Tijdens een training vroeg iemand zich af of ons model over progressiegericht sturen overeenkomt met het bekende model van Hersey & Blanchard over situationeel leiderschap. Een wel begrijpelijke vraag want op het eerste gezicht zijn er visuele overeenkomsten, zoals het gebruik van een kwadrantenstructuur. Ook lijken de twee assen in beide modellen enigszins aan elkaar verwant. Maar de inhoud en toepassing van de modellen verschillen fundamenteel. In dit artikel leg ik uit hoe beide modellen werken en waar de verschillen liggen.

Situationeel leiderschapsmodel van Hersey & Blanchard

Hersey & Blanchard (1969) presenteerden een model voor situationeel leidinggeven. Zij onderscheidden twee dimensies van leidinggeven: taakgericht (sturend) en mensgericht (ondersteunend). Ze plaatsten deze twee dimensies in een assenstelsel waardoor vier stijlen van leidinggeven ontstonden: sturend, coachend, ondersteunend en delegerend. Volgens Hersey en Blanchard bestond er niet één beste stijl van leidinggeven. Zij gingen ervan uit dat de kundigheid en de motivatie van medewerkers bepaalde welke stijl van leidinggeven het best passend was.

Model Progressiegericht sturen

Progressiegericht sturen richt zich op vier manieren van reageren op een situatie die vraagt om sturen en combineert de volgende dimensies: Uiting geven aan het belang van de kwestie en Uiting geven aan het belang van de relatie. Hieruit ontstaan vier manieren van handelen:

Fundamentele verschillen tussen de modellen

Ondanks de oppervlakkige overeenkomsten verschillende modellen fundamenteel in inhoud en toepassing.

►Hersey & Blanchard richten zich op het aanpassen van leiderschapsgedrag aan de motivatie en competentie van medewerkers. De kwadranten beschrijven dus vier verschillende situaties. In elke van die situaties past een andere aanpak.

►Het model van progressiegericht sturen gaat over slechts één soort situatie: de situatie die vraag om sturen. Dit kan een situatie zijn waarin iemand iets doet wat niet de bedoeling is, of een situatie waarin iemand achterwege laat wat juist wel de bedoeling is. Progressiegericht sturen is een aanpak om verwachtingen aan iemand duidelijk te maken en de redenen voor die verwachtingen. Dit gebeurt op zo’n manier dat de persoon begrijpt wat nodig is om te gaan doen en waarom dat nodig is om te gaan doen. Van de vier aanpakken in de kwadranten is er slecht één effectief. De onderstaande uitwerking laat zien wat de negatieve effecten van de overige drie aanpakken zijn:

Bij Hersey & Blanchard zijn alle stijlen dus afhankelijk van de situatie effectief. In ons model wordt één stijl als effectief gezien: progressiegericht sturen. Een ander verschil ligt in de toepassing van het model: Het situationele model draait om het ontwikkelen van medewerkers, terwijl ons model specifiek gericht is op het bereiken van betekenisvolle progressie.

Conclusie

Hoewel de visuele overeenkomsten uitnodigen tot vergelijking, verschillen de modellen fundamenteel. Het model van Hersey & Blanchard past leiderschapsgedrag aan op basis van medewerkerskenmerken, terwijl ons model draait om het combineren van duidelijke verwachtingen met het ondersteunen van de relatie.