In onze complexer wordende samenleving speelt de behoefte aan cognitie (Need for Cognition, NFC) een belangrijke rol. NFC is de neiging van mensen om graag na te denken, cognitieve inspanningen te leveren en plezier te halen uit uitdagende denkprocessen. Een nieuw artikel van Aerts et al. (2024) gaat hierover. In deze publicatie verkennen de auteurs hoe NFC zich ontwikkelt tijdens de kindertijd en adolescentie, en welke factoren deze ontwikkeling beïnvloeden. In dit artikel bespreek ik de inzichten en tips uit hun onderzoek.

De ontwikkeling van de behoefte aan cognitie

De auteurs presenteren een ontwikkelingsmodel voor NFC, gebaseerd op de Cognitive Adaptive Trait Theory (CATT). Deze theorie stelt dat persoonlijkheidstrekken zoals NFC niet statisch zijn, maar zich ontwikkelen als adaptieve reacties op omgevingsuitdagingen. Het model identificeert drie kerncomponenten die bijdragen aan de ontwikkeling van NFC:

1. Cognitieve vaardigheden: Het vermogen om complexe informatie te verwerken en problemen op te lossen.
2. Zelfregulatieprocessen: De manier waarop individuen hun motivatie, emoties en gedrag sturen om doelen te bereiken, zoals het vasthouden van aandacht en het omgaan met uitdagingen.
3. Gedragsmatige aanpassing: De neiging om actief cognitieve uitdagingen op te zoeken en vol te houden bij moeilijke taken.

Deze drie elementen versterken elkaar in een positieve feedbackloop. Verbeteringen in één gebied stimuleren vooruitgang in de andere gebieden, wat leidt tot een versterkte ontwikkeling van NFC. Het model benadrukt dat zowel individuele factoren als omgevingsfactoren cruciaal zijn in dit proces.

Ontwikkelingsmodel van de behoefte aan cognitie

Via de onderstaande afbeelding geven de auteurs weer hoe behoefte aan cognitie zich ontwikkelt.

Hoe kunnen we de behoefte aan cognitie van jongeren stimuleren?

Op basis van het model van Aerts et al. zijn er verschillende strategieën die ouders, leraren en andere opvoeders kunnen toepassen om de NFC bij jongeren te bevorderen.

1. Creëer een veilige en ondersteunende leeromgeving

Een veilige leeromgeving is essentieel voor de ontwikkeling van NFC. Sterke, ondersteunende relaties met ouders, leraren en leeftijdsgenoten verminderen angst voor falen en bevorderen nieuwsgierigheid en bereidheid om te leren. Wanneer jongeren zich emotioneel veilig voelen, zijn ze meer geneigd om cognitieve risico’s te nemen en zich in te zetten voor uitdagende taken. Dit sluit aan bij de hechtingstheorie, die benadrukt dat een veilige basis kinderen aanmoedigt om de wereld om hen heen te verkennen.

2. Bied optimale uitdagingen

Het aanbieden van optimaal uitdagende taken—die net boven het huidige vaardigheidsniveau van de leerling liggen—is belangrijk. Activiteiten die te eenvoudig zijn leiden tot verveling, terwijl te moeilijke taken demotiverend kunnen werken. Door jongeren haalbare maar uitdagende taken te geven, vergroten we de kans op succeservaringen. Dit versterkt hun zelfvertrouwen en motiveert hen om ook in de toekomst cognitieve uitdagingen aan te gaan. Differentiatie in de klas, waarbij lesmateriaal wordt aangepast aan individuele leerbehoeften, kan hierbij helpen.

3. Beïnvloed de waardering van cognitieve activiteiten

De manier waarop jongeren cognitieve activiteiten waarderen, speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van NFC. Enkele strategieën om deze waardering te beïnvloeden zijn:

• Waardering van waarde: Bied taken aan die aansluiten bij de interesses van jongeren en benadruk expliciet het nut en de relevantie ervan. Laat hen reflecteren op waarom deze activiteiten belangrijk zijn voor hun persoonlijke groei en toekomst.
• Versterken van zelfeffectiviteit: Geef positieve feedback gericht op de inspanning en het proces, niet alleen op het eindresultaat. Dit verhoogt het geloof van jongeren in hun eigen capaciteiten om uitdagende taken succesvol te volbrengen.
• Vergroten van plezier: Toon enthousiasme en plezier tijdens het aanbieden van cognitieve taken. Het enthousiasme van opvoeders en leraren kan besmettelijk werken en het plezier van jongeren in deze activiteiten vergroten. Aerts et al. benadrukken dat positieve emoties rondom leren de betrokkenheid en motivatie verhogen.

4. Fungeer als rolmodel

Opvoeders en leeftijdsgenoten kunnen als rolmodel dienen door zelf een positieve houding ten opzichte van cognitieve inspanning te tonen. Door actief betrokken te zijn bij cognitief uitdagende activiteiten en dit zichtbaar te maken, inspireren volwassenen en peers jongeren om dezelfde houding aan te nemen. Het openlijk bespreken van eigen leerervaringen, het tonen van veerkracht bij uitdagingen en het delen van enthousiasme voor leren moedigt jongeren aan om door te zetten bij moeilijkheden. Aerts et al. benadrukken dat modelleren een krachtig middel is om NFC te ontwikkelen.

5. Ondersteun succeservaringen

Succeservaringen zijn essentieel voor het opbouwen van zelfvertrouwen en motivatie. Een omgeving die succeservaringen ondersteunt, bevordert de ontwikkeling van NFC. Enkele manieren om dit te bereiken zijn:

• Structuur bieden: Zorg voor duidelijke verwachtingen en stapsgewijze begeleiding bij taken. Dit helpt jongeren om zich te concentreren en vermindert onzekerheid.
• Gedifferentieerde instructie: Pas lesmateriaal en instructiemethoden aan op de individuele behoeften en niveaus van leerlingen. Hierdoor wordt iedereen op zijn of haar eigen niveau uitgedaagd en kan succes ervaren.
• Constructieve feedback: Geef tijdige en specifieke feedback die gericht is op verbetering en groei. Dit helpt jongeren te begrijpen wat ze goed doen en waar ze kunnen groeien, wat hun leerproces verdiept. Aerts et al. wijzen erop dat constructieve feedback het leerproces versterkt en bijdraagt aan positieve zelfregulatie.

Conclusie: investeren in de cognitieve nieuwsgierigheid van jongeren

Het artikel van Aerts et al. biedt waardevolle inzichten in hoe de behoefte aan cognitie zich ontwikkelt en hoe we deze kunnen stimuleren bij jongeren. Door bewust strategieën toe te passen die NFC bevorderen—zoals het creëren van een veilige leeromgeving, het aanbieden van optimale uitdagingen, het beïnvloeden van waarderingen, het fungeren als rolmodel en het ondersteunen van succeservaringen—kunnen opvoeders een significante bijdrage leveren aan de cognitieve en persoonlijke ontwikkeling van jongeren.

Dit bereidt hen niet alleen voor op opleidingssucces, maar ook op een leven lang leren en het effectief navigeren in een steeds complexere wereld. Het is daarom waardevol om actief aandacht te besteden aan de manier waarop we jongeren aanmoedigen om te denken, te vragen en te leren.

Lees ook:

• A Theoretical Framework for the Development of Need for Cognition in Childhood and Adolescence