Begin 2012 schreef ik het artikel Over de vraag of we een vrije wil hebben waarin ik verwees naar het werk van Sam Harris, Jerry Coyne, John Bargh en Daniel Wegner die allen stellen dat we geen vrije wil hebben en dat het gevoel dat we een vrije wil hebben een illusie is. John Bargh, bijvoorbeeld, hamert op het belang van automatische processen, en stelt dat vrijwel alle menselijk gedrag bestaat uit automatische reacties op gebeurtenissen in de omgeving. Daniel Wegner heeft laten zien dat proefpersonen in zijn onderzoek zeiden dat ze bepaalde gedrag hadden gewild terwijl dit gedrag aantoonbaar opgeroepen was door de onderzoeker. In dit voorbeeld was de vrije wil dus inderdaad een illusie. Ik schreef ook over Valery Chirkov en Daniel Dennett die wèl geloven in de vrije wil. Ik besloot mijn artikel zonder dat ik het gevoel had dat ik de vraag naar het bestaan van de vrije wil goed kon beantwoorden. Ik vroeg mij ook af of we ons niet beter konden afvragen in welke mate we een vrije wil hebben (dan of we wel of niet een vrije wil hebben).

Lees verder »

Binnen de sociale wetenschap is een interessante, vrij nieuwe discipline in opkomst: de Cognitieve immunologie (CI). Deze wetenschapsdiscipline bestudeert het immuunsysteem van de geest dat beschermt tegen besmettelijke en gevaarlijke ideeën, net zoals het immuunsysteem van het lichaam beschermt tegen microben. Cognitieve immunologen streven naar een beter begrip van stoornissen, oorzaken van mentale immuniteit en interventies om de mentale immuniteit te verbeteren. Hieronder geef ik een beknopte beschrijving van deze discipline.

Lees verder »

Coert Visser, 2014, O&O, Tijdschrift voor Human Resource Development, (pdf)

Competentieontwikkeling is belangrijk voor individuen en organisaties. Dit artikel schetst de voordelen van interessegericht ontwikkelen, het je structureel verdiepen en bekwamen in dat wat je interesseert, zowel op de korte als de lange termijn.

Lees verder »

Teresa Amabile en Steven Kramer hebben in hun grootschalige onderzoek ontdekt dat progressie boeken in betekenisvol werk bijdraagt aan een positievere werkbeleving en aan een beter functioneren. (Meer over dit onderzoek kun je hier lezen). Hier zijn enkele praktische aanbevelingen om deze onderzoeksbevindingen toe te passen:

Door je te richten op progressie in betekenisvol werk wordt je werkbeleving en je functioneren gestimuleerd. Het is nuttig om regelmatig expliciet in kaart te brengen welke progressie je hebt bereikt, bijvoorbeeld via een progressiedagboek. Doe je dat niet dan kan het zijn dat je niet goed doorhebt dat je progressie aan het boeken bent terwijl dat wel zo is. Progressie kan namelijk vaak onzichtbaar blijven als je er niet expliciet bij stilstaat. Dat komt doordat we onze bewuste aandacht meestal vooral richten op wat er fout is gegaan en op wat we nog moeten doen. Geboekte progressie zie je dan gemakkelijk over het hoofd.

De negativiteitsbias (ook wel genoemd het negativiteitseffect) is het verschijnsel dat we negatieve gebeurtenissen en informatie gemakkelijker opmerken dan positieve, dat we er sterker door beïnvloed worden en dat we ze gemakkelijker herinneren. Hoewel niet ieder individu en niet iedere leeftijdsgroep even gevoelig is voor de negativiteitsbias treedt hij wel vaak op. Amabile & Kramer (2011) vonden bijvoorbeeld in hun onderzoek naar werkbeleving dat het effect van negatieve gebeurtenissen twee tot drie keer zo sterk was als het effect van positieve gebeurtenissen.

Lees verder »

De laatste tijd komen wij regelmatig in gesprek met teamcoaches in de zorgsector en in het onderwijs die vertellen over problemen die zij ervaren bij de invoering van zelfsturende teams. Ze vertellen dat in hun organisatie de functie van teamleider is opgeheven. De mensen die voorheen leidinggevenden waren, heten nu teamcoach. Deze teamcoaches hebben een ondersteunende rol richting teams en geen hiërarchische. Deze teamcoaches vertellen ons soms dat er enkele dingen niet goed werken in deze nieuwe constructie.

