De liking gap is een intrigerend en ietwat treurig verschijnsel: we hebben de neiging te denken dat anderen ons minder aardig vinden dan wij hen vinden. De liking gap is in eerder onderzoek aangetoond bij volwassenen maar op welke leeftijd begint hij op te treden?

De liking gap

In het algemeen hebben mensen de neiging onrealistisch positief over zichzelf en hun eigen capaciteiten te denken (zie bijvoorbeeld Alicke, 1985). Een uitzondering hierop betreft hun sociale leven. We hebben de neiging om te denken dat andere mensen een actiever sociaal leven hebben dan wij (Deri et al., 2017) en meer sociale contacten hebben dan wij (Whillans et al., 2017). Onderzoek van Boothby et al. (2018) liet het bestaan van de liking gap zien.
De liking gap betekent dat we na een kort contact met een vreemde geneigd zijn om te denken dat die ander ons minder aardig vindt dan hij of zij ons. Ook bij langer durende relaties is de liking gap aangetoond. Onderzoek van Mastroianni et al. (2020) liet zien dat de liking gap ook optreedt in groepen en teams.

Op welke leeftijd begint de liking gap zich te ontwikkelen?

Recent onderzoek van Wolf et al (2021) keek naar de ontwikkeling van de liking gap bij kinderen. Zij ontdekten dat de liking gap begon op te treden op de leeftijd van 5 jaar en toenam tot de leeftijd van 11 jaar. Op de leeftijd van een jaar of 5 beginnen zij meer vreemden te ontmoeten. Maar dit op zichzelf verklaart niet de liking gap.

Besef van zelfpresentatiemotieven kleurt onze interpretatie van vriendelijkheid

Vanaf een jaar of 5 beginnen kinderen zich zorgen te maken over hoe zij overkomen op anderen en beginnen zij zich langzaam aan te realiseren dat anderen zich ook zorgen maken over hoe zij overkomen. En kort hierna beginnen zij zich ook te realiseren dat anderen zich zorgen maken over hoe zij overkomen.

De cognitieve ontwikkeling van kinderen stelt hen in staat om zich een voorstelling te maken van de zelfpresentatiemotieven van anderen. Met andere woorden: mensen kunnen zich aardig gedragen om goed over te komen.

Voor de leeftijd van 5 interpreteert een kind aardig gedrag simpel: de persoon vindt mij blijkbaar aardig. Vanaf de leeftijd van 5 is de interpretatie van vriendelijk gedrag ingewikkelder: misschien vindt de persoon mij niet echt aardig maar probeert hij of zij slechts goed over te komen.

Reflectie

Het bestaan van de liking gap is te zien als een situatie van onderbenut potentieel die kan leiden tot gemiste kansen. We vinden elkaar wellicht aardiger dan we denken maar doen hier niets mee omdat we het ons niet realiseren. We gaan af op onze eigen interpretatie van hoe aardig de ander ons vindt en komen er nooit achter dat ons beeld misschien te pessimistisch is.

Anonieme gestructureerde feedback

Ik heb geen pasklare oplossing voor het probleem dat door de liking gap ontstaat. Wel heb ik in teams soms eenvoudige oefeningetjes gedaan die wellicht een beetje een tegenwicht kunnen vormen tegen de liking gap.

Door teamleden elkaar anoniem feedback te laten geven, aan de hand van één of enkele gerichte vragen, schakel je de zelfpresentatie-interpretatie uit (het is immers anoniem). De teamleden kunnen dan verrast zijn door de positieve teneur van de feedback.

Maar dit is mogelijk slechts een deeloplossing. Nog steeds kunnen mensen in specifieke interacties te pessimistisch blijven over hoe de ander over hen denkt.