De progressiegerichte cirkeltechniek

Grootschalig onderzoek naar de werkbeleving, het functioneren en de motivatie van medewerkers door Teresa Amabile en Steven Kramer (2011) van Harvard Business School heeft laten zien dat het boeken van progressie in betekenisvol werk de meest motiverende factor in werk is. De progressiegerichte cirkeltechniek (Visser, 2013) is een eenvoudige en flexibele techniek om al bereikte progressie zichtbaar te maken, om gewenste progressie te definiëren en om individuen en teams te helpen verdere progressie te boeken.

 Trainingen Progressiegericht Werken 

Het belang van progressie

Beleefde progressie, het gevoel dat je onbelemmerd vooruit kunt en obstakels overwint, blijkt iets bijzonder krachtigs te zijn. Onderzoek laat zien dat het zelf bijhouden van progressie een sleutel tot motivatie vormt. De beleving dat je progressie boekt, verhoogt in het algemeen het gevoel dat je tegen een taak opgewassen bent en daarmee je motivatie om verder te gaan. Niet alleen zichtbare daadwerkelijke progressie blijkt motiverend te zijn, ook het geloof in de mogelijkheid van verdere progressie blijkt motiverend te zijn en bij te dragen aan het welbevinden van mensen. Progressie boeken hangt zowel samen met het mentale welbevinden als met het fysieke welbevinden van mensen.

We zien progressie vaak over het hoofd

Een paradoxaal maar belangrijk verschijnsel is dat we vaak wel progressie boeken maar deze progressie nauwelijks opmerken. We blijken namelijk meestal geneigd zijn wat meer gewicht toe te kennen aan negatieve gebeurtenissen en problemen dat aan positieve gebeurtenissen en successen. Verder passen we ons vaak vlot aan aan wat er gelukt is waardoor we ons al snel niet meer zo bewust zijn van geboekte progressie. Ten slotte kan het zijn dat we, al werkend en lerend, de lat steeds wat hoger leggen voor onszelf, waardoor het kan voelen alsof we niet echt vooruit komen.

Focus op gewenste en bereikte progressie

Progressie is dus erg belangrijk maar kan onopgemerkt blijven. Daarom is het nuttig om praktische technieken te hebben die kunnen helpen om progressie zichtbaar te maken. Dit is wat de progressiegerichte cirkeltechniek doet. De techniek is eenvoudig en doelgericht. Hij moedigt mensen aan om te focussen op bereikte en gewenste progressie. Mensen die de techniek gebruiken zijn vaak verrast over wat ze al bereikt hebben. Dit versterkt hun zelfvertrouwen, trots en hoop. Het is prettig dat mensen een sessie waarbij de progressiegerichte cirkeltechniek is gebruikt, verlaten met een helder beeld van wat ze vervolgens willen bereiken en met ideeën voor stapjes vooruit.

Hoe de cirkeltechniek werkt

De coach tekent twee cirkels op een groot vel papier of een flipovervel, een binnencirkel en een buitencirkel. De binnencirkel gaat over de progressie die al geboekt is; de buitencirkel gaat over de nog te bereiken progressie. Deze cirkels kunnen gebruikt worden via de volgende vier stappen:

  1. Wat is het onderwerp waarvoor de cirkels gebruikt moeten worden? Dat onderwerp wordt opgeschreven en ook op waarom het belangrijk en/of wenselijk is om progressie te boeken met betrekking tot dat onderwerp.
  2. Welke progressie is er al bereikt? Alles wat bereikt is met betrekking tot het onderwerp wordt opgeschreven op kleine post-it briefjes en geplakt in de binnencirkel. Neem rustig je tijd om elke grote stap maar ook elk klein stapje vooruit dat al gezet is op te laten schrijven in positieve termen. Niet is te klein.
  3. Welke verdere progressie is gewenst of nodig? Op de post-it briefjes wordt genoteerd wat verder nodig en of gewenst is om te realiseren. Die stappen voorwaarts worden in positieve en concrete termen beschreven.
  4. Wat is het volgende stapje voorwaarts? De coachee of het teamlid kiest welk post-it briefje hij of zij als eerste van de buitencirkel naar de binnencirkel wil verplaatsen en bedenkt hoe en wanneer hij of zij dat stapje wil zetten.

Variaties in het gebruik van de cirkeltechniek

Het werken met gele briefjes heeft als voordeel dat briefjes fysiek vanuit de buitencirkel naar de binnencirkel kunnen worden verplaatst waardoor het zichtbaar ‘drukker’ wordt in de binnencirkel wat vaak het optimisme en competentiegevoel van de coachee vergroot. Wanneer er verschillende thema’s aan de orde zijn in een sessie dan is het natuurlijk mogelijk om met meerdere cirkels te werken. Een alternatief is om de cirkel op te delen in stukken. Wanneer bijvoorbeeld een management team in een sessie wil praten over financiën, kwaliteit, personeel en commercie dan kan de cirkel in vier stukken worden gedeeld zodat de deelnemers op alle vier de gebieden kunnen aangeven wat er al is bereikt en wat zij verder willen/moeten bereiken.

De veelzijdigheid van de cirkeltechniek

Door haar eenvoud is de techniek flexibel inzetbaar in een verscheidenheid aan contexten, zoals:

  1. Intakegesprekken: de techniek kan gebruikt worden om samen te vatten wat met de opdrachtgever is besproken. In de binnencirkel wordt genoteerd wat er al goed gaat en bereikt is; in de buitencirkel komt te staan wat de opdrachtgever wil dat er na afloop van de coaching beter gaat. Aan het begin van het gesprek met de coachee kan deze cirkel aan hem of haar getoond worden. Coachees zijn vaak verrast door wat er in de binnencirkel staat en reageren vaak positief op het feit dat wat er in de buitencirkel staat uitsluitend in positieve termen geformuleerd is.
  2. Coachingsgesprekken: tijdens coachingsgesprekken kan het handig zijn om de cirkels op een flipover te tekenen en post-it briefjes te gebruiken. In volgende sessies kan de flip opnieuw gebruikt worden waardoor nieuwe progressie zichtbaar wordt.
  3. Teamsessies: Een sterk punt van de techniek is dat teamleden gezamenlijk de cirkels kunnen vullen. Een voordeel hiervan is dat iedereen tegelijkertijd zijn ideeën kwijt kan en betrokken is. Een tweede voordeel is dat de teamcirkels vaak het gevoel van eenheid en gezamenlijkheid versterken.
Wat vind je van dit artikel?
  • Interessant (20)
  • Bruikbaar (12)