Naar aanleiding van mijn artikel De do’s en don’ts van autonomie-ondersteuning stuurde een hogeschooldocent me enige tijd geleden enkele interessante vragen. Hieronder noem ik die vragen en beantwoord ik ze beknopt.

Lees verder »

We moeten als mensen niet alleen voortdurend effectief proberen om te gaan met verwachtingen en druk van buitenaf. We staan ook voor de uitdaging om effectief om te gaan met onze eigen emoties, impulsen en neigingen. Mensen kunnen heel verschillende emoties ervaren in bepaalde situaties en hun emoties ook in een heel verschillende intensiteit ervaren. De zelfdeterminatietheorie (ZDT) onderscheidt drie soorten van omgaan met emoties. In een nieuw artikel beschrijven Roth, Vansteenkiste & Ryan (2019) wat deze inhouden en wat de verschillende effecten van deze drie manieren van emotieregulatie zijn.

Lees verder »

Een nieuwe studie (Boncquet et al., 2023) onderzocht de invloed van mindset en motivatie op leerprestaties van brugklasleerlingen (N=3415). Deze studie richtte zich op de kwaliteit van motivatie volgens de zelfdeterminatietheorie en de mindset over intelligentie volgens het framework van Carol Dweck. Het doel was om de impact op leeruitkomsten zoals betrokkenheid, leerstrategieën en prestaties te onthullen.

Lees verder »

De zelfdeterminatietheorie (ZDT) werd ontwikkeld door Edward Deci en Richard Ryan. Zij behoren nu tot de meest geciteerde psychologen ter wereld. ZDT is de best onderzochte en meest invloedrijke motivatietheorie van dit moment. We bespreken de waarde van de ZDT voor het onderwijs waarbij we laten zien hoe belangrijk autonomie-ondersteuning en structuur zijn voor een goede motivatie.

Lees verder »

Edward Deci, grondlegger van de zelfdeterminatietheorie, benadrukt het belang van autonome motivatie en autonomie-ondersteuning. In een TED-presentatie legt Deci uit dat autonoom gemotiveerd zijn je prestaties verbetert, vooral bij ‘heuristische activiteiten’. Als we Deci’s video tonen in trainingen, krijgen we soms de vraag: Wat zijn heuristische activiteiten? Laten we dat eens nader bekijken.

Lees verder »

Door autonomie-ondersteuning aan anderen te geven kun je hen goed helpen. Maar wat doe je als je eigen motivatie niet zo autonoom is?

Gisteren gaven verzorgden wij een kennismakingsworkshop progressiegericht leidinggeven voor ongeveer 25 directeuren en leidinggevenden van een scholengemeenschap. Eén van de onderwerpen die aan de orde kwamen was autonomie-ondersteuning. Zoals je als lezer van de site wellicht weet, onderscheidt de zelfdeterminatietheorie autonome motivatie van gecontroleerde motivatie. Voor nieuwe lezers volgt hier een korte samenvatting.

In de huidige tijd is het belangrijk dat medewerkers tevreden zijn over hun werk en zich betrokken voelen bij hun organisatie. Wanneer dit namelijk het geval is, voelen ze zich beter en functioneren ze beter. Ook hebben ze dan sterker de neiging om bij de organisatie te blijven werken. Het is dus een belangrijke vraag hoe we deze positieve effecten op medewerkers kunnen bereiken. Güntert (2015) deed een onderzoek, gebaseerd op de zelfdeterminatietheorie en vond enkele interessante resultaten.

Lees verder »

In twee Chinese overheidsscholen werden enkele centrale ideeën en bevindingen van de zelfdeterminatietheorie getoetst (Nie et al., 2017). Specifiek werd onderzocht wat de effecten van beleefde autonomie-ondersteuning door leidinggevenden waren op de motivatie van de medewerkers (266 docenten) en op enkele belangrijke outputcriteria (tevredenheid over de eigen baan, werkstress en symptomen van zieke). De verwachtingen waren, op grond van eerder onderzoek, dat beleefde autonomie-ondersteuning (1) zou samenhangen met meer autonome motivatie (versus gecontroleerde motivatie) en (2) met meer werktevredenheid, minder stress en minder ziektesymptomen. De onderstaande figuur vat de bevindingen van dit onderzoek samen: Lees verder »

Wat is effectief leiderschap? Ooit werd de effectieve leider gezien als de onbetwiste, dominante autoriteit, die alles begrijpt en elke beslissing neemt. Maar ons beeld van wat effectief en acceptabel leiderschap is, is door de jaren heen aanzienlijk getransformeerd. Oude opvattingen over leiderschap steunden sterk op dogma’s en intuïties. Maar we kunnen niet langer alleen op onze intuïties leunen als het gaat om het bepalen van leiderschapskwaliteit. Empirisch onderzoek heeft bewezen noodzakelijk te zijn bij het ontdekken van wat echt werkt in leidinggeven. De psychologische wetenschap biedt hierbij onmisbare methoden en levert cruciale inzichten. In dit artikel duik ik dieper in enkele van deze onderzoeken, die illustratief zijn voor hoe de empirische wetenschap onze visie op leiderschap fundamenteel heeft veranderd.

