Intrinsieke motivatie is de motivatie die voelen voor het doen van activiteiten die we leuk of interessant vinden. Veel onderzoek heeft laten zien dat intrinsieke motivatie bij ieder mens, ongeacht cultuur en leeftijd, aanwezig is en een belangrijke bron van volharding, groei en geluk is (lees meer hier, hier en hier). De mate waarin intrinsieke motivatie tot uiting komt, is afhankelijk van de mate waarin de psychologische basisbehoeften wordt voldaan (vooral aan autonomie en competentie maar mogelijk aan verbondenheid). 

Lees verder »

De meeste mensen besteden veel energie en tijd aan werk. Als werk mensen motiveert en ook weer energie oplevert kan het bijdragen aan tevredenheid over je leven en aan geluk. Maar als werk een voortdurende bron van stress is, kan dit er leiden dat de ons slecht voelen, dat we lichamelijke klachten krijgen, uitgeput raken en ziek worden of ontslag nemen. Nu er in de afgelopen vijftig jaar een verschuiving heeft plaatsgevonden van fysiek werk naar kenniswerk zijn ook de belangrijkste bronnen van overbelasting anders geworden. Vroeger waren dat vooral fysieke bronnen, nu zijn het steeds meer psychologische bronnen geworden. 

Lees verder »

In vroegere tijden werd de vraag hoe mensen hun hun leven betekenisvol konden invullen eenvoudigweg beantwoord door te verwijzen naar de bijbel (of een ander religieus boek, afhankelijk van de tijd en plek in de wereld waar men geboren was). Religieus dogma is voor een groeiend aantal mensen geen bevredigend antwoord meer op de vraag wat een betekenisvol leven inhoudt. Tegenwoordig hoor je steeds vaker zeggen dat er geen vastliggende zin van het leven is maar dat je zelf de zin (/betekenis) in je leven moet ontdekken of scheppen. Dit roep twee vragen op: hoe belangrijk is het überhaupt om het gevoel hebben dat je leven zin/betekenis heeft, en – als het belangrijk is – hoe kun je dan betekenis vinden of scheppen in je leven?

Lees verder »

Onderzoek heeft laten zien dat er een correlatie bestaat tussen hoe tevreden mensen zijn met hun werk en hoe tevreden zij zijn met hun leven. Er zijn echter meerdere onduidelijkheden over de relatie tussen werktevredenheid en levenstevredenheid. In de eerste plaats is niet bekend of dit vooral een fenomeen is dat optreedt in de Westerse wereld; het meeste onderzoek heeft daar namelijk plaatsgevonden. In de tweede plaats is niet bekend of er een causale relatie is tussen werktevredenheid en levenstevredenheid omdat het meestal onderzoek correlationeel van aard is. In de derde plaats is er geen duidelijke verklaring voor de relatie tussen werktevredenheid en levenstevredenheid. Een nieuw onderzoek geeft meer duidelijkheid over alle drie deze vragen. 

Lees verder »

Hoe kun je mensen effectief feedback geven? Werkt positief geformuleerde feedback beter of juist negatief geformuleerde feedback? En helpt het om een beetje streng te zijn en ze onder druk te zetten of kan dit juist averechts werken? Een nieuw onderzoek probeert precies deze vragen te beantwoorden.

We krijgen regelmatig vragen over wat de termen intrinsiek en extrinsiek nu precies betekenen. Hieronder leg ik deze termen, centrale begrippen in de zelfdeterminatietheorie (ZDT), nader uit. Hierbij leg ik eerst het verschil tussen intrinsieke en extrinsieke motivatie uit en vervolgens het verschil tussen intrinsieke en extrinsieke doelen.

In het dagelijkse leven gebruiken we het woord ‘behoefte’ heel breed. Het woord kan verwijzen naar alles waar we op een bepaald moment naar kunnen verlangen, waar we een voorkeur voor hebben of wat we (denken) nodig (te) hebben. Binnen de psychologie, met name binnen de zelfdeterminatietheorie (ZDT), heeft het woord behoefte (need) een veel specifiekere betekenis. Binnen ZDT wordt gesproken van de universele basisbehoeften aan autonomie, competentie en verbondenheid. Met het woord ‘behoefte’ wordt binnen ZDT verwezen naar iets dat een voorwaarde is voor goed en gezond functioneren.

De zelfdeterminatietheorie onderscheidt drie psychologische basisbehoeften, de behoefte aan autonomie, competentie en verbondenheid. De vervulling van die behoeften is noodzakelijk voor mensen om zich goed te voelen en goed te functioneren. De behoefte aan autonomie heeft betrekking op de beleving dat je zelf kunt kiezen wat je doet en erachter staat wat je doet. De behoefte aan competentie heeft betrekking op de beleving dat je gedrag effectief en dat je in staat bent om gewenste resultaten te bereiken. De behoefte aan verbondenheid heeft betrekking op de beleving van een wederzijdse connectie met en zorg voor belangrijke andere personen. Recent onderzoek van González-Cutre et al. (2016) lijkt te wijzen op het bestaan van een vierde psychologische basisbehoefte: de behoefte aan noviteit (nieuwheid), de behoefte om voortdurend nieuwe dingen te blijven ervaren die afwijken van de dagelijkse routine.Lees verder »

In dit artikel beschreef ik onderzoek dat laat zien dat het kiezen van leerdoelen intrinsieke motivatie vergroot. Op basis daarvan concludeerde ik dat het verstandig is, als docenten en ouders, om het kiezen van leerdoelen (vs prestatiedoelen) te stimuleren. Een nieuw onderzoek van Duchesne et al. (2016) suggereert een effectieve manier om dat te doen. Die manier is: het creëren van omstandigheden waarin de psychologische basisbehoeften (aan autonomie, competentie en verbondenheid) van leerlingen worden bevredigd.

