Sherry Jueyu Wu en Elizabeth Levy Paluck (2025) onderzochten of het betrekken van werknemers bij groepsgesprekken hun productiviteit en werktevredenheid kan verhogen. Hun onderzoek, uitgevoerd in een Chinese textielfabriek, biedt inzicht in de effecten van participatieve vergaderingen in een context waar hiërarchie de norm is.

Participatieve vergaderingen in een hiërarchische omgeving

Het onderzoek richtte zich op de vraag of het verhogen van participatie in overleggen op de werkvloer een positief effect heeft op de productiviteit van werknemers. Participatie werd gedefinieerd als een proces waarin werknemers de kans krijgen om hun ideeën en doelen te delen in een open discussie, terwijl supervisors vooral luisteren. Dit staat in contrast met traditionele hiërarchische vergaderingen, waar supervisors doorgaans de leiding nemen en werknemers vooral luisteren.

Onderzoeksopzet: een veldexperiment in een textielfabriek

Het onderzoek werd uitgevoerd in een grote textielfabriek in China, waar 65 groepen (1752 werknemers) werden gevolgd. De groepen werden willekeurig verdeeld in twee condities: een experimentele groep en een controlegroep. In de experimentele groep vonden wekelijks gedurende zes weken participatieve vergaderingen plaats van 20 minuten, waarin werknemers werden aangemoedigd om hun ideeën en persoonlijke doelen te delen. Supervisors namen hierbij een ondersteunende rol aan en luisterden vooral. In de controlegroep bleven de traditionele hiërarchische vergaderingen gehandhaafd, waarbij supervisors de vergaderingen leidden en werknemers vooral luisterden.

De onderzoekers maten de productiviteit van de werknemers aan de hand van hun stukloon, dat direct gerelateerd is aan hun output. Daarnaast werden werknemers na afloop van het experiment bevraagd over hun werktevredenheid, gevoel van controle en andere werkgerelateerde attitudes.

Belangrijkste bevindingen: productiviteit en retentie stijgen

De resultaten toonden aan dat werknemers in de experimentele groep een significante stijging in productiviteit lieten zien. Gemiddeld verdienden deze werknemers 10,6% meer dan hun collega’s in de controlegroep tijdens de zes weken durende interventie. Bovendien bleef dit effect negen weken na afloop van het experiment bestaan, wat suggereert dat de voordelen van participatieve vergaderingen langdurig kunnen zijn.

Naast de toename in productiviteit, bleek ook dat werknemers in de experimentele groep minder vaak hun baan opzegden. De retentieratio in de experimentele groep was 85%, vergeleken met 77% in de controlegroep. Dit wijst erop dat participatieve vergaderingen niet alleen de productiviteit verhogen, maar ook bijdragen aan een hogere werknemerstevredenheid en loyaliteit.

Meer gevoel van controle en tevredenheid

Uit de vragenlijsten bleek verder dat werknemers in de experimentele groep een sterker gevoel van controle over hun werk ervoeren en meer tevreden waren met hun baan. Ze gaven aan zich meer gewaardeerd te voelen door de fabriek en voelden zich minder eenzaam in hun werkomgeving.

De toename in productiviteit bleef behouden tot negen weken nadat de interventie was gestopt, wat wijst op een blijvend positief effect van kortdurende participatieve bijeenkomsten.

Mechanismen achter de effecten: de rol van spreektijd en supervisorondersteuning

Een interessant aspect van het onderzoek was de analyse van de mechanismen die ten grondslag liggen aan de gevonden effecten. Uit observaties bleek dat de hoeveelheid tijd die werknemers besteedden aan het uiten van hun mening tijdens de vergaderingen, positief correleerde met de productiviteit van de groep. Een toename van 25% in spreektijd over productiegerelateerde onderwerpen ging gepaard met een wekelijkse stijging van $58 in groepsproductiviteit. Zelfs het bespreken van niet-productiegerelateerde onderwerpen, zoals de kwaliteit van het eten in de kantine, had een positief effect op de productiviteit.

De resultaten suggereren dat niet zozeer extra informatie-uitwisseling of gezamenlijke doelen, maar vooral de mogelijkheid om actief hun stem te laten horen de productiviteit en betrokkenheid van werknemers vergrootte.

Daarnaast speelde de rol van de supervisor een belangrijke rol. Wanneer supervisors werknemers aanmoedigden om hun mening te uiten, ging dit gepaard met een hogere productiviteit. Omgekeerd ging het onderbreken of afkeuren van werknemers door supervisors samen met een lagere productiviteit. Dit onderstreept het belang van een ondersteunende rol van supervisors in participatieve processen.

Conclusie: participatie als krachtig instrument

Het onderzoek van Wu en Paluck (2025) laat zien dat zelfs korte, wekelijkse participatieve vergaderingen een aanzienlijk positief effect kunnen hebben op zowel de productiviteit als de retentie van werknemers, zelfs in een sterk hiërarchische werkomgeving. De bevindingen benadrukken het belang van het geven van een stem aan werknemers, niet alleen voor hun individuele welzijn, maar ook voor de algehele prestaties van de organisatie. Bovendien tonen de resultaten aan dat de manier waarop supervisors omgaan met participatie een cruciale rol speelt in het succes van dergelijke interventies.

Reflectievraag

Hoe zou participatief vergaderen de betrokkenheid en productiviteit in jouw team kunnen bevorderen?

Lees ook:

• Having a voice in your group: Increasing productivity through group participation
• Medewerkers wel of niet betrekken bij leiderschapskeuze?
• Werkplekdemocratie: geen goede redenen om niet te beginnen
• Van weerstand naar draagvlak via de cirkeltechniek