemeen belang stelt. Het versterken van democratische instituties, het beschermen van de rechtsstaat en het waarborgen van transparantie zijn noodzakelijk. Alleen zo kunnen we de integriteit van onze samenleving behouden. Het organiseren van tegenmacht en het instellen van controlemechanismen zorgen ervoor dat leiders niet ongehinderd hun gang kunnen gaan. Leiderschap moet altijd tijdelijk zijn en onderhevig aan checks-and-balances.

Op persoonlijk niveau is het belangrijk kritisch te kijken naar de motieven en acties van leiders en op te treden wanneer zij onze democratie bedreigen. Door actief deel te nemen aan het democratische proces, goed geïnformeerde keuzes te maken en misstanden aan te kaarten, kunnen we voorkomen dat immorele individuen machtsposities verkrijgen.

• De gevaren van irrationaliteit en misleiding in de politiek

Conclusie

Het onder ogen zien dat sommige mensen een immorele oriëntatie hebben, betekent niet dat we denken dat zij inherent en onveranderlijk slecht zijn. We behouden een groeimindset, zelfs ten aanzien van hen. Maar we moeten niet blind en naïef zijn. Er moet geen taboe bestaan op het feit dat sommige mensen, al is het een kleine minderheid, structureel een immorele oriëntatie hebben.

De uitdaging is om onze blindheid voor slechtheid kwijt raken zonder onze eigen goedheid of het vertrouwen in onze medemens te verliezen. Het is belangrijk om waakzaam te zijn en immoreel gedrag te herkennen, terwijl we onze waarden van empathie en integriteit behouden. Door onze projectie van goedheid te corrigeren, kunnen we effectief reageren op aanvallen op democratische waarden en sociale cohesie, zonder cynisch te worden. Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid om te voorkomen dat individuen die bewust en doelgericht handelen ten koste van anderen, posities van macht verkrijgen waarin ze blijvende schade kunnen aanrichten. Alleen door alert en actiegericht te zijn, kunnen we de fundamenten van onze vrije samenleving beschermen en versterken, terwijl we blijven geloven en investeren in het goede in de mens.