Search results for: Epistemische rationaliteit

Intellectuele bescheidenheid

Een nieuw artikel van Leary et al. (2017) onderzoekt het psychologische construct van intellectuele bescheidenheid (Intellectual Humility; IH), de mate waarin mensen onderkennen dat hun denkbeelden en overtuigingen verkeerd zouden kunnen zijn. Voor dit doel maakten zij in vier studies gebruik van een nieuwe Intellectual Humility (IH) schaal.

Studie 1 bevestigde de construct validiteit van de IH schaal en liet de relaties tussen intellectuele bescheidenheid en verschillende andere psychologische constructen zien. Positieve correlaties werden gevonden met openheid, epistemische nieuwsgierigheid, intolerantie voor ambiguïteit en eigengereidheid. IH was niet gecorreleerd met narcisme en sociale eigenrichting.

Trainingen Progressiegericht Werken

Lees verder »

Hoe de confirmation bias progressie belemmert en wat we hiertegen kunnen doen

Hoe de confirmation bias progressie belemmert en wat we hiertegen kunnen doen

De confirmation bias (bevestigingsfout) is één van de bekendste cognitieve fouten die we maken. Het is onze neiging om informatie die onze eerdere overtuigingen bevestigt eerder te zien en zwaarder te wegen dan andere informatie. In dit artikel kun je meer lezen over wat we weten over deze fout. Hoe komt hij tot stand en hoe vindt hij plaats? En welke effecten heeft hij op hoe we met elkaar omgaan en of we wel of niet progressie boeken?

Trainingen Progressiegericht Werken

Lees verder »

3 Soorten schade door irrationele overtuigingen

3 Soorten schade door irrationele overtuigingen

Met irrationele overtuigingen bedoel ik overtuigingen die incoherent of logisch inconsistent zijn en in strijd met wat we weten over de werkelijkheid (in strijd met aanwezig bewijs dus). Niemand is vrij van onrealistische overtuigingen. Onze manier van interpreteren van de werkelijkheid is niet perfect. We zijn behept met systematische vertekeningen in hoe we de werkelijkheid waarnemen (lees meer). Bovendien hebben we allemaal onvermijdelijk door onze opvoeding en cultuur denkbeelden meegekregen die achterhaald kunnen zijn zonder dat we daar bewust bij stil staan.

 Trainingen Progressiegericht Werken 

Lees verder »

Afwijzen van wetenschappelijke consensus en de illusie van begrip

wetenschappelijke consensus

Hier bespreek ik een artikel in Science van Nicolas Light et al. (2022). Het artikel laat zien dat mensen die het het meest oneens zijn met de wetenschappelijke consensus over onderwerpen als klimaatverandering, vaccinatie en evolutie minder kennis hebben over deze onderwerpen dan mensen die geloven in de wetenschappelijke consensus terwijl ze zelf denken dat ze er meer over weten. Ze hebben een illusie van begrip.

Trainingen Progressiegericht Werken

Lees verder »

Toxisch leiderschap: vaak van tevoren herkenbaar

In het artikel Modern leiderschap is wijs leiderschap beschreef ik 7 uitgangspunten voor wijs leiderschap. Hoe zijn deze uitgangspunten in de praktijk te realiseren? Welke leiders kiezen en volgen we en welke niet? Welke zijn wijs in hun rol en welke niet? Natuurlijk kunnen we goed letten op wat ze zeggen over hun bedoelingen en plannen. Ook kunnen we hun gedrag goed proberen in te schatten. Maar onfeilbaar is deze methode niet. Onwijze personen kunnen namelijk altijd een sociaal wenselijk verhaal ophangen. Maar het zou al veel helpen als we leren om aspirant-leiders uit te schiften die bewust een leiderschapsstijl voorstaan die haaks staat op de uitgangspunten van wijs leiderschap. Maar welke aspirant-leider zou zo gek zijn om onwijs beleid na te streven en onwijs gedrag te vertonen? Dat doet toch niemand? Toch wel.

Trainingen Progressiegericht Werken

Lees verder »

Modern leiderschap is wijs leiderschap

Modern leiderschap is wijs leiderschap

Wat is de essentie van leiderschap? Is de leider de persoon die de scherpste inzichten heeft en dus altijd weet welke beslissingen de beste zijn? Is de leider de persoon die daarom dus simpelweg kan bepalen wat anderen moeten doen? In een ver verleden zag leiderschap ongeveer op deze manier en sommigen geloven er nog steeds in. Maar het is een achterhaald model. De wetenschap van wijsheid komt met een realistischer model.

Trainingen Progressiegericht Werken

Lees verder »

Hoe breek je de macht van collectieve waanideeën?

Wanneer is het verstandig om een bepaalde overtuiging te hebben of ideeën aan te hangen? Eén manier om hierover te denken, is dat wanneer een meerderheid van de mensen die overtuiging heeft het verstandig is om die overtuiging dan ook te hebben. Maar deze manier van denken is onbetrouwbaar.

 Trainingen Progressiegericht Werken 

Lees verder »

Wetenschap: betrouwbaarste weg naar kennis, ook in de psychologie

Wetenschap is de meest betrouwbare route naar kennis, ook over psychologie en wijsheid

 

Dit fragment is overgenomen uit het boek De Ontwikkeling van Wijsheid.

