Wat is effectief leiderschap? Ooit werd de effectieve leider gezien als de onbetwiste, dominante autoriteit, die alles begrijpt en elke beslissing neemt. Maar ons beeld van wat effectief en acceptabel leiderschap is, is door de jaren heen aanzienlijk getransformeerd. Oude opvattingen over leiderschap steunden sterk op dogma’s en intuïties. Maar we kunnen niet langer alleen op onze intuïties leunen als het gaat om het bepalen van leiderschapskwaliteit. Empirisch onderzoek heeft bewezen noodzakelijk te zijn bij het ontdekken van wat echt werkt in leidinggeven. De psychologische wetenschap biedt hierbij onmisbare methoden en levert cruciale inzichten. In dit artikel duik ik dieper in enkele van deze onderzoeken, die illustratief zijn voor hoe de empirische wetenschap onze visie op leiderschap fundamenteel heeft veranderd.

Lees verder »

Hoe hangt wijsheid samen met welbevinden? Dit is een vraag die onderzoekers al een tijd bezighoudt. Tot nu toe waren er echter geen duidelijke antwoorden op deze vraag. Een nieuw onderzoek laat zien hoe de relatie tussen wijsheid en welbevinden in elkaar steekt.

Lees verder »

Onderpresteren op school is een hardnekkig probleem. Welke rol spelen de overtuigingen van leerlingen over de ontwikkelbaarheid van hun eigen capaciteiten hierin? En zijn deze overtuigingen te beïnvloeden? En welke rol kunnen leraren hierin spelen? Nieuw onderzoek geeft antwoorden.

Lees verder »

Mindsets zijn belangrijk in alle facetten van ons leven.

We kennen het begrip mindset vanuit het werk van Carol Dweck. Zij gaf het woord grote bekendheid via haar boek uit 2006. Dweck en haar collega’s deden veel onderzoek naar de effecten van hoe we denken over de ontwikkelbaarheid van intelligentie.

Maar Alia Crum (foto), assistant professor aan Stanford University, komt met een bredere definitie van het begrip mindset. Haar werk laat zien hoe belangrijk onze mindset is over alles wat we tegenkomen in het leven. Mindsets spelen een grote rol in ons functioneren, onze gezondheid en ons welbevinden. Lees verder »

Mindset gaat over meer dan leren en presteren. Een nieuw artikel van Seo, et al. (2020) laat zien hoe de relatie tussen een statische mindset en internaliserende symptomen (zoals depressie) tot stand komt.

Lees verder »

Het functioneren van leerlingen wordt beïnvloed door hun motivatie. Een nieuwe meta-analyse (k=344, N=223209) van Howard et al. (2020) brengt de relatie in kaart, tussen verschillende soorten motivatie zoals die binnen de zelfdeterminatietheorie worden onderscheiden, en verschillende aspecten van functioneren van leerlingen. Hieronder bespreek ik enkele highlights van dit onderzoek.

Lees verder »

In een nieuw artikel presenteren Slemp et al. (2020) de resultaten van een meta-analyse naar de antecedenten en consequenties van gecontroleerde motivatie en autonome motivatie bij leraren. De meta-analyse, waarbij 1117 correlatiecoëfficiënten uit 102 steekproeven werden geanalyseerd, toetste belangrijke voorspellingen van de zelfdeterminatietheorie.

Lees verder »

Een nieuw onderzoek van Nguyen et al. (2020) kijkt naar in hoeverre een gevoel van persoonlijke controle het welzijn van mensen kan beschermen in zware tijden.

Lees verder »

Eén van de nu meest interessante en praktisch bruikbare onderzoeksgebieden binnen de psychologie is dat van de kortdurende psychologische interventies (zie onder andere hier en hier). Een nieuw artikel in Science laat zien hoe een van dit soort interventies, de social belonging interventie, een belangrijke rol kan spelen bij het oplossen van achterstanden van etnische (en andere) minderheidsgroepen.

Lees verder »

Is de behoefte aan nieuwheid en variatie een universele psychologische basisbehoefte? De belangrijkste theorie over motivatie is tegenwoordig de zelfdeterminatietheorie (zie o.a. Ryan & Deci, 2017). Deze onderscheidt drie universele psychologische basisbehoeften. Dit zijn de behoefte aan autonomie, aan competentie en aan verbondenheid. Vervulling van deze basisbehoeften hangt samen met welbevinden en functioneren. Frustratie van deze behoeften heeft allerlei negatieve consequenties. Deze basisbehoeften zijn universeel in de zin dat ze (kort gezegd) van toepassing zijn ongeacht context, cultuur en leeftijd. Enkele jaren geleden werd geopperd dat de behoefte aan noviteit (nieuwheid/variatie) ook een universele psychologische basisbehoefte zou kunnen zijn (zie o.a. van González-Cutre et al., (2016). Nu is er nieuw onderzoek (Bagheri & Milyavskaya, 2019) dat wat extra aanwijzingen biedt dat de behoefte aan nieuwheid/variatie inderdaad weleens een basisbehoefte zou kunnen zijn.

Lees verder »

Wat zijn de verschillen en overeenkomsten tussen de Piramide van Maslow en de psychologische basisbehoeften uit de zelfdeterminatietheorie?

Lees verder »

Het nemen van afstand  na een stressvolle gebeurtenis kan helpen om je beter te voelen en om betekenis te zien in de gebeurtenis. Het ervaren van betekenis in je leven (meaning in life) hangt samen met het positieve ervaringen zoals welbevinden, fysieke gezondheid, proactieve coping en een lager risico op suïcidaliteit. Betekenis kan algemeen (betrekking hebben op je hele leven en hoe je denkt over de wereld) of situationeel (betrekking hebbend op specifieke situaties, zoals stressvolle gebeurtenissen) zijn. Onderzoek heeft laten zien dat de techniek van zelfdistantiëring kan helpen om betekenis te vinden in stressvolle gebeurtenissen. Door van een afstand te kijken naar de situatie wordt het gemakkelijker om je minder te laten overweldigen door de emotionerende details van de situatie. Dit helpt je om je meer te richten op de essentiële kenmerken van de situatie en daardoor om de situationele betekenis van de situatie te kunnen zien.

Lees verder »

Er wordt vaak beweerd dat je dingen moet opofferen om iets te bereiken. En dat klinkt ook logisch. Maar om wat voor opofferingen gaat het dan en om wat voor doelen? Welke prijs betaal je mogelijk voor je opofferingen? Deze vragen onderzochten Holding et al. (2019). Ze probeerden er in een onderzoek bij studenten achter te komen wat de effecten van verschillende soorten opoffering waren op hun welbevinden en bereikte progressie. Ook probeerden ze erachter te komen wat de redenen van studenten waren om opofferingen te doen. De resultaten die ze vonden zijn interessant en bruikbaar.

Lees verder »

Een nieuwe meta-analyse naar de effectiviteit van positieve-psychologie-interventies komt tot minder positieve resultaten dan eerdere meta-analyses.

Lees verder »

Wat voor type doelen we nastreven heeft invloed op hoe we denken over wilskracht. En dat heeft op zijn beurt weer invloed op hoe lang we volhouden, hoe goed we ons voelen en hoeveel progressie we boeken.

Lees verder »