Search results for: Instrumentele rationaliteit

Afwijzen van wetenschappelijke consensus en de illusie van begrip

wetenschappelijke consensus

Hier bespreek ik een artikel in Science van Nicolas Light et al. (2022). Het artikel laat zien dat mensen die het het meest oneens zijn met de wetenschappelijke consensus over onderwerpen als klimaatverandering, vaccinatie en evolutie minder kennis hebben over deze onderwerpen dan mensen die geloven in de wetenschappelijke consensus terwijl ze zelf denken dat ze er meer over weten. Ze hebben een illusie van begrip.

Trainingen Progressiegericht Werken

Lees verder »

Welke waarden zijn goed voor jonge mensen?

Welke waarden zijn goed voor jonge mensen?

Welke waarden en doelen jonge mensen omarmen heeft veel invloed op de identiteit die zij ontwikkelen, op hoe ze functioneren en op hoe goed zij zich voelen. Als dat zo is, dan is de volgende vraag belangrijk: wat voor soort waarden en doelen zijn goed voor ons en welke zijn minder goed? Grofweg bestaan hier twee soorten antwoorden op waarvoor enig bewijs is maar die wel haaks op elkaar staan: de zelfdeterminatietheorie (Ryan & Deci, 2017) en het persoons-omgevingsfit perspectief (Kristof-Brown et al., 2005).

 Trainingen Progressiegericht Werken 

Lees verder »

Het spanningsveld tussen eerlijkheid en schade in gesprekken

Het spanningsveld tussen eerlijkheid en schade in gesprekken

In persoonlijke ontwikkeling, conflictoplossing en maatschappelijke vooruitgang spelen moeilijke gesprekken een centrale rol. Deze gesprekken kunnen variëren van ouders die gevoelige onderwerpen als de dood en racisme bespreken tot professionals die ongemakkelijke waarheden moeten overbrengen.  Een recente publicatie van Emma Levine, onderzoeker op het gebied van eerlijkheid aan de Universiteit van Chicago, die zij samen met enkele collega’s schreef, werpt nieuw licht op de complexe dynamiek van lastige gesprekken.

Trainingen Progressiegericht Werken

Lees verder »

Intrinsieke en extrinsieke aspiraties en welzijn: welke doelen zijn goed voor ons?

Intrinsieke en extrinsieke aspiraties en welzijn: welke doelen zijn goed voor ons?

Een nieuw artikel van Martela et al. (2019) geeft interessante nieuwe inzichten in wat voor soorten levensdoelen we kunnen stellen en hoe deze samenhangen met ons welzijn. De auteurs gaan in het artikel in op de onderliggende dimensies van aspiraties en op welke individuele aspiraties er zoal zijn. Ook onderzoeken ze wat de relaties tussen verschillende soorten aspiraties zijn met diverse indicatoren van welzijn en onwelzijn. Ze gebruiken in hun onderzoek een variatie aan statistische technieken, variërend van traditionele technieken tot nieuwe en geavanceerde technieken zoals network analysis.

Trainingen Progressiegericht Werken

Lees verder »

Onderzoek: het Dunning-Kruger effect bestaat echt

Dunning-Kruger effect

Het Dunning-Kruger effect is het verschijnsel dat mensen die mensen die minder competent zijn op een bepaald gebied zichzelf te positief inschatten terwijl mensen die uiterst competent zijn iets te streng zijn in hun zelfbeoordeling. De verklaring voor dit verschijnsel is dat je kennis nodig hebt over een competentiegebied om je eigen competentie enigszins realistisch te kunnen beoordelen. Het bestaan van het Dunning-Kruger effect is een beetje tegen-intuïtief en paradoxaal. Blijkbaar kun je je eigen gevoel over hoe goed je ergens in bent, niet goed vertrouwen. Dat je het gevoel hebt dat je ergens heel goed in bent, kan misschien zelfs een aanwijzing zijn dat je er dus helemaal niet zo goed in bent.Lees verder »

Reactie op twee tweets van Steven Pinker (over rassen en sekseverschillen)

PinkerDeze week verstuurde Harvard University professor Steven Pinker twee tweets waar ik op wil reageren. De eerste tweet ging over racisme, de tweede over de vraag of sekseverschillen bestaan.

 

1. De racisme-tweet

Lees verder »

Wetenschap: betrouwbaarste weg naar kennis, ook in de psychologie

Wetenschap is de meest betrouwbare route naar kennis, ook over psychologie en wijsheid

 

Dit fragment is overgenomen uit het boek De Ontwikkeling van Wijsheid.

 

Gedurende het overgrote deel van de menselijke geschiedenis was progressie over generaties heen niet of nauwelijks aanwezig. Vele duizenden generaties lang was het niet zo dat opeenvolgende generaties steeds iets gezonder en welvarender werden. In sommige periodes ging het wat beter, in andere periodes wat slechter, vaak veel slechter. Een eerste grote doorbraak vond zo’n 12.000 jaar geleden plaats: de landbouwrevolutie. Deze vormde de basis voor de eerste menselijke nederzettingen en staten. Pas veel later, vanaf halverwege de 16e eeuw, vond in Europa een volgende doorbraak plaats: de wetenschappelijke revolutie. In deze periode vond een enorme verschuiving plaats in het denken over onszelf, de wereld en onze plek daarin en over wat we weten over hoe we dingen te weten kunnen komen.