Lees verder »

Wellicht moeten we nieuwe dingen blijven ervaren om goed te kunnen blijven functioneren en ons goed te blijven voelen. De zelfdeterminatietheorie heeft drie psychologische basisbehoeften geïdentificeerd (de behoefte aan autonomie, competentie en verbondenheid) die vervuld moeten worden voor optimaal functioneren. In een artikel van González-Cutre et al. (2016) wordt voorlopig bewijs gepresenteerd voor de mogelijkheid dat behoefte aan noviteit (/nieuwigheid) ook een psychologische basisbehoefte is die bijdraagt aan optimaal functioneren. In twee onderzoeken vulden deelnemers een nieuwe schaal in om de behoefte aan noviteit te meten, de Novelty Need Satisfaction Scale (NNSS). Daarnaast vulden zij vragenlijsten in om psychologische basisbehoeften, regulatiestijlen en psychologisch welbevinden te meten. Lees verder »

Een nieuw onderzoek laat zien dat prosociaal gedrag, gedrag dat gericht is op het welzijn van anderen, je welbevinden en energie ten goede komt zelfs als je geen contact hebt met de begunstigde. Eerder onderzoek had al laten zien dat prosociaal gedrag leidt tot meer welbevinden maar bij die onderzoek was er wel sprake van contact tussen de begunstiger en begunstigde. In die onderzoeken kon niet worden uitgesloten dat het toegenomen welbevinden veroorzaakt was door een toegenomen sociale verbondenheid met de begunstigde.

De rol van psychologische behoeftebevrediging en de gevolgen voor de werkprestatie
Ilona van Beek, Ilse Kranenburg, Gaby Reijseger, Toon Taris & Wilmar Schaufeli*

Op basis van Deci en Ryan’s Zelf-Determinatie Theorie zijn in het huidige onderzoek de mogelijke antecedenten van bevlogenheid en werkverslaving onderzocht. Daarnaast zijn van deze twee typen hard werken de relaties met diverse indicatoren van werkprestatie onderzocht (in-rol en extra-rol gedrag, contraproductief gedrag en verloopintentie). In totaal hebben 275 Nederlandse zorgmedewerkers een online vragenlijst ingevuld. Analyse van een lineair structuurmodel toonde aan dat bevrediging van de behoeften aan autonomie en relationele verbondenheid gepaard gaat met bevlogenheid, en dat het uitblijven van bevrediging van de behoeften aan autonomie en competentie gepaard gaat met werkverslaving. Bovendien hangen de twee typen hard werken positief samen met extra-rol gedrag en hangt bevlogenheid negatief samen met verloopintentie. Verder lieten de analyses zien dat bevrediging van de psychologische basisbehoeften gepaard gaat met verschillende aspecten van werkprestatie. Het huidige onderzoek biedt handvatten voor de praktijk om bevlogenheid te stimuleren en werkverslaving tegen te gaan en om prestaties te optimaliseren.

Nieuw onderzoek maakt begrijpelijk hoe mensen in afzondering kunnen werken aan zeer hoge doelen en zich daar ook nog goed bij kunnen voelen. 

De stijl van opvoeden van ouders beïnvloedt hoe autonoom en verbonden hun kinderen zich voelen.

De zelfdeterminatietheorie laat zien dat ieder mensen gedurende zijn of haar hele leven een behoefte heeft aan autonomie, competentie en verbondenheid. Grofweg is het zo dat naarmate deze behoeften beter worden vervuld, mensen beter functioneren en zich beter en gezonder voelen. Eerder onderzoek heeft laten zien dat de mate waarin ouders in de opvoeding van hun kinderen de vervulling van deze behoeften ondersteunen samenhangt met de mate waarin kinderen, ook op latere leeftijd goed en aangepast functioneren. Een autonomie-ondersteunende stijl van leidinggeven werkt dus goed (lees meer). Omgekeerd is het ook zo, dat wanneer ouders autoritair opvoeden en een controlerende stijl gebruiken, dit de ontwikkeling van kinderen kan belemmeren. Voorbeelden van zo’n belemmerende opvoedstijl zijn: autoritair taalgebruik, nadruk op straf èn beloning, gebruik van dreigementen, weerhouden van aandacht en liefde als het kind zich niet gedraagt zoals de ouder wil en het opwekken van schuldgevoel als het kind zich slecht gedraagt in de ogen van de ouder. 

Lees verder »

Een van de belangrijkste theoretische pijlers onder de progressiegerichte aanpak is de zelfdeterminatietheorie (ZDT). De bevindingen uit zelfdeterminatietheorie zijn praktisch goed bruikbaar in veel contexten zoals in de opvoeding, de schoolcontext, werk en leidinggeven en coachen en counseling. Veel mensen (zeker lezers van deze site) hebben al gehoord over de psychologische basisbehoeften aan autonomie, competentie en verbondenheid, maar de zelfdeterminatietheorie omvat meer interessants. We merken vaak dat onze klanten en cursisten geïnteresseerd zijn om meer te leren over zelfdeterminatietheorie. Daarom geef ik hier wat meer uitleg. Daarbij baseer ik me vooral op het werk van Ed Deci en Richard Ryan en de website www.selfdeterminationtheory.org. Zelfdeterminatietheorie richt zich op 6 hoofdonderwerpen. Deze worden hieronder kort besproken.

Lees verder »