De kunst van wijsheid is om jezelf voor te bereiden op een toekomst van onvoorstelbare mogelijkheden
Recent zijn er verschillende boeken verschenen die een optimistisch plaatje van de toekomst schetsen. In The Rational Optimist legt Matt Ridley uit dat over het verloop van de geschiedenis veel dingen beter zijn geworden en hij voorspelt dat de toekomst beter zal worden in plaats van rampzalig. In The Better Angels of Our Nature heeft Steven Pinker gedocumenteerd hoe geweld in allerlei vormen over lange periodes is afgenomen en hij voorspelt dat dit proces zich zal voortzetten. En in Abundance beschrijven Peter Diamandis en Steven Kotler technologische ontwikkelingen die nu plaatsvinden en in voorbereiding zijn die het vermogen zullen opleveren om binnen enkele decennia te voorzien in de basale behoeften van alle mensen op de planeet.
Door de hele geschiedenis heen zijn pessimistische en fatalistische voorspellingen over de toekomst van de wereld onjuist gebleken. Zowel de meerderheid van de religieus geïnspireerde doemscenario’s als meer rationeel geïnspireerde voorspellingen van rampspoed hebben de plank consistent misgeslagen. Natuurlijk kunnen specifieke negatieve voorspelling best uitkomen maar vaak blijken ze dat niet te doen. Toch blijven ze opduiken en blijven ze populair. Ik dat dat dit te maken heeft met de onvoorspelbaarheid van bepaalde aspecten van de toekomst. Wanneer we voorspellingen maken hebben we de neiging om te extrapoleren vanuit de huidige problemen, trends en mogelijkheden.
Maar terwijl de toekomst zich ontvouwt zullen onvoorziene doorbraken plaatsvinden en zullen zich nieuwe mogelijkheden aandienen waar niemand aan had gedacht. We kunnen (en zullen naar alle waarschijnlijkheid) radicaal nieuwe en veel effectievere manieren vinden om armoede, honger, misdaad, oorlog en ongelijkheid te bestrijden en om gezondheid, vrede en vrijheid te bevorderen. Veel van deze manieren zullen mogelijk gemaakt worden door nieuwe technologieën; ander door nieuwe manieren van denken. Omdat het verleden consistent heeft laten zien dat problemen kunnen worden opgelost en rampen kunnen worden voorkomen – zelfs wanneer we niet konden voorzien hoe dat mogelijk zou kunnen zijn- lijkt het wijs om ons voor te bereiden op een toekomst van onvoorstelbare mogelijkheden.
2 Comments
Coert,
Op kleinere schaal kunnen psychologische inzichten over ons denken en gedrag al helpen om anders met onze medemensen om te gaan. Bijvoorbeeld wanneer het gaat om uitsluitingsmechanismen, vooroordelen, stereotypen, conflicthantering en ineffectieve interpersoonlijke communicatie. Er is nog veel winst te behalen.
Groet, Caroline
Hoi Caroline, Ik denk het ook wel. Denk jij overigens dat ‘wijsheid’ helemaal gedekt wordt door ‘psychologische inzichten benutten’? Het zou kunnen dat dat zo is. Ik had er nog niet zo expliciet in die termen over nagedacht.