Lees verder »

In een nieuw artikel presenteren Slemp et al. (2020) de resultaten van een meta-analyse naar de antecedenten en consequenties van gecontroleerde motivatie en autonome motivatie bij leraren. De meta-analyse, waarbij 1117 correlatiecoëfficiënten uit 102 steekproeven werden geanalyseerd, toetste belangrijke voorspellingen van de zelfdeterminatietheorie.

Lees verder »

Werk kan soms belastend zijn in de zin dat het veel zelfbeheersing en wilskracht vraagt. Het is niet verbazend dat dit werk heel vermoeiend kan zijn en dat je op een gegeven moment het gevoel kan krijgen dat het je niet meer goed lukt om beheerst en wilskrachtig te zijn. Roy Baumeister en zijn collega’s (1998) verklaarden dit aan de hand van het concept ego-uitputting (ego-depletion). Ze gingen er vanuit dat zelfbeheersing en wilskracht een beroep doet op een beperkte voorraad mentale energie. Als die energie uitgeput raakt dan wordt het vermogen om jezelf te beheersen volgens deze onderzoekers minder sterk. Volgens de onderzoekers leidt dit er toe dat je in die omstandigheden niet alleen minder in staat bent om zelfbeheersing voor de betreffende taak op te brengen maar ook voor andere dingen (zoals weerstand bieden aan een ongezonde snack).  Verschillende onderzoekers hebben manieren beschreven die het effect van ego-uitputting verminderen of tegengaan. Voorbeelden hiervan zijn: het opwekken van een positieve stemming, goed rusten en slapen, oefenen van zelfregulatie, het gebruiken van de techniek van implementatie-intenties en het visualiseren van een energie-opwekkende significante andere persoon. Ook is gesuggereerd (hoewel hier tegenstrijdige onderzoeksbevindingen over lijken te zijn) dat het eten van wat suiker het effect van ego-uitputting tijdelijk kan teniet doen.

Er blijkt echter nogal wat af te dingen op het ego-uitputtingmodel.

Lees verder »

Er wordt vaak beweerd dat je dingen moet opofferen om iets te bereiken. En dat klinkt ook logisch. Maar om wat voor opofferingen gaat het dan en om wat voor doelen? Welke prijs betaal je mogelijk voor je opofferingen? Deze vragen onderzochten Holding et al. (2019). Ze probeerden er in een onderzoek bij studenten achter te komen wat de effecten van verschillende soorten opoffering waren op hun welbevinden en bereikte progressie. Ook probeerden ze erachter te komen wat de redenen van studenten waren om opofferingen te doen. De resultaten die ze vonden zijn interessant en bruikbaar.

Lees verder »

Een van de vele terreinen waarvoor de zelfdeterminatietheorie (ZDT) relevant is, is leidinggeven (zie bijvoorbeeld hier). ZDT stelt dat een autonomie-ondersteunende manier van leidinggeven allerlei voordelen heeft, zoals een betere motivatie van medewerkers, meer welbevinden bij medewerkers en beter functioneren door medewerkers. Diverse onderzoeken hebben in het verleden al een samenhang laten zien tussen autonomie-ondersteunend leidinggeven en dit soort positieve uitkomsten. Een nieuwe meta-analyse (Slemp et al, 2018, k=83, N=32.870) geeft een gestructureerd overzicht van de correlaties tussen autonomie-ondersteunend leidinggeven en allerlei positieve uitkomsten bij medewerkers.

Maarten van Rossem zegt vaak verstandige dingen maar sloeg gisteren de plank mis toen hij zijn onderwijsfilosofie uiteenzette. In het TV programma De Slimste Mens kwam gisteren de vraag naar voren: “De Masteropleiding Geneeskunde aan een Nederlandse universiteit doet niet meer aan rapportcijfers. Je kunt er niet meer cum laude afstuderen. Het doel is minder prestatiegericht, meer leergericht onderwijs. Op welke universiteit is dat?”

Lees verder »

In een nieuw artikel onderzoeken Vasconcellos et al., (2019) het bewijs over de relevantie van de zelfdeterminatietheorie (ZDT) voor gymnastiekonderwijs. Ze voerden een meta-analyse (k=265) uit met gebruikmaking van structural equation modeling (SEM), een moderatoranalyse en een padanalyse  en om de belangrijkste verwachtingen van de ZDT te toetsen. Hieronder vat ik het artikel beknopt samen.

Lees verder »