Progressiegericht woordenboek

Rationele compassie

Volgens Paul Bloom: Zorg dragen voor andere mensen en proberen hun situatie te verbeteren zonder zelf hun emoties te voelen. Op deze manier zijn we minder gevoelig voor wij-zij denken, kunnen we beter rekening houden met feiten en cijfers en met toekomstige consequenties van ons handelen. Eén voorbeeld is hier interessant om te bespreken. In de rol van professionele hulpverlener kan empathie belemmerend werken. Een chirurg die tijdens een operatie overstelpt wordt door gevoelens kan belemmerd worden in zijn of haar functioneren. Therapeuten die heftig meevoelen met hun cliënten kunnen hierdoor ook minder effectief worden. Goede therapeuten hebben veel aandacht en zorg voor hun cliënten maar voelen niet alles mee wat hun cliënten voelen. Bloom citeert een cliënt die over haar hulpverlener zei: "Ik wilde naar hem kijken en het tegenovergestelde van mijn angst zien, niet zijn echo." Een dergelijke afstand werkt beter voor de professional en voor de cliënt. Zo is het zelfs mogelijk dat de cliënt in een empathische reflex de rust van de professional overneemt. Op basis van rede-met-compassie kunnen we ook gemotiveerd worden om te werken aan belangrijke, wat abstractere, onderwerpen die niet gemakkelijke onze empathische gevoelens kunnen opwekken. Denk bijvoorbeeld aan het realiseren van de overgang naar schonere brandstoffen, het investeren in beter onderwijs en het versterken van onze democratie.