Lees verder »

Het boek The Progress Principle presenteert krachtig bewijs voor de motivationele impact van het ervaren van progressie in betekenisvol werk (lees hier een introductie op het boek). Het boek laat zien hoe positieve gebeurtenissen op werkdagen bijdragen aan een positieve werkbeleving en een betere prestaties. Gebeurtenissen die een positieve invloed hebben op de beleving en het functioneren zijn progressie in betekenisvol werk, katalysatoren (gebeurtenissen die direct helpen bij de werkuitvoering), en voeders (interpersoonlijke factoren die het werk stimuleren).  Gebeurtenissen die een negatieve invloed hebben zijn regressie/terugvallen, remmers (het omgekeerde van katalysatoren) en toxines (het omgekeerde van voeders).

Het boek bevat een grafiek die prachtig de relatieve bijdragen van deze factoren toont:

Grootschalig onderzoek naar de werkbeleving, het functioneren en de motivatie van medewerkers door Teresa Amabile en Steven Kramer (2011) van Harvard Business School heeft laten zien dat het boeken van progressie in betekenisvol werk de meest motiverende factor in werk is. De progressiegerichte cirkeltechniek (Visser, 2013) is een eenvoudige en flexibele techniek om al bereikte progressie zichtbaar te maken, om gewenste progressie te definiëren en om individuen en teams te helpen verdere progressie te boeken.

Lees verder »

Vanochtend verzorgden wij een workshop rondom het progressieprincipe (lees meer) en autonomieondersteuning (lees meer). Tijdens die sessie was ook iemand aanwezig die wij eerder in diverse trainingen hebben gehad en die al goed op de hoogte is van uiteenlopende progressiegerichte technieken. Tijdens een nabespreking van een oefening die we hadden gedaan noemde hij een instrument dat ik nog niet kende en dat interessant klinkt: IDoneThis. Dit is een website waar je je eenvoudig voor kunt inschrijven en die er voor zorgt dat jij (bijvoorbeeld) dagelijks, aan het eind van de dag, een mailtje krijgt toegestuurd waarin je wordt gevraagd wat je die dag voor elkaar hebt gekregen.

Lees verder »

Werk jij als werknemer in een organisatie? Wil je dan zo vriendelijk zijn om mee te doen aan een enquête? Dit duurt je waarschijnlijk een minuut of 10. Via deze enquête willen wij meer te weten komen over hoe mensen kijken naar hun werk, hun werkcontext en hun eigen manier van werken en leren.

Ik doe mee aan de enquête

Heb je altijd alles leuk gevonden wat je nu leuk vindt? Vond je altijd elk soort muziek dat je nu mooi vind mooi? Genoot je altijd al van precies dezelfde dingen waar je nu van geniet? Ik vermoed dat je deze vragen met ‘nee’ beantwoordt. Blijkbaar ligt wat we leuk vinden niet vast en kan dit zich over tijd ontwikkelen. Ik herinner me, het moet meer dan 20 jaar geleden zijn, hoe ik een boek weglegde dat me niet aansprak omdat ik het heel saai en abstract vond. Ik was erg verbaasd toen ik, een paar jaar later, merkte dat ik het boek aandachtig aan het lezen was en bij mezelf dacht hoe geweldig ik het vond. Het viel me op hoe zeer mijn manier van kijken blijkbaar veranderd was en hoe mijn idee van wat interessant was blijkbaar anders was geworden.Lees verder »

In een artikel in The Washington post pleit Tracy Dennis-Tiwary, hoogleraar psychologie en neurowetenschap tegen perfectionisme. Ze was zelf een perfectionist en schrijft: “De normen waaraan perfectionisten zich houden zijn onrealistisch, te veeleisend en vaak onmogelijk te bereiken. En wanneer perfectionisten er niet in slagen perfectie te bereiken? We slaan onszelf met harde zelfkritiek om de oren en zijn minder in staat om terug te veren en van fouten te leren. Het is ook onwaarschijnlijk dat we onze prestaties vieren of trots zijn op het verbeteren van onze persoonlijke prestaties. Voor een perfectionist is het alles of niets – je kunt een winnaar zijn of een abjecte, waardeloze mislukking, met niets ertussenin.”

Lees verder »