In het boek, The Rationality Quotient, legt Keith Stanovich, hoogleraar psychologie in Toronto, uit wat rationaliteit is. Hij beschrijft twee conceptualisaties van rationaliteit, een smalle en een brede theorie (een onderscheid dat is gemaakt door de politicoloog Jon Elster, 1983). Lees hieronder wat deze begrippen inhouden en waarom ze belangrijk zijn. 

Lees verder »

“Ooit hoop ik een Porsche te kunnen rijden … dat is mijn grote droom”, zei een vroegere collega ooit tegen me. Ik weet niet of hij zijn droom verwezenlijkt heeft (we zijn elkaar uit het oog verloren) en, zo ja, of zijn leven er beter door is geworden. Iemand anders die ik ken vertelde me ooit dat ze ooit graag les wilde geven wat haar uiteindelijk gelukt is en wat ze leuk vindt. Wat een verschil in dromen …

Lees verder »

Zelfconcordante doelen, doelen die passen bij je interesses en waarden, hebben veel voordelen. Hoe krijg je ze?

Het is niet alleen belangrijk dat mensen doelen stellen maar ook wat voor doelen zij stellen. Binnen de zelfdeterminatietheorie is het begrip zelfconcordante doelen geïntroduceerd. Zelfconcordante doelen zijn doelen die goed passen bij de ontwikkelende interesses en waarden van de persoon. Bij zelfconcordante doelen staan mensen helemaal achter de doelen. Zij zijn er dus autonoom gemotiveerd voor.

Lees verder »

Het soort doelen dat je hebt bepaalt mede hoeveel wilskracht je nodig hebt om ze te bereiken.

Als je doelen wilt bereiken is het belangrijk dat je in staat blijft om je te concentreren op de activiteiten die je helpen om progressie te boeken in de richting van die doelen. Dit is niet alleen zo bij het bereiken van doelen op je werk (hoe krijg ik dat artikel op tijd af?) maar ook in je persoonlijk leven (hoe kan ik gezond eten?). Het je blijven richten op die activiteiten die nodig zijn voor het behalen van die doelen vergt dat je je aandacht kunt sturen. Deze vaardigheid wordt in de psychologische literatuur vaak aangeduid met het vermogen tot zelfregulatie.

Lees verder »

Intrinsieke motivatie is de motivatie die voelen voor het doen van activiteiten die we leuk of interessant vinden. Veel onderzoek heeft laten zien dat intrinsieke motivatie bij ieder mens, ongeacht cultuur en leeftijd, aanwezig is en een belangrijke bron van volharding, groei en geluk is (lees meer hier, hier en hier). De mate waarin intrinsieke motivatie tot uiting komt, is afhankelijk van de mate waarin de psychologische basisbehoeften wordt voldaan (vooral aan autonomie en competentie maar mogelijk aan verbondenheid). 

Lees verder »

Jiseul Sophia Ahn & Johnmarshall Reeve (2020) geven in een nieuw onderzoek meer inzicht in hoe onze waarden zich tijdens onze jeugd ontwikkelen. Ze maken daarbij gebruik van het onderscheid uit de zelfdeterminatietheorie (ZDT) tussen intrinsieke waarden en extrinsieke waarden.Lees verder »

Filosofen hebben zich al eeuwenlang bezig gehouden met de vraag wat een goed leven is. Nauw verwant aan deze vraag is de vraag hoe we onze tijd goed kunnen besteden. Welke tijdsbestedingen beschouwen we tijdens de activiteit of achteraf als goed besteed en welke juist als verloren tijd of erger? Nadenkend over deze vragen kwam ik tot een denkkadertje, een 3×3 model van plezier en nut, dat wellicht behulpzaam kan zijn om hier wat (beginnen van) antwoorden op te formuleren. Lees verder »

Onderzoek in de zelfdeterminatietheorie heeft laten zien dat dingen doen die we interessant vinden veel positieve effecten heeft. Het doen van interessant werk is intrinsiek lonend. Dat wil zeggen dat het doen van de activiteit zelf voor ons de moeite waard is. We vinden het leuk wat we doen en voelen ons er goed bij. Daarnaast zijn er voordelen zoals dat we meer in de activiteit opgaan, dat we beter leren en functioneren en dat we langer volhouden. Het interessante van activiteiten wordt trouwens niet alleen bepaald door de inhoud van de taak of activiteit maar ook door de context van de activiteit (denk bijvoorbeeld van de gezellige sfeer in een team).