Trainingen Progressiegericht Werken

Lees verder »

Hoe we in schijnwaarheden blijven trappen

De laatste jaren zijn er veel voorbeelden te zien van hoe we als mensen soms kunnen volharden in het geloven van dingen die niet waar zijn. Een willekeurige greep uit de enorm lange lijst van schijnwaarheden waar verrassend velen in geloven, is: het idee dat vaccins autisme veroorzaken, dat global warming een Chinese hoax is, dat homeopathische middelen werken en dat leerlingen allemaal hun unieke leerstijl hebben waaraan tegemoet gekomen moet worden in het onderwijs. Hoe kan het dat we zo gemakkelijk schijnwaarheden geloven?

Trainingen Progressiegericht Werken

Lees verder »

Bestrijden van gevaarlijke ideeën

In deze post legde ik uit dat er, in zekere mate, een concurrentie bestaat tussen de doelen van onze genen en onze doelen als individu. Zoals Keith Stanovich schrijft, bouwend op Richard Dawkins’ boek The Selfish Gene, zijn wij mensen ons bewust geworden van het feit dat de belangen van onze genen niet helemaal samenvallen met onze eigen belangen en dat we, in ieder geval tot op zekere hoogte, onszelf kunnen bevrijden van deze genetische invloeden die ons niet dienen.

 Trainingen Progressiegericht Werken 

Lees verder »

Het onfalsifieerbaar maken van overtuigingen

Het onfalsifieerbaar maken van overtuigingen

Je zou denken dat mensen alleen overtuigingen aanhangen op grond van hun waarheidsgehalte maar dat is niet het geval. Mensen hebben natuurlijk inderdaad vaak overtuigingen omdat ze denken dat die waar zijn maar er zijn ook andere redenen mogelijk voor het hebben van overtuigingen. Die redenen kunnen te maken hebben met verschillende soorten psychologische of sociale doelen die zij hebben. Enkele voorbeelden hiervan zijn: de wereld als ordelijk of betekenisvol of veilig kunnen zien, de eigen groep (met dezelfde overtuigingen) als moreel goed kunnen zien en het gevoel kunnen hebben bij deze groep te horen en invloed op of macht over andere mensen kunnen hebben.

 Trainingen Progressiegericht Werken 

Lees verder »

Hoe breek je de macht van collectieve waanideeën?

Wanneer is het verstandig om een bepaalde overtuiging te hebben of ideeën aan te hangen? Eén manier om hierover te denken, is dat wanneer een meerderheid van de mensen die overtuiging heeft het verstandig is om die overtuiging dan ook te hebben. Maar deze manier van denken is onbetrouwbaar.

 Trainingen Progressiegericht Werken 

Lees verder »

Het belang van wijsheid en hoe we het kunnen onderwijzen

Het belang van wijsheid en hoe we het kunnen onderwijzen

Zowel in de psychologie als binnen westerse maatschappijen is relatief veel belang toegekend aan intelligentie. Twee Canadese psychologen hebben gewezen op het belang van andere aspecten van ons cognitieve functioneren die in hun ogen minsten zo belangrijk zijn en ten onrechte minder aandacht hebben gekregen. De ene is Keith Stanovich die er voor pleit om veel meer aandacht te hebben voor rationaliteit. De andere is Igor Grossmann die wijst op het grote belang van wijs redeneren. In twee nieuwe artikelen die hij samen met collega’s schreef, legt hij uit wat wijs redeneren inhoudt, waarom het zo belangrijk is en hoe we het kunnen onderwijzen. 

 Trainingen Progressiegericht Werken 

Lees verder »

Bespreking van Against Empathy – Paul Bloom

Ideeën in de psychologie kunnen soms behoorlijk op gespannen voet staan met onze intuïties. Een voorbeeld hiervan kun je vinden in een nieuw boek, Against Empathy: The Case for Rational Compassion, geschreven door Paul Bloom, psycholoog werkzaam bij Yale University. Veel mensen zien empathie als een belangrijke basis voor het goede in de wereld en het gebrek aan empathie als belangrijke oorzaak van veel slechts in de wereld. Ook leiders als Barack Obama en wetenschappers als George Lakoff en Simon Baron-Cohen zien empathie als iets waar we als mensen niet genoeg van kunnen hebben. Bloom ziet het anders. Lees verder »

Het baanbrekende werk van Kahneman & Tversky over cognitieve fouten

Zonder dat we dat zelf merken, maken we als mensen voortdurend allerlei waarnemings-, beoordelings- en redeneerfouten. Sinds het begin van de jaren ’70 is er een enorme hoeveelheid onderzoek die dit soort fouten heeft aangetoond. Veel van de technieken en principes in de progressiegerichte aanpak houden rekening met dit soort cognitieve fouten en kunnen worden gezien als tegenmaatregelen tegen deze fouten. Het onderzoek naar cognitieve fouten begon bij Daniel Kahneman en Amos Tversky. Zij toonden aan dat mensen allerlei fouten maken in de manier waarop ze situaties inschatten, informatie verwerken, redeneren en oordelen.

 Trainingen Progressiegericht Werken 

Lees verder »

Myside bias: de vooringenomenheid die ons verdeelt

Myside bias: de vooringenomenheid die ons verdeelt

Ik interviewde de Canadese psycholoog Keith Stanovich twee keer (hier en hier). Hij heeft veel baanbrekend werk gedaan op het gebied van rationaliteit en de psychologie van lezen. In zijn nieuwe boek The Bias That Divides Us: The Science and Politics of Myside Thinking stelt hij dat we niet in een post-truth-samenleving leven. Hij stelt dat we eerder in een myside-samenleving leven.

Trainingen Progressiegericht Werken

Lees verder »