De groeimindset is een bekend concept: het geloof dat je capaciteiten kunt ontwikkelen door inspanning en leren. Het klassieke mindset-betekenissysteem laat zien dat een groeimindset samenhangt met leerdoelen, een positieve kijk op inspanning en gedrag zoals doorzetten en hulp zoeken bij tegenslag. Toch bleef het in de praktijk en in veel onderzoek vaak onduidelijk hoe een groeimindset zich precies vertaalt in concrete acties die leiden tot meetbare progressie in leren of presteren. In een nieuwe publicatie richten onderzoekers Mendoza en Yan (2025) zich op het verder specificeren, operationaliseren en valideren van de gedragsmatige kant van de groeimindset.

Het Integrated Growth Systems Framework (IGSF)

Mendoza en Yan introduceren het Integrated Growth Systems Framework (IGSF). Dit model integreert bestaande kennis en brengt gedetailleerder in kaart hoe een groeimindset zich manifesteert in specifiek, op inspanning gericht gedrag – wat zij groeigedrag of groeipraktijken noemen – en hoe dit gedrag vervolgens de resultaten beïnvloedt. Het IGSF plaatst dit in een bredere context:

1. Context (distaal effect): Factoren zoals de leer- of werkomgeving, sociale invloeden (collega’s, leidinggevenden), culturele normen.
2. Overtuiging (intermediair effect): De groeimindset zelf, maar ook gerelateerde zaken zoals leerdoelen (gericht zijn op begrijpen en beter worden, niet alleen op presteren) en een positieve houding tegenover inspanning.
3. Gedrag (direct effect): De concrete groeipraktijken. Denk aan: plannen, effectieve strategieën gebruiken (zelfregulatie), bewust uitdagingen opzoeken, proactief omgaan met moeilijkheden (coping), reflecteren op eigen aanpak (metacognitie), en doorzetten. Dit zijn de acties die de brug vormen.
4. Resultaat: De uiteindelijke progressie in leren, presteren of ontwikkeling.

Het model benadrukt: de overtuiging is belangrijk, maar de acties die eruit voortkomen zijn cruciaal voor progressie.

Het meten van groeigedrag

Om dit groeigedrag te meten, ontwikkelden de onderzoekers de Growth Practices Scale (GPS), een vragenlijst die voortkwam uit hun model, literatuurstudie en input van studenten. Uit onderzoek bleek de GPS een betrouwbaar en valide instrument. Belangrijke bevindingen:

• De schaal meet succesvol twee te onderscheiden soorten groeigedrag: proactief en reflectief.
• De scores op de GPS (het gemeten gedrag) voorspelden studieresultaten bovenop de groeimindset-overtuiging zelf. Dit onderstreept dat het meten van gedrag toegevoegde waarde heeft.
• De onderzoeksopzet (correlationeel/longitudinaal) laat samenhang zien, maar staat geen harde uitspraken over oorzaak en gevolg toe.

Onderscheid: proactief vs. reflectief groeigedrag

De kern van het meetbare groeigedrag bestaat uit twee componenten:

• Proactief groeigedrag: Dit zijn de acties die je onderneemt om leren of ontwikkeling te starten en te sturen, vaak voorafgaand aan of tijdens een taak. Het is het nemen van initiatief:

  • Actief kansen zoeken om te leren of verbeteren (bv. een relevante workshop volgen).
  • Specifieke leerdoelen stellen (bv. “Ik wil deze maand mijn presentatievaardigheden verbeteren”).
  • Plannen en voorbereiden (bv. een nieuw project gestructureerd aanpakken).
  • Bewust kiezen voor uitdagende taken (bv. vrijwillig een complexere taak op je nemen).
  • Bewust extra inspanning leveren.

• Reflectief groeigedrag: Dit zijn de strategieën die je inzet als reactie op uitdagingen, fouten of tegenslag. Het gaat om aanpassen en leren tijdens of na de ervaring:

  • Actief feedback vragen na een moeilijk moment (bv. “Wat kan ik de volgende keer anders doen?”).
  • Reflecteren op fouten om de aanpak bij te sturen (bv. analyseren waarom een deadline niet gehaald werd).
  • Tegenslag anders bekijken (reframing) – het zien als een leermoment in plaats van enkel falen.
  • Waardering hebben voor de geleverde inspanning, los van het directe resultaat.
  • Alternatieve strategieën proberen en doorzetten wanneer het moeilijk wordt.

Deze twee werken samen: proactief gedrag leidt vaak tot uitdagingen, die vervolgens reflectief gedrag vereisen om ervan te leren en vooruit te komen.

Een breder perspectief

Dit onderscheid is niet alleen relevant voor studenten, maar overal waar leren en ontwikkelen plaatsvindt:

• Werk: Medewerkers tonen proactief gedrag door nieuwe projecten te initiëren of scholing te zoeken. Ze tonen reflectief gedrag door te leren van mislukte projecten, feedback te verwerken, of hun aanpak aan te passen na kritiek.
• Sport: Een sporter die extra traint op een zwak punt (proactief) en na een verloren wedstrijd de tactiek analyseert en aanpast (reflectief).
• Persoonlijke ontwikkeling: Iemand die een online cursus start (proactief) en bij vastlopen hulp zoekt op een forum of de stof anders benadert (reflectief).

► Het werk van Mendoza & Yan (2025) helpt ons de brug tussen groeimindset en progressie concreter te maken. Het gaat niet alleen om de overtuiging, maar vooral om het doen: het proactieve en reflectieve groeigedrag.

Wat betekent dit voor de praktijk?

1. Focus op gedrag, niet alleen mindset: Vraag niet alleen óf iemand gelooft te kunnen groeien, maar vooral: wat doe je om die groei te realiseren? Benoem het belang van concrete acties.
2. Ontwikkel beide soorten gedrag: Stimuleer en ondersteun zowel proactieve initiatieven als reflectieve reacties op uitdagingen. Help mensen specifieke strategieën te vinden die bij hen passen.
3. Maak het bespreekbaar: Gebruik het onderscheid als een praktisch handvat:
   • “Welke proactieve stap zet jij deze week om aan je ontwikkeldoel te werken?”
   • “Hoe ben je reflectief omgegaan met die lastige situatie van vorige week? Wat heb je ervan geleerd?”
   • “Op welk vlak (proactief of reflectief groeigedrag) zou je jezelf verder willen ontwikkelen?”

Door expliciet aandacht te besteden aan zowel proactief als reflectief groeigedrag, kunnen we mensen effectiever ondersteunen in het realiseren van hun potentieel en het boeken van daadwerkelijke progressie.

Lees ook:

• Mendoza, N. B., & Yan, Z. (2025). From beliefs to behaviors: Conceptualizing and assessing students’ practices that reflect a growth mindset. https://doi.org/10.1007/s11218-025-10032-w
• Bereik meer met leerdoelen
• Reflectie en zelfreflectie: belangrijk onderdeel van de leerzone