 

Gedurende het overgrote deel van de menselijke geschiedenis was progressie over generaties heen niet of nauwelijks aanwezig. Vele duizenden generaties lang was het niet zo dat opeenvolgende generaties steeds iets gezonder en welvarender werden. In sommige periodes ging het wat beter, in andere periodes wat slechter, vaak veel slechter. Een eerste grote doorbraak vond zo’n 12.000 jaar geleden plaats: de landbouwrevolutie. Deze vormde de basis voor de eerste menselijke nederzettingen en staten. Pas veel later, vanaf halverwege de 16e eeuw, vond in Europa een volgende doorbraak plaats: de wetenschappelijke revolutie. In deze periode vond een enorme verschuiving plaats in het denken over onszelf, de wereld en onze plek daarin en over wat we weten over hoe we dingen te weten kunnen komen.

Trainingen Progressiegericht Werken

Lees verder »

Hoe we in schijnwaarheden blijven trappen

De laatste jaren zijn er veel voorbeelden te zien van hoe we als mensen soms kunnen volharden in het geloven van dingen die niet waar zijn. Een willekeurige greep uit de enorm lange lijst van schijnwaarheden waar verrassend velen in geloven, is: het idee dat vaccins autisme veroorzaken, dat global warming een Chinese hoax is, dat homeopathische middelen werken en dat leerlingen allemaal hun unieke leerstijl hebben waaraan tegemoet gekomen moet worden in het onderwijs. Hoe kan het dat we zo gemakkelijk schijnwaarheden geloven?

Trainingen Progressiegericht Werken

Lees verder »

Bestrijden van gevaarlijke ideeën

In deze post legde ik uit dat er, in zekere mate, een concurrentie bestaat tussen de doelen van onze genen en onze doelen als individu. Zoals Keith Stanovich schrijft, bouwend op Richard Dawkins’ boek The Selfish Gene, zijn wij mensen ons bewust geworden van het feit dat de belangen van onze genen niet helemaal samenvallen met onze eigen belangen en dat we, in ieder geval tot op zekere hoogte, onszelf kunnen bevrijden van deze genetische invloeden die ons niet dienen.

 Trainingen Progressiegericht Werken 

Lees verder »

Het onfalsifieerbaar maken van overtuigingen

Het onfalsifieerbaar maken van overtuigingen

Je zou denken dat mensen alleen overtuigingen aanhangen op grond van hun waarheidsgehalte maar dat is niet het geval. Mensen hebben natuurlijk inderdaad vaak overtuigingen omdat ze denken dat die waar zijn maar er zijn ook andere redenen mogelijk voor het hebben van overtuigingen. Die redenen kunnen te maken hebben met verschillende soorten psychologische of sociale doelen die zij hebben. Enkele voorbeelden hiervan zijn: de wereld als ordelijk of betekenisvol of veilig kunnen zien, de eigen groep (met dezelfde overtuigingen) als moreel goed kunnen zien en het gevoel kunnen hebben bij deze groep te horen en invloed op of macht over andere mensen kunnen hebben.

 Trainingen Progressiegericht Werken 

Lees verder »

Myside bias: de vooringenomenheid die ons verdeelt

Myside bias: de vooringenomenheid die ons verdeelt

Ik interviewde de Canadese psycholoog Keith Stanovich twee keer (hier en hier). Hij heeft veel baanbrekend werk gedaan op het gebied van rationaliteit en de psychologie van lezen. In zijn nieuwe boek The Bias That Divides Us: The Science and Politics of Myside Thinking stelt hij dat we niet in een post-truth-samenleving leven. Hij stelt dat we eerder in een myside-samenleving leven.

Trainingen Progressiegericht Werken

Lees verder »

Reactie op twee tweets van Steven Pinker (over rassen en sekseverschillen)

PinkerDeze week verstuurde Harvard University professor Steven Pinker twee tweets waar ik op wil reageren. De eerste tweet ging over racisme, de tweede over de vraag of sekseverschillen bestaan.

 

1. De racisme-tweet

Lees verder »

Bespreking van Against Empathy – Paul Bloom

Ideeën in de psychologie kunnen soms behoorlijk op gespannen voet staan met onze intuïties. Een voorbeeld hiervan kun je vinden in een nieuw boek, Against Empathy: The Case for Rational Compassion, geschreven door Paul Bloom, psycholoog werkzaam bij Yale University. Veel mensen zien empathie als een belangrijke basis voor het goede in de wereld en het gebrek aan empathie als belangrijke oorzaak van veel slechts in de wereld. Ook leiders als Barack Obama en wetenschappers als George Lakoff en Simon Baron-Cohen zien empathie als iets waar we als mensen niet genoeg van kunnen hebben. Bloom ziet het anders. Lees verder »

Het baanbrekende werk van Kahneman & Tversky over cognitieve fouten

Zonder dat we dat zelf merken, maken we als mensen voortdurend allerlei waarnemings-, beoordelings- en redeneerfouten. Sinds het begin van de jaren ’70 is er een enorme hoeveelheid onderzoek die dit soort fouten heeft aangetoond. Veel van de technieken en principes in de progressiegerichte aanpak houden rekening met dit soort cognitieve fouten en kunnen worden gezien als tegenmaatregelen tegen deze fouten. Het onderzoek naar cognitieve fouten begon bij Daniel Kahneman en Amos Tversky. Zij toonden aan dat mensen allerlei fouten maken in de manier waarop ze situaties inschatten, informatie verwerken, redeneren en oordelen.

 Trainingen Progressiegericht Werken 

Lees verder »