Lees verder »

Hoewel geluk niet het enige belangrijke in het leven is, is het tegelijkertijd wel belangrijk en fijn om geluk te ervaren. Hieronder beschrijf ik enkele eenvoudige dingen die kunnen bijdragen aan de ervaring van geluk.

Lees verder »

Coert Visser (2011)

Heidi Grant Halvorson, PhD, is een experimenteel sociaal psycholoog en de auteur van Succeed: How We Can Reach Our Goals. Zij studeerde summa cum laude af in de psychologie aan de University of Pennsylvania en promoveerde aan de Columbia University, zich specialiserend in de psychologie van doelen stellen en motivatie. Haar onderzoek heeft zich gericht op het begrijpen van hoe mensen reageren op tegenslag en uitdagingen en hoe deze reacties beïnvloed worden door het type doelen dat zij stellen. Zij heeft artikelen gepubliceerd over onderwerpen zoals presteren, zelfregulatie, overtuigen en welbevinden. Ze was ook de co-redacteur van het wetenschappelijke handboek The Psychology of Goals. In dit interview praat ze over enkele van de meest fascinerende inzichten met betrekking tot hoe we op een wijze manier doelen kunnen stellen en hoe we die doelen kunnen bereiken.

Goed opgezette trainingen aan leraren in het bieden van autonomie-ondersteuning aan leerlingen werken over het algemeen goed. Onderzoek naar zowel beoordelingen door observatoren als percepties van leerlingen laat zien dat deze getrainde leraren meer in staat zijn een autonomie-ondersteunende stijl van lesgeven te benutten. Dit is positief want het leidt ertoe dat leerlingen meer autonoom gemotiveerd raken, meer betrokken zijn bij de les, beter leren en presteren en zich beter voelen in de klas (zie o.a. Cheon et al., 2012, 2016). Een nieuw longitudinaal onderzoek van Cheon et al., 2017 geeft inzicht in waarom trainingen in autonomie-ondersteuning vaak goed werken. 

Lees verder »

Er zijn verschillende soorten doelen. Wat zijn de verschillen en wanneer werken welke soorten doelen het beste? In een nieuw artikel vatten Latham & Seijts (2016) de bevindingen samen van de Goal Setting Theory (GST; Locke & Latham, 1990; 2013), een goed onderbouwde theorie over het stellen van doelen. GST-onderzoek heeft laten zien het stellen van specifieke, uitdagende doelen leidt tot hogere prestaties dan gemakkelijke en abstracte doelen het het niet stellen van doelen, waarbij geldt: hoe hoger het doel, hoe hoger de prestatie. Dit geldt mits voldaan is aan vier condities: de persoon is bekwaam om het doel te bereiken, de persoon beschikt over de situationele (hulp)middelen die nodig zijn voor het behalen van het doel, de persoon is gecommitteerd voor het doel en de persoon krijgt objectieve feedback over progressie richting het doel.

Lees verder »

In een nieuw concept artikel van Woolley & Fishbach (2016) wordt de relatie tussen intrinsieke motivatie en beloningen onderzocht. In het bijzonder verkennen de auteurs hun hypothese dat directe opbrengsten en beloningen intrinsieke motivatie kunnen versterken. Het artikel beschrijft vier studies die deze hypothese ondersteunen. Lees verder »

Eén manier om te weer te geven wat progressiegericht werken inhoudt, is vervat in een model dat ik introduceerde in Kiezen voor progressie. Het model (zie figuur rechts) beschrijft hoe zowel een groeimindset als autonome motivatie het leveren van effectieve inspanning bevorderen en hoe inspanning progressie bevordert. In dit artikel kun je iets meer lezen over wat dit model inhoudt en hoe het bruikbaar is. Kijkend naar dit model zou je je kunnen afvragen of er ook een pijtje tussen groeimindset en autonome motivatie moet staan. Is het zo dat een groeimindset en autonome motivatie elkaar ook versterken of in ieder geval beïnvloeden? Ik heb me dit wel vaker afgevraagd en ook anderen hebben me deze vraag wel eens gesteld. Deze vraag is bij mijn weten nog meer één keer direct onderzocht. 

Lees verder »

Intrinsieke motivatie, de motivatie die je voelt als je doet wat je interessant vindt, en deliberate practice, de doelgerichte manier van oefenen waarbij je met behulp van feedback progressie boekt door stap voor stap foutjes weg te werken in je functioneren, blijken elkaar te versterken. 

Lees verder »