Een belangrijk onderscheid in de psychologie is het onderscheid tussen leerdoelen versus bekwaamheidsdoelen . Bij leerdoelen gaat het om het aanleren van nieuwe kennis en vaardigheden. Bij bekwaamheidsdoelen gaat het om het tonen van je capaciteiten via prestaties. Dit onderscheid is belangrijk voor het onderwijs. Moet je leerlingen leren om vooral leerdoelen te stellen of is het verstandiger om ze bekwaamheidsdoelen te laten stellen? Wat werkt beter?
| Trainingen Progressiegericht Werken |
Verschillen in nadruk
Veel onderwijscontexten leggen veel nadruk op bekwaamheidsdoelen. In dergelijke onderwijscontexten wordt nadruk gelegd op het belang van cijfers, op toetsing, op het concurreren met elkaar en het demonstreren van competentie. Andere onderwijscontexten leggen meer de nadruk het benadrukken van het belang van leren, op het beheersen van stof en op het streven naar verbetering.
Meer positieve effecten van leerdoelen
Grofweg laat onderzoek zien dat bekwaamheidsdoelen in het onderwijs minder goed werken dan leerdoelen. Zo is er bij bekwaamheidsdoelen onder meer sprake van negatieve effecten op het zelfvertrouwen en de intrinsieke motivatie van studenten maar ook van minder goede resultaten.
Bij leerdoelen zijn er positieve effecten op intrinsieke motivatie, op diepgaand leren en op resultaten (zie bijvoorbeeld Meece et al., 2006; Lau & Nie, 2008; Murayama & Elliott, 2009; Nie, 2015). Uit onderzoek van Benita et al. (2014) bleek dat de positieve effecten van leerdoelen trouwens vooral optreden in een autonomie-ondersteunende context (zie ook dit artikel).
Meer over progressiegericht werken
Interessant. Maar ik vraag me toch af hoe leerdoelstellingen rijmen met examens, want examens meten uiteindelijk de prestaties en niet het leerproces. Maar ik weet ook niet wat dan het alternatief voor examens zou zijn.
Hallo Jozef, bedankt voor je vraag. Ja, examens zijn er en je kunt er niet omheen. Ik wil er graag drie opmerkingen over maken:
1) Interessant is om te zien dat wanneer het accent op leerdoelen wordt gelegd ook prestaties, in termen van cijfers, gemiddeld hoger zijn.
2) het onderscheid tussen leerdoelen en prestatiedoelen is interessant maar dit betekent niet dat in mensen dat onderscheid meestal in zuivere vorm terug te vinden is. De meeste mensen hebben zowel leerdoelen en prestatiedoelen. De een legt meer het accent op leerdoelen, de ander meer op prestatiedoelen. Ook kunnen er fluctuaties optreden (soms meer het accent op leerdoelen, soms meer op prestatiedoelen).
3) scholen (en organisaties) kunnen de kracht van leerdoelen meer tot hun recht laten komen indien ze minder de focus leggen op prestaties en meer op leren. Dat er examens moeten worden gehaald is niet vreemd maar hoeveel nadruk er op toetsing, cijfers en concurrentie wordt gelegd is iets anders. In Finse scholen, die het over het algemeen uitstekend doen, wordt er sterke nadruk op leerdoelen en weinig op prestatiedoelen gelegd.
https://progressiegerichtwerken.nl/motivatie-en-toetsing-in-het-onderwijs-wat-werkt-en-wat-niet/