In deze tweede terugblik post reflecteer ik op artikelen die ik in 2024 heb geschreven over leiderschap en organisatie. Hierin staan thema’s centraal zoals leiderschapsstijlen, werkplekcultuur en effectieve communicatie. Deze artikelen laten zien hoe een progressiegerichte aanpak kan bijdragen aan duurzamer leiderschap en sterkere organisatiestructuren.

Leiderschapsstijlen: Van controle naar vertrouwen

Een thema binnen leiderschap was het verschil tussen dominantie en prestige. Het artikel Dominantie vs. prestige in leiderschap: ethiek en risico analyseerde hoe deze twee stijlen verschillende effecten hebben. Dominantie kan tot snelle resultaten leiden, maar prestige-gebaseerd leiderschap blijkt ethisch verantwoorder en duurzamer. Dit type leiderschap stimuleert vertrouwen en samenwerking, wat cruciaal is voor lange termijn succes.

Daarnaast onderzocht Van tekortschietend naar competent leiderschap hoe leidinggevenden door middel van kleine stappen en gerichte feedback kunnen groeien. Progressiegerichte interventies, zoals het stellen van duidelijke doelen en het erkennen van kleine verbeteringen, bleken effectief in het bevorderen van competentie en motivatie bij leidinggevenden zelf.

Het artikel Theorie X in de praktijk: wantrouwende leidinggevende demotiveert medewerkers illustreerde de nadelen van een controlerende leiderschapsstijl. McGregor’s Theorie X toont hoe een gebrek aan vertrouwen en een focus op controle de intrinsieke motivatie van medewerkers ondermijnt. Dit kan leiden tot lagere prestaties en een verminderde betrokkenheid.

Tegelijkertijd liet het artikel Aansluiten tijdens sturen is niet soft maar krachtig en effectief zien hoe sturing die aansluit bij de behoeften van medewerkers niet alleen effectief is, maar ook leidt tot betere samenwerking. Deze aanpak, waarbij begrip en autonomie centraal staan, versterkt de relatie tussen leidinggevende en team.

Werkplekcultuur: Samenwerken aan innovatie en betrokkenheid

Een gezonde werkplekcultuur belichtte ik in het artikel Cultures of growth: de vele voordelen van groeimindsetculturen. Deze culturen bevorderen innovatie, veerkracht en samenwerking binnen organisaties. Het artikel gaf praktische tips voor het creëren van zo’n cultuur, zoals het erkennen van inspanningen en het stimuleren van leren uit fouten.

In Werkplekdemocratie: geen goede redenen om niet te beginnen pleitte ik voor meer inspraak van medewerkers in besluitvormingsprocessen. Dit versterkt niet alleen de betrokkenheid, maar leidt ook tot betere beslissingen. Het betrekken van medewerkers bij keuzes werd verder besproken in Medewerkers wel of niet betrekken bij leiderschapskeuze?, waarin ik stelde dat participatie vertrouwen en acceptatie vergroot.

Het artikel Hoe de bottom line mentaliteit tekortschiet in bedrijven bekritiseerde een eenzijdige focus op winst. Deze mentaliteit kan innovatie en welzijn belemmeren. In plaats daarvan pleitte ik voor een balans tussen zakelijke resultaten en de behoeften van medewerkers.

Communicatie en methoden: Naar meer effectiviteit

Effectieve communicatie was een terugkerend thema. In Het misplaatste vertrouwen in de complimentensandwich legde ik uit hoe deze techniek vaak ineffectief is omdat kritiek hierdoor verwatert en de communicatie als onoprecht kan worden ervaren. Het artikel pleitte voor direct en eerlijk communiceren als effectievere aanpak.

Daarnaast stelde “Wat heb je nodig?” is een overschatte vraag dat deze vraag vaak niet leidt tot nuttige antwoorden. Het artikel gaf alternatieven, zoals specifieke en gerichte vragen die progressie stimuleren.

Het Negatief-Positief Responsmodel (NPR) bood een praktisch framework om negatieve reacties om te zetten in betekenisvolle progressie. Deze methode, bruikbaar in leiderschap, samenwerking en coaching, benadrukt het belang van constructieve gesprekken en het creëren van een veilige omgeving.

Conclusie

De artikelen benadrukten dat leiderschap en organisatie niet alleen draait om het behalen van doelen, maar ook om het creëren van een ondersteunende omgeving. Dit omvat het bevorderen van een groeimindsetcultuur, het versterken van vertrouwen in teams, en eerlijke en duidelijke communicatie, alle elementen van progressiegericht werken.

► In de volgende en laatste terugblik ga ik in op maatschappelijke thema’s en de rol van psychologie